İlçede hasat sezonu boyunca yetiştirildiği tarlalardan yaş alınan şerbetçi otu, fabrikalarda kurutularak balyalanıyor, daha sonra yeniden işlenerek palet haline getiriliyor. Şerbetçi otu daha çok bira üreticileri tarafından satın alınıyor.
Şerbetçi otu, ilçede 49 yıldan bu yana çiftçilerin önemli gelir kaynakları arasında yer alıyor. Pazaryeri'nde yetiştirilen ve üç çeşit ekimi yapılan şerbetçi otunun kilosu, erkenci ve Ege çeşidi 5,80 lira, Erciyes 5,80 lira, aroma ise 5,95 liradan alınıyor.
Ot-Gül Kooperatifi Başkanı Muzaffer Kozpınar, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 1965 yılında ekimine başlanan şerbetçi otunun ilçe halkının geçim kaynağı olduğunu belirterek, "Hammadde olarak üretilen ve endüstriyel bitkilerden olan şerbetçiotu, unlu mamuller maya ve pastacılık sektöründe, ilaç sanayisinde ve bira üretiminde yaygın olarak kullanılıyor" dedi.
Üreticilerin ürünlerini en iyi şartlarda değerlendirmeye çalıştıklarını anlatan Kozpınar, şöyle konuştu:
"Kooperatifimiz, teknolojik gelişmelere hızla uyum sağlayan, değişimi yönlendiren, üreticiyi ve çalışan memnuniyetini en üst düzeyde tutan, yerli ve yabancı iş ortaklarının birinci derecede tercih ettiği, şerbetçi otunu bölgemizde bir dünya pazarı halinde sunabilmektir. Avrupa'da da kendi yerini kendi seçen bir bitkidir. Şerbetçi otu, Türkiye'de sadece ilçemizde üretilmektedir. Bölgede 3 bin 100 dekar alanda ekimi yapılan ve dünyada en kaliteli şerbetçi otunu yetiştiriyoruz. 7 bin nüfuslu ilçede 7'den 70'e herkes şerbetçi otundan gelir sağlıyor."
Nisan-mayıs ayında çiftçilerin şerbetçi otunu ipliklemeye başladığını, ağustos ayından itibaren ay sonuna kadar alımların devam ettiğini anlatan Kozpınar, "Aldığımız ürünleri burada kurutarak mamul hale getiriyoruz. Şerbetçi otu olmasa çiftçimiz burada durmaz çünkü başka bir geçim imkanı yok. Arazilerimiz küçük, o bakımdan şerbetçi otuna değer vermemiz gerekiyor. Bira, ekmek ve ilaç sanayisinde maya olarak kullanılan şerbetçi otunun kesinlikle alkolle bir alakası yok" ifadelerini kullandı.
Dolu ve yağış nedeniyle geçen yıl ki rekoltenin altında üretim beklediklerini bildiren Kozpınar, bu yılki yaş şerbetçi otu rekoltesini 900 ila bin 300 ton olarak tahmin ettiklerini dile getirdi.
-Üretici fiyattan memnun değil
Şerbetçi otu üretimi yapan Hamit Başar ise 35 yıldır üretimini yaptıklarını ancak son yıllarda maliyetlerin artması ve fiyatların düşük olmasından gelir elde edemediklerini söyledi.
İklim şartlarından dolayı dönümünde bir ton alınan yerden hastalık ve hava şartlarıyla birlikte 500 ila 300 kilogram aldıklarını ve üretimde düşüsün yaşandığını anlatan Başar, şunları söyledi:
"Ama ilaçlardan ama gübreden ama hava şartlarından neden kaynaklandığını bilmiyoruz. Bunu ziraat mühendisi de bulamıyor, çiftçi de bulamıyor. Fiyatların düşük ve maliyetlerin yüksek olması bizleri üretmemeye yönlendiriyor. Yeteri kadar zam alamıyoruz. Bu şartlarda tarımın yapılması zor. Yapanlarda 50-60 yaşın üstündeki insanlar. Gençler bu işe aldırış etmiyor. İnşaatta çalışanlar 70 ila 100 lira arasında yevmiye alıyor, neden yapsınlar. Maliyetler yükseldiği için sökülen yerler var. Bu nedenlerden dolayı şerbetçi otu bitmeye yüz tutuyor."
Üretici Emre Başar da genel olarak geçimini şerbetçi otundan sağlayanların, fiyattan ve rekolteden memnun olmadığını savunarak, "Her yıl 20 ila 25 kuruşluk bir zam yapılıyor. Fakat maliyetler çok yüksek, şu anki fiyatlar çiftçiyi memnun etmiyor. Dışarıdan bile işçi bulmakta zorlanıyoruz. Bazı çiftçilerimiz, elle toplamanın yanında makinelerle toplatmaya yöneldi. Makinelerle toplanan otlarda zayiat payı var, fabrikadakiler yok deseler de. Elle toplandığı zaman bütün olarak toplandığı için hiçbir zayiat olmuyor, yere düşenlerde toplanıyor.
- Şerbetçi otunun getirdikleri
Şerbetçi otu ağırlıklı ilaç sanayisinde, ekmek ve bira mayasında kullanılıyor. Türkiye'de Bilecik ve bazı ilçelerinde üretimi yapılan şerbetçi otunun sadece dişi çiçeklerinden (koza) faydalanılıyor. Üreticiler için önemli gelir kaynağı olan şerbetçi otu, daha çok buğday, arpa ve ayçiçeği üretiminden başka hiçbir tarla bitkisinin yetiştirilmediği bölgede küçük aile işletmeciliği olarak yapılıyor.
Sarmaşık gibi tırmanıcı özelliğe sahip olan ve yaprakları tam veya parçalı, çiçekleri açık yeşil renge sahip şerbetçi otu, Türkiye'de üretim yapan bira üreticilerine yönelik alım yapan kooperatife bağlı olarak sözleşmeli çiftçiye istihdam imkanı sağlıyor.
