Yeşilhisar ilçesindeki Soğanlı Vadisi'nde yaklaşık 60 yıldır köy kadınları ve erkekleri Anadolu kadınını anlatan yün eğiren, testi taşıyan minyatür bez bebekler yapılıyor.
Demir sac, kola kapağı ve havlu parçalarıyla yapılan bebekler, yaz aylarında Soğanlı Örenyeri'nin girişindeki meydanda tezgah açan köylü kadınlarca satılıyor.
Yöreyi ziyaret edip bir hatıra ile ayrılmak isteyenlerin almadan gitmediği Soğanlı Bebekleri, İstanbul, İzmir, Antalya gibi farklı kentlerin yanı sıra yurt dışına da gönderiliyor.
Köyün en önemli geçim kaynakları arasında yer alan Soğanlı Bebeği, coğrafi işaret tesciline rağmen gönderildikleri yerlerde ismiyle anılmıyor.
- Köy kadınlarından 4 dilde satış
Köy sakinlerinden 55 yaşındaki Sebahat Aris, AA muhabirine yaptığı açıklamada, bez bebek yapmayı annesinden öğrendiğini, öteden beri bebek yapımını tüm köy halkının bildiğini söyledi.
Soğanlı Bebeği yaparak evlerinin geçimini sağladıklarını anlatan Aris, şöyle konuştu:
"Eşlerimiz makinelerde bebeklerin elbiselerini diker, bizler de geri kalanını yapıyoruz. Eskiden bu yana bu bebekleri ören yerini ziyarete gelen turistlere satarız. Turistlerle anlaşıp bebekleri satacak kadar Fransızca, İngilizce, İspanyolca, Almanca bilirim. İlkokul mezunuyum, bu dilleri konuştukça turistlerden öğrendik. Turistler de dillerini konuşabilmemize şaşırıyorlar, 'yurt dışında mı öğrendiniz' diye soruyorlar."
Aris, kış boyu evde yaptıkları bez bebekleri toptancılarla Kapadokya'ya ulaştırdıklarını, böylece Türkiye'nin farklı kentlerinde bebeklerin satıldığını ancak Soğanlı bebeği olarak bilinmediğini dile getirdi.
- "Ürgüp bebeği olarak biliniyor"
70 yaşındaki Münevver Ablak ise yıllardan bu yana köyün geçim kaynağı olan Soğanlı Bebeğin'nin yapılış hikayesiyle ilgili şunları anlattı:
"Köyden bir komşumuz oynasın diye odun parçasından yaptığı bebeği kızının eline vermiş. O zamanlar daha çok turist gelirdi, bir turist bu bebeği görüp parayla çocuktan almış. Köylü anlamış ki turistler seviyor böyle şeyleri. O gün bugün bez bebek yaparız. Eskiden bir tahtaya bez bağlar, bebeğe benzetir, satardık. Artık daha modern yapılıyor. Kimi bebeklere gelinlik giydiriyoruz, kiminin eline testi veriyoruz ya da yün eğiren bebekler yapıyoruz. Televizyonda ya da gazetede Kapadokya'yı anlatırken bizim Soğanlı'yı ve bebekleri gösteriyorlar. Ancak 'Ürgüp bebeği' diye tanıtıyorlar. Çok üzülüyoruz, bunlar Soğanlı Bebeği'dir, bizim emeğimizdir."
Ablak, kafasında kola kapağı, vücudunda ince yumuşak demir sac bulunan bebeklerin, küçüğünü 10, büyüklerini ise 15 liraya sattıklarını belirtti.
Köyde tarım da yapıldığını anlatan Ablak, "Bez bebek yapıp satmak tarıma göre daha karlı. Mazot, gübre pahalı. Ama bez bebek yaparak çoğu kişi evinin eşyasını alıyor, ailesini geçindiriyor. Bu bebeklerin Soğanlı Bebeği olduğu da bilinirse daha mutlu olacağız" dedi.
