İsrail silahlarını Filistin üzerinde deniyor

Uluslararası Stockholm Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) Askeri Harcamalar Bölüm Başkanı Dr. Samuel Perlo-Freeman, İsrail'in silah endüstrisinde başarılı olma sebebinin, silahları Filistin'de denemesi olduğunu belirterek, "Silahları test etmek için savaş çıkarıldığı iddialarına örnek tek ülke İsrail gösterilebilir" dedi.

AA muhabirlerinin savaş ekonomisine ilişkin sorularını yanıtlayan Perlo-Freeman, genel olarak, askeri harcamaların, ülkelerin ekonomik büyümesini pozitif yönde etkilediğine dair çok az delilin bulunduğunu söyledi.

Bu harcamaların, Ortadoğu’da görüldüğü gibi aslında ekonomik büyümeyi olumsuz yönde etkilediğini belirten Perlo-Freeman, kaynakların askeri harcamalara yönlendirilmesinin ülkelerin ekonomilerine katkı sağlamadığının altını çizdi.

Perlo-Freeman, Ortadoğu’daki silah alımlarının, özellikle petrol zengini ülkelerde, genellikle yolsuzlukların merkezinde gerçekleştiğine işaret etti. Savaşların genelde yeni silahların test edilmesi için çıkarıldığına yönelik yorumlara pek katılmadığını ifade eden Perlo-Freeman, şunları kaydetti:

" İsrail ise bu açıdan özel bir durum teşkil ediyor. Birincisi,İsrail gelişmiş bir silah endüstrisine sahip ve ihracatta da başarılı. İkincisi, İsrail’in geniş bir güvenlik endüstrisi var. Başarılı olmasının sebebi ise silahların, işgal altındaki Filistin’de deneniyor olması. Ama yine de İsrail’in Filistin topraklarını işgali yüksek bir maliyeti de beraberinde getirdiği için askeri harcamaların İsrail ekonomisine olan katkısı düşük kalıyor.

Silahları test etmek için savaşların çıktığına yönelik iddiaların geçerli olduğu tek ülke İsrail gösterilebilir. Bence, bu savaşlarda silahların test edilerek bir ekonomik kazanç sağlanması yan etken. Asıl sorun siyasi anlaşmazlıklar. Mesela, İsrail’in Gazze’ye karşı yürüttüğü son savaşı, El Fetih ile Hamas arasında anlaşmayı bozmak için çıkardığını düşünüyorum."

Perlo-Freeman, Ortadoğulu iki ülke arasında gerçek manada bir savaş yaşanmayalı uzun bir zaman olduğuna dikkati çekerek, Batılı silah üreticilerinin, bölge ülkelerinin silah alımlarından çok büyük oranda yarar sağladığını ifade etti.

Pek çok ülkenin aynı ekipmanları satın aldığını belirten Perlo-Freeman, "Ama bu silah satışlarının, ihracatçı ülkelerin ekonomilerine nasıl bir yarar sağladığı ayrı bir tartışma konusu. Bu silah satışları, ihracatçı ülkelerin ekonomilerinde küçük bir yer tutuyor. Silah üreticileri, teşviklerden kazanç sağlıyor" diye konuştu.

"Ortadoğu'da askeri harcamalarını en çok artıran ülke Irak"

Samuel Perlo-Freeman, Ortadoğu’da genel olarak personel, operasyon ve bakım gibi farklı askeri harcamalarla ilgili ellerinde rakam bulunmadığını belirterek, bölgedeki askeri harcamaların aşırı derecede kapalı olduğunu, çok nadir olarak toplam rakamların açıklandığını aktardı.

Ortadoğu’da en çok askeri harcama yapan ülkenin 2013 rakamlarına göre yıllık 67 milyar dolarla Suudi Arabistan olduğunu belirten Perlo-Freeman, bu ülkeyi 19,1 milyar dolarla Türkiye'nin takip ettiğini söyledi.

Üçüncü sırada muhtemelen 2012 rakamıyla 19 milyar dolar harcama yapan Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) yer alacağını dile getiren Perlo-Freeman, İsrail'in ise ABD’den her yıl aldığı 3 milyar dolar hariç yıllık 16 milyar dolarlık askeri harcama yaptığını kaydetti.

Bu rakamların, toplam harcamayı gösterdiğini, pek çok ülke için askeri harcamaların önemli bir kısmının personel ve bakıma gittiğini anlatan Perlo-Freeman, "Suudi Arabistan ve BAE’de silah alımlarının önemli bir kısmı bütçeye yansımıyor. Bu ülkelerdeki petrol gelirleri, bütçeye yansımadan askeri harcamalar için kullanılabiliyor. 2004-2013 yılları arasında Ortadoğu’da askeri harcamalarını yüzde 284 ile en çok artıran ülke Irak oldu. Askeri harcamalarını Suudi Arabistan yüzde 118, Umman yüzde 111, Bahreyn yüzde 110, BAE yüzde 85 artırırken, Türkiye, yüzde 10 oranında yükseltti. İsrail’in harcamaları ise yüzde 3 oranında geriledi" açıklamasını yaptı.

"Savaşın tek kazananı silah endüstrisidir"

Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı (SETA) Ekonomi Direktörü Prof. Dr. Erdal Tanas Karagöl ise savaş ekonomisinin, başlı başına bir endüstriyi temsil ettiğini ve ülkelerin ekonomik işleyişini tehdit eder bir boyut taşıdığını belirtti.

Hükümetlerin, savaş ya da savaşa hazırlık dönemlerinde ekonomik kaynakların önemli bir kısmını, üretim, bölüşüm ve tüketim kararlarını sıfırdan düzenlediğini anlatan Karagöl, halkın refahının ikinci plana atılarak savaşta kullanılacak ürünlerin üretimi ya da ithalatının ön plana çıktığını aktardı.

Savaş ekonomisinde ciddi meblağlar bulunduğunu ve bunların tamamının silah sanayisine aktarıldığını belirten Karagöl, şöyle devam etti:

"Dev endüstriler olan ve sadece belli firmalarda bulunan teknolojilere olan bağımlılık nedeniyle savaşın ekonomik kazananı tek taraf olmaktadır. Bu da silah endüstrisidir. 2007'de Amerikan Kongresine sunulan 'Kalkınan Ülkelere Konvansiyonel Silah Transferleri' raporuna göre küresel ekonomide monopol gibi çalışan bu sanayide gelişmekte olan ülkelere yapılan silah satışlarının yüzde 84'ünü gelişmiş ülkeler gerçekleştirmektedir. Resmi olarak gerçekleşen satışlar, bu kadar yüksekken bir de resmi olmayan veriler düşünüldüğünde gelişmiş ülkelerin bu sanayiden ne kadar yüksek bir pay aldığı ortaya çıkıyor. Gelişmiş ülkeler içinde de ABD başı çekmekte ve silah endüstrisinde zirvede yer alıyor. Dolayısıyla savaşlar, her ne kadar sadece ekonomik nedenlerle açıklanamasa da enerji kaynakları, coğrafi konum, tarihsel ve sosyolojik şartlar ön plana çıksa da silah sanayiinin varlığının devam etmesi için zorunludur."

Silah endüstrisinin adeta bir tekel konumunda olduğunu belirten Karagöl, endüstri için ileri teknolojik birikimin gerektiği ve bunun da gelişmiş ülkelerin tekelinde bulunması göz önüne alındığında, savaşta en çok kazananın silah firmaları olduğunu ifade etti.

Karagöl, Ortadoğu da dahil olmak üzere en yüksek askeri harcamaları yapanların az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler olmasına karşın, silah endüstrisi sahibinin, gelişmiş ülkeler olduğunu sözlerine ekledi.

İsrail silahlarını Filistin üzerinde deniyor

SIPRI Askeri Harcamalar Bölüm Başkanı Dr. Perlo-Freeman, 'İsrail'in silah endüstrisinde başarılı olma sebebi, silahları işgal altındaki Filistin’de deniyor olması' dedi.