TIMETURK | 5 SORU
Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi'nin (IKBY) bağımsızlık referandumu sonrasında Bağdat'ın Kerkük'e harekât başlatması ile Barzani yönetimi 2014 sınırlarına çekildi. Kekrük'te Bağdat'ın galip gelmesinin en önemli sebebi ise Süleymaniye merkezli Kürdistan Yurtseverler Partisi'nin (KYB) kendisine bağlı peşmergeleri geri çekmesiydi.
5 SORU'nun bugünkü konuğu İstinye Üniversitesi Küresel Sorunlar Platformu direktörü İdris Kardaş'a göre İran ile yakın ilişki içerisinde olduğu bilinen KYB'ye peşmergeleri çekmesinin karşılığında Kerkük ve IKBY'nin yönetimine verilecek.
İşte Kardaş'ın açıklamaları:
"HABUR'A OPERASYON YAPILACAK"
1- Irak Başbakanı Haydar İbadi'nin Türkiye ziyaretini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Irak Başbakanı'nın ziyaretinin en önemli gündem maddesi kuşkusuz Irak Kürt Bölgesel Yönetimi'nin gerçekleştirdiği referandum ve sonrasında yaşanan gelişmelerdi. Gerek Cumhurbaşkanı ile gerekse de Başbakan ile yapılan görüşmede birkaç sonuç çıktı. Öncelikli olarak Habur sınır kapısına önümüzdeki birkaç gün içinde bir operasyon yapılacağı anlaşılıyor. Türkiye tarafında bekleyen Irak askerleri ile Irak tarafında bekleyenlerin ortaklaşa gerçekleştirecekleri bir operasyonla Habur sınır kapısını Irak merkezi yönetiminin kontrolüne alınması konusunda kararı verilmiş. Ayrıca Kerkük Ceyhan boru hattının güvenli bir şekilde kontrol altına alınması da yine benzer şekilde önemli gelişmeler.
IRAK'IN ÜNİTER YÖNETİMİ KONUSU
Görünen o Türkiye ile Irak, Irak'ın bundan sonra üniter bir şekilde yönetilmesi konusunda hemfikirler. Bu da Kürt Bölgesel Yönetimi'nin anayasal olarak kazanımlarının gerisine düşmesi sonucunu doğurabilir.
2- Türkiye'nin uzun zamandır Bağdat ile mesafeli fakat Kuzey Irak ile yakın olduğu biliniyor. Ankara-Bağdat yakınlaşması neleri değiştirecek ve bölgesel önemi nedir?
Irak ile Türkiye öncelikli olarak referandumun olası sonuçlarının hayata geçmemesi için birlikte çalışma kararı aldılar. Elbette burada İran da malum olduğu üzere Irak üzerinde etkili. Bu üç ülke IKBY'yi şu an için yok sayıyorlar. Bağdat ile Erbil arasında bir diyalog kanalı açılır mı, bunun şartları ne olur sonuçları ne olur henüz bilemeyiz. Ancak referandum sonuçlarının dondurulması öyle gözüküyor ki ne Türkiye ne de Irak için yeterli bir geri adım olarak görülmüyor. Ankara ile Bağdat'ın yakınlaşan ilişkileri PKK, Suriye, Kerkük ve petrol anlaşmaları konularında yaşanacak gelişmelere bağlı olarak da değişecektir. Burada ne tamamen iyi ne tamamen kötü olacak şeklinde bakmamak lazım.
3- Referandum sürecindeki ısrarı, ardından 2014 öncesi sınırlara dönüş ve son olarak duyurduğu “referandum sonuçlarının dondurulması” talebi… IKBY Başkanı Mesud Barzani'nin değişimini nasıl okumalı?
Barzani referandum öncesinde beklediği uluslararası desteği bulamadı. Öncelikle bu konuda büyük hayal kırıklığı yaşandığı gözleniyor. İkinci olarak Bağdat hükümetinin böylesine hızlı bir şekilde Kerkük operasyonuna girişmesi de beklenen bir durum değildi. Elbette KYB peşmergelerinin Kasım Süleymani ile anlaşmaları sonucu olaylar beklediği gibi gelişmedi. Türkiye'nin tavrı çok sert oldu ve İran-Irak ile hızlı bir şekilde ilişki kuruldu. Barzani'nin referandumun dondurulması stratejisi diyalog kanallarını açmaya yönelik bir adım olarak okunabilir. Açıkçası bölgede bir an önce toparlanma olması için aktörlerin bir an önce konuşması gerekiyor. Zira henüz büyük çatışmalar yaşanmasa da bu olmayacağı anlamına da gelmiyor.
IKBY'DE YÖNETİM KYB'YE GEÇEBİLİR
4- İran'ın da IKBY'ye karşı tutumu bilinirken bugün sınır kapılarından birini açtığı haberi geldi. Bu bir tavır değişikliği midir? İran'ın bu konudaki tutumu ve durduğu yere ilişkin neler söyleyebilirsiniz?
İran'ın öteden beri KYB ile olan yakınlığı biliniyor. Yeniden açılan sınır kapısı Süleymaniye ile bağlantılı. Dolayısıyla burada bir tavır değişikliği söz konusu değil. Bağdat'ın isteğiyle kapıları kapatmıştı ve sonrasında Kerkük'te ittifak yaptıkları için de İran'a kapıları yeniden açması konusunda çağrıda bulundu. İran'ın önümüzdeki süreçte KYB'yi Kerkük ama özellikle de Erbil'de siyasi olarak da daha güçlü destekleyeceğini görebiliriz. Zira KYB'nin Kerkük'ten hem Kerkük'ü hem de IKBY'yi yönetmek karşılığında çekildiği düşünülüyor.
5- ABD'nin Bağdat'a yaptığı Haşd-i Şabi çağrısıyla ilgili neler düşünüyorsunuz?
ABD Dışişleri Bakanı Tillerson bu açıklamayı Riyad'da Suudi mevkidaşı ile birlikte yaptı. Bu önemli. Ayrıca sadece Irak değil tüm bölgede İran'ın egemenlik alanının genişlediğinden ve bunun tehlikelerinden bahsetti. Suudi yönetiminin de bu anlamda kendilerine katıldığını ve Trump'ın son açıkladığı İran politikasını hatırlattı. Dolayısıyla burada sadece ABD, Irak özelinde bir durumdan ziyade genel olarak İran ile alakalı bir çıkış yaptı.
KİMDİR?
A Haber ve Aktüel'de köşe yazarlığı yapan İdris Kardaş, İstanbul Bilgi Üniversitesi bünyesinde yaklaşık beş sene koordinatörlük yapmasının ardından, İstinye Üniversitesi'nde akademisyen olarak görev yapmaya başladı.
