Sosyal medya kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte hukuka aykırı fiiller de internet ortamına taşınmıştır. Bu bağlamda hakaret suçu, özellikle sosyal medya üzerinden işlenebilen ve mağdurun şeref, onur ve saygınlığını zedeleyen önemli bir suç türüdür. Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesi, hakaret suçunu; kişinin onur ve şerefini rencide edebilecek nitelikte söz söyleme, fiil veya olgu isnadı olarak tanımlamaktadır ve fail, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılır.
Hakaretin yalnızca cezai sorumluluğu bulunmaz; mağdur, uğradığı manevi zararı telafi ettirmek amacıyla hukuk mahkemelerinde manevi tazminat davası da açabilir.
Instagram, Facebook, Twitter (X), YouTube gibi platformlarda yapılan hakaret eylemleri, failin niyeti ve sözlerin mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olup olmadığına göre değerlendirilir. Türk Ceza Kanunu'nun 125. maddesi uyarınca, fiil mağdura yönelik sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle gerçekleştirilmişse suç oluşur.
Sosyal medyada hakaret suçunun oluşabilmesi için bazı temel unsurlar vardır:
- Mağdurun Tanınabilir Olması:Hakaret edilen kişinin, doğrudan veya dolaylı olarak tanınabilir olması İsim belirtilmemiş olsa bile, kişiye ilişkin yeterli bilgi verilmişse suç oluşabilir.
- Söylenen Söz veya Fiilin Niteliği:Söylenen ifadeler, mağdurun onur, şeref ve saygınlığını rencide edici nitelikte olmalıdır. Ağır eleştiriler veya rahatsız edici yorumlar, her zaman hakaret oluşturmaz; sözlerin açıkça küçük düşürücü veya sövmeye yönelik olması
- Aleniyet (Görünürlük) Unsuru:Hakaretin sosyal medyada gerçekleşmesi durumunda, sözlerin herkes tarafından görülebilir olması veya belirlenemeyen sayıda kişi tarafından algılanabilir olması aleniyet unsurunu oluşturur ve cezanın artırılmasına yol açar.
Hakarete Uğradım Ne Yapmalıyım?
Hakarete uğradığınızda veya sosyal medya üzerinden siber suç mesajı aldığınızda, ilk yapılması gereken işlem savcılığa suç duyurusunda bulunmaktır. Hakaretin gerçekleştiği yer ve yöntem, soruşturmanın yönünü belirleyen önemli unsurlardır.
Sosyal medya üzerinden gerçekleşen hakaretlerde, ekran görüntüleri gibi delillerin toplanması ve savcılığa sunulması gerekir. Eğer hakareti gerçekleştiren kişi veya hesabın kimliği bilinmiyorsa, ilgili sosyal medya platformuna şikayet başvurusunda bulunulması gerekir. Bu sayede savcılık, gerekli soruşturma işlemlerini başlatmak zorundadır.
Hakaret Nedeniyle Manevi Tazminat Davası
Hakaret suçu, aynı zamanda, borçlar hukuku kapsamında haksız fiil olarak değerlendirilir. Türk Borçlar Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca, hukuka aykırı ve kusurlu fiil ile başkasına zarar veren kişi, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Ayrıca 58. maddede, kişilik hakkı ihlali durumunda mağdurun, uğradığı manevi zarar için manevi tazminat talep edebileceği düzenlenmiştir.
Hakaretin niteliğine ve olayın somut koşullarına göre, mahkeme davacıya uygun miktarda manevi tazminata hükmeder. Bu tazminat, davacının manevi huzurunu sağlamayı amaçlar ve malvarlığı zararının telafisi değil, psikolojik ve manevi tatmin için öngörülür.
Yurdal Kılıçer \ Timeturk
