24 Şubat 2022 tarihinde Rusya'nın Ukrayna'yı işgal hareketi ile başlayan süreç 2025 tarihinde özellikle kış aylarının tekrar gelmesi ile birlikte Rusya'nın saldırılarını daha da şiddetlendirdiği ve özellikle enerji şebekelerine yönelik saldırılarını arttırdığı yeni bir dönemece girmiş durumda. Avrupa Birliği'nin yaptırımları, cephe hattında yeni gelişmeler, Trump'ın savaşı bitirme hamleleri ve Ukrayna'nın karşı hamleleri derken önümüzdeki süreçte yeni gelişmeler söz konusu bunlar hem siyasi boyut içerisinde hem de cephe hattında gelişmektedir.
Bilindiği üzere daha önce birçok barış görüşmesi denenmiş fakat daha önceki yazılarımda da yazdığım gibi barış görüşmeleri iki tarafın zıt istekleri ve liderlerin bir araya gelememesi gibi sebebiyetlerden dolayı sürekli sekteye uğramıştı son dönemde Trump-Putin görüşmelerinden de istenilen sonuç çıkmamıştı bunun öncelikle iki taraf arasında sebepleri var yeni perde başlığının da nedeni bu.
Birinci konu ABD'nin Tomahawk füzelerini Ukrayna'ya tedarik edip etmeyeceği üzerine bu Rusya için oldukça kritik zira Tomahawk füzeleri çeşitli senaryolar için oldukça önemli yüksek hassasiyete sahip ve nükleer başlık taşıyabilen füzeler aynı zamanda bu füzeler oldukça yüksek menzile sahip yani Rusya'nın merkezindeki enerji noktaları ve askeri üsleri tam hedefle vurulabilir. Ukrayna'nın şu an ihtiyacı olan karadan hedefleri vurabilecek Tomahawk füzeleri. Bu füzeler daha önce ABD tarafından Libya, Irak, Suriye ve İran'da kullanıldı. 2017-2018 yıllarında Suriye'de Rus hava savunma sistemlerini imha eden füzelerden biri de Tomahawk füzeleriydi bu şu demek Rus hava savunma sistemleri daha önceki olayları göz önüne alırsak bu füzelere karşı savunmasız kalıyor bu Ukrayna açısından oldukça önemli bir konu diğer yandan dediğim gibi Rusya içerisindeki askeri üsleri vurmak Ukrayna açısından oldukça kritik. Fakat Trump bunu elinde bir kart olarak tutuyor son Trump-Zelenski görüşmelerinde bu konu gündeme gelmişti fakat Trump ABD'nin bu füzelere ihtiyacı olduğunu söyleyerek konuyu kapattı bana kalırsa Budapeşte'de yapılması planlanan Trump-Putin görüşmesinden iyi bir sonuç çıkmaması halinde bu füzeler Ukrayna'ya verilebilir.
Cephe hattında ise Rusya ilerlemeyi sürdürüyor Rus Doğu Askeri Birlikleri Zaporijya bölgesinde Poltavka bölgesini ele geçirdi ayrıca Merkez Rus Birlikleri Donetsk bölgesinde yer alan Çunişino'yu ele geçirdi. Genele baktığımızda ise son dönemde Rus birlikleri Harkiv, Dnipropetrovsk ve Donetsk bölgelerinde 8 yerleşim bölgesini ele geçirmiş durumda bu gelişmeler Rusya'nın ilerleme potansiyelini göstermesi açısından oldukça önemli zira bu direkt Rusya'nın barış görüşmelerindeki duruşuna da yansıyor ve barış sürekli ertelenmiş oluyor. Bir sonraki görüşmede de bunu görmemiz sürpriz olmayacaktır.
Ukrayna cephesine baktığımız zaman elindeki tüm imkanlarla özellikle Rusya'nın enerji şebekelerini hedef alıyor bu sayede Rusya'nın ekonomik alanına geniş zararlar veriyor. Ukrayna özellikle petrol rafinelerini sürekli İHA'larla hedef alırken en son Rusya içerisinde yeni bir saldırıyla doğal gaz fabrikalarını hedef aldı bu İHA saldırıları aynı zamanda Rusya'da havalimanlarını durdurarak ekonomik açıdan zararları katlıyor fakat Rusya'nın karşı saldırıları da kış ayının daha da artması ile birlikte yoğunlaştı özellikle Rusya'nın İHA sürüleri saldırıları Ukrayna'nın enerji altyapısını çok yıkıcı şekilde vuruyor ki Ukrayna'nın doğalgaz üretim kapasitesinin %60'ını devre dışı bırakmış durumda özellikle Harkov ve Poltava bölgesinde ki gaz tesislerinin Rusya tarafından vurulması ciddi zararlar vermiş durumda. Ukrayna cephe hattı dışında, kış aylarının yaklaşmasıyla doğalgaz ithalatını arttırması ve ek hava savunma sistemlerini arttırması gerekecek. Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası ve Avrupa Komisyonu Ukrayna'nın enerji talebine yardımcı olacak kuruluşlar arasında yer alacaktır ilaveten hasar alan enerji altyapısının tekrar imarı içinde Avrupa önemli bir konumda yer alacaktır.
Sonuç bazında şu an kritik konular ABD Başkanı Trump'ın ve Rusya Devlet Başkanı Putin'in Budapeşte görüşmesi bu görüşmede ilerleme sağlanmaması halindeki bu noktada Rusya'nın cephe hattında başarılı bir şekilde ilerlediğini ve Ukrayna içerisinde kritik altyapıya zarar verebildiğini düşünürsek Rusya bu masadan tamamen istediğini almadan kalkmayacaktır bu da görüşmelerin çıkmaza girmesi demektir. Bu çıkmaz Tomahawk füzelerinin Ukrayna'ya tedarikini getirebilir bu da Ukrayna'nın biraz daha nefes alması demektir zira ihtiyacı oldukça yüksek ilaveten yukarıda da bahsettiğim gibi Rusya'ya olan yaptırımların arttırılması ve enerji ithali için kolaylıklar Ukrayna için oldukça kritik. Barış görüşmelerinde Ukrayna Devlet Başkanı Zelenski'nin "güç yoluyla barış sağlanması" tezi oldukça önemli bu görüş özellikle diğer görüşmede sonuç alınmaması halinde uygulanabilir bir tez bu da Rusya'dan petrol ithalatı yapan ülkelere baskının artması ve yaptırımların daha da genişlemesi üzerine kurulacaktır tabii ki Ukrayna'ya silah sevkiyatının artması da sonuç olacaktır.
Mustafa Metin KAŞLILAR \ Timeturk
