YUNANİSTAN-UKRAYNA İŞ BİRLİĞİ: ENERJİ KORİDORLARI VE SAVUNMA SANAYİ ÇERÇEVESİNDE YUNANİSTAN'IN TÜRKİYE'YE KARŞI YENİ DENGE ARAYIŞI
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya'nın Ukrayna'yı işgal etmesi ile başlayan savaş günümüzde şiddetini arttırarak devam ediyor ve özellikle son dönemde Rusya'nın Ukrayna'ya artan İHA ve füze saldırıları Ukrayna'nın enerji altyapısına oldukça büyük zararlar verirken cephe hattında da Rusya doğu bölgelerinde ilerleme sağlamaya başladı. Bu süreçte Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy'nin diplomatik ziyaretleri de artmış durumda bu çerçevede hem enerji alanında anlaşmalar hem de savunma sanayii anlaşmaları savaşın gidişatı adına oldukça önemli bir durumda.
Bu sebebiyetle Avrupa'da ziyaretler gerçekleştiren Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy Yunanistan'ı ziyaret ederek iş birliği alanını genişletme çalışmalarına başladı. Bu ziyaretin iki önemli amacı söz konu bir enerji diğer ise ortak savunma sanayi üretimi.
Enerji Altyapısı oldukça zarar gören Ukrayna özellikle Avrupa fonlarıyla enerji finansmanı sağladı ve bu çerçevede iş birliklerine başvuruyor bunun da duraklarından biri Yunanistan oldu. Özellikle kış ayında sorun yaşamamak adına Yunanistan ile bir enerji anlaşması imzalandı fakat bunun içeriği oldukça önemli özellikle savaş sonrasında Yunanistan Rusya'dan gaz alımlarını azaltmaya yönelerek hem LNG alımlarını arttırdı hem de yeni bir enerji altyapısı oluşturma niyetindeydi. Burada amaç bölgesel enerji merkezi rolüne bürünmek diyebiliriz bunu da batı çerçevesinde yürütüyor. Rusya'dan gaz alımının azaltılması sonucunda şu an Yunanistan ABD'den en büyük LNG ithalatçısı bir ülke konumuna bürünmüş vaziyette kısaca ABD LNG'si Yunanistan için oldukça kritik bir konuma gelmiş durumda diğer yandan Yunanistan'ın Devlet Doğalgaz Tedarik Şirketi olan DEPA ABD ile uzun sürli LNG anlaşmaları imzalayarak enerji noktasında arz güvenliğini sağlamaya çalışmaktadır. Aynı zamanda LNG terminallerini kapasitesini yükselterek ithalat hacmini arttırmaya devam ediyor ve Rusya'dan çıkan bağımlılık bir nevi ABD'ye dönmüş oluyor diyebiliriz. İşte bu geliştirilen LNG Terminalleri kapsamıyla Dedeağaç'ta bulunan Alexandropoli FSRU yüzer terminallerden dikey koridor oluşturarak Bulgaristan, Romanya, Moldova ve Ukrayna'ya kadar bir ihracat oluşturulması ve bu sayede Doğu Avrupa ve Balkanlar için enerji tedarik merkezi olma planı söz konusudur ve Ukrayna ile olan anlaşmada aslında bu planının önemli bir parçasını oluşturuyor. Ukrayna'ya ABD LNG'lerinin satılmasına aralık ayında başlanacak ve Mart dönemine kadar LNG tedariki sağlanması planlanıyor bu tabii Yunanistan'ın ABD'den ithalatları arttırması manasına gelmektedir. Yunanistan'ın bu hamlesi ana hattıyla Türkiye'ye karşı enerji hamlesinde bir meydan okuma olarak da okunabilir diye düşünüyorum.
Diğer yandan Yunanistan-Ukrayna arasında savunma alanında önemli bir anlaşma da sağlandı. İki ülke ortak şekilde insansız deniz araçları üretme kararı da aldı. Bu üretim Yunan tersanelerinde olacak ve üretimin bir kısmı Yunan ordusuna hizmet sağlayacakken bir kısmı Ukrayna ordusu için hazırlanacak. İnsansız deniz araçlarını hali hazırda Ukrayna üretebilmektedir ve bu 2022 tam kapsamlı işgal sonrası oldukça hızlanmış bir süreçti aslında Ukrayna insansız deniz araçlarıyla Karadeniz'de Rus filosuna karşı birçok operasyon yürütmüş ve Karadeniz'deki Rus üstünlüğüne karşı asimetrik bir cevap niteliği taşımıştır. Ukrayna'da insansız deniz araçları o kadar önemlidir ki 2023 tarihinde İnsansız Deniz Araçları Tugayı kurulmuş ve kurumsallaşma dahi sağlamıştır. Yunanistan ile ortak üretimde ise bugün kullanılan insansız deniz araçlarından daha modern üretimler olması beklenebilir. Yunanistan'ın bu üretim projelerini özellikle Avrupa Birliği'nin “SAFE” programı kredilerinden karşılaması kaçınılmaz duruyor. Yunanistan basınına göre bu anlaşmanın temel hedeflerinden biri Türkiye'ye karşı açığı kapabilmek zira Türkiye'de insansız deniz araçları sınıflandırmasında keşif, gözetleme ve taarruz görevleri için hazırlanan, elektronik harp, denizaltı savunma savaşı için tasarlanmış birçok insansız deniz aracı bulunmaktadır. Türkiye bu üretimlerle kendi deniz gücünü arttırırken planlanan ise İnsansız Deniz Araçları noktasında önemli bir ülke olabilmek. Bu anlaşmayı da Yunanistan açısından şöyle okumak gereklidir bu alanda Türkiye'nin artan gücüne karşı denge oluşturabilmek.
Türkiye enerji alanında özellikle LNG kapasitesi bakımından Yunanistan'ın kat ve kat üstünde yer alıyor diyebilirim. Fakat bu dönemde Rusya'dan gaz alımlarına karşı bilindiği üzere bir geri çekilme mevcut burada yapılacak olan yeni LNG anlaşmalarıydı ki Türkiye bunu son dönemde iyi anlaşmalarla sağladı. Savunma Sanayii alanındaki çalışmalar hızlı şekilde devam ediyor ve bu konu Yunanistan'ın sürekli gündeminde bu noktada makas açık Türkiye bu alanda öncü oyunculardan biri konumunda diyebiliriz. Yunanistan'ın genel amacı Türkiye'yi dengeleyebilmek iken Ukrayna'nın burada amacı Rusya'ya karşı her türlü iş birliği oluşturmak diyebiliriz. Bu yüzden bu anlaşmalar Türkiye tarafından Yunanistan'a göre okunmalıdır.
Mustafa Metin KAŞLILAR \ Timeturk
