Çevre dostu bir giyim markasının yaratıcıları girişimci Melike Vergili ile Ferman Urhan, tüketim zincirinin dışında bırakılmış denim ürünlerini, modası geçmeyen formlarda baştan tasarlayarak, yalnızca kişiye özel giyinme deneyimi amaçlayan "atıksız yeniden üretim" projesi yapıyor. Bir bedenin şeklini almış, yıpranmış ama kullanılabilir kumaştan kot üreten iki çevreci, üretimlerinde "daha az tüketimi nasıl sağlarız, kumaş artıklarını ne kadar azaltırız?" fikrinin üzerinde uğraşıyor.
AA muhabirine atıksız yeniden üretim projelerini anlatan Restore Jeans markasının kurucularından Melike Vergili, üretim şekli ve biçimlerinin yeni olmadığını, aslında birçok ülkede bu tarz üretimlerin yapıldığını söyledi.
Vergili, "Neden yapmayalım fikri ortağım Ferman Urhan'a ait. Böyle bir üretimi seçmemizin birçok sebebi var. Özellikle söz konusu çevreyse her ikimiz de aktivistiz, sanatçıyız ve tasarım yapmayı seviyoruz." ifadesini kullandı.
Aktivist olmanın sadece bir şeylere karşı çıkmak olmadığını, çözümler de sunmanın gerektirdiğini vurgulayan Vergili, üretim biçimlerini değiştirerek, bu katkıyı sağlayabileceklerini belirtti.
Vergili, dünyada tüketim alışkanlıklarının değiştirilerek belki de küresel ısınmanın önüne geçilebileceğine işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Tekstil sektörü, dünyadaki suların kirliliğine sebep olan sektör ve en çok da jean üretimi bu kirliliğe katkı sağlıyor. 90'lı yılların sonunda 3'üncü dünya ülkelerinde daha az masrafla üretim yapmak için birçok giyim firması büyüyebilmek adına bu yolu tercih etti. 2000'li yılların başlarında 3'üncü dünya ülkelerine fabrika ve atölye açan şirketler kumaş kalitesini düşürdüler ve en fazla zararı işçiler görmeye başladı. Sağlıksız ortamlarda üretim yapmaya başladılar."
Vergili, dünyaya bırakılan tekstil atığına işaret ederek, bu sebeple sürdürülebilir modanın doğduğunu, bunun da çevreye zarar vermeyecek, adil kazanç ve çok az tüketime dayalı bir fikir olduğunu anlattı.
- "Kumaş artıklarını ne kadar azaltırız fikrinde uğraştık"
Bu kapsamda çevre dostu bir giyim markası yarattıklarını ifade eden Vergili, şunları söyledi:
"Bir bedenin şeklini almış, yıpranmış ve eskimemiş kumaştan jean üretmeye 4 yıl önce başladık. İkinci el kotu baştan yaratmak için tüm parçaları çakmak cebine kadar söküyoruz, ardından yeni kalıp çiziyoruz ve kesiyoruz. Sonra üzerine yapılacak tasarımı çalışıyoruz. Yamalar, kumaşlar veya birkaç jeani bir araya getiriyoruz."
Vergili, bir kot pantolonu tasarlamanın yaklaşık iki hafta sürdüğünü belirterek, "Önemli olan çok üretmek değil, düzgün ve kaliteli üretmek. Henüz kendimizi tanıtma aşamasındayız ve üretimlerimiz de buna yönelik oluyor. Tek parça oldukları için bir modelin tüm beden serilerini üretmiyoruz." diye konuştu.
İki yıldır üretimlerini istedikleri konuma getirdiklerini belirten Vergili, "Üretimlerimizde 'Daha az tüketimi nasıl sağlarız, kumaş artıklarını ne kadar azaltırız?' fikrinin üzerinde çok uğraşıyoruz." dedi.
- "Yaptığımız her bir jean ile yaklaşık 10 ton su tasarruf ettik"
Vergili, kullanılmış denim ürünlerini Antalya ve İstanbul'dan ikinci el kıyafet satarak, gelirlerini öğrenim bursu veren ve sokak hayvanlarına yardım eden kuruluşlardan aldıklarını söyledi.
Ürünleri kişiye özel ürettiklerini ve uzun yıllar kullanılmasını hedefledikleri için tadilatlarını da üstlendiklerini belirten Vergili, "Elde edilen gelirin bir kısmıyla çevre sorunlarının önüne geçebilmek adına bu konuda mücadele veren dernek oluşumlarını desteklemeyi hedefliyoruz." bilgisini verdi.
Vergili, insanlardan çok iyi geri dönüşler aldıklarını belirterek, şunları söyledi:
"Şunu görüyoruz ki yapmaya çalıştığımız şeyin karşısında insanlar, giyinme konusundaki tüketim alışkanlıklarını tekrar gözden geçirmeye başladılar ki bizim de amacımız buydu. En çok duygumuz şey ise 'Bana özel yapılmış bir kıyafeti daha fazla tercih ederim ve fazla kıyafet alıp, farklı olmaya çalışmaktan vazgeçerim' oldu.Yaptığımız her bir jean ile yaklaşık 10 ton su, pamuğun üretilebilmesi için sarf edilen çok miktardaki tarım ilacı, üretim sürecinin kaçınılmaz sonucu olan büyük miktardaki kimyasal atıktan ve en önemlisi daha az gelişmiş olan ülkelerdeki işçi sömürüsünden de bir miktar tasarruf sağlamış olduk."
- "Kumaş veya iplik geri dönüşüm yapan bir yer arıyorum"
Artan kumaşları sakladıklarını ve tasarımlarda kullandıklarını, daha önceden etiketler için ayrıca bir kumaş tüketimi bulunduğuna değinen Vergili, şöyle devam etti:
"Bu, bizi memnun etmiyordu, bunu da ortandan kaldırarak artan kumaşları kullanmaya başladık. Kalıp alma sırasında çıkan kullanılamayacak parçalar oluyor bunları da biriktiriyoruz. Son bir yılda üretimimizden neredeyse sadece bir bez çanta kadar atık çıktı. Hala kumaş veya iplik geri dönüşüm yapan bir yer arıyorum, işte o zaman atık hiç olmayacak umarım."
Tüketim alışkanlıklarını değiştirerek, dünyayı daha az kirleterek, gelecek kuşaklara sağlıklı bir ortam sunabilmenin çok önemli olduğunu belirten Vergili, şunları kaydetti:
"Önümüzdeki yıllar küresel ısınmayı durdurmak ve yavaşlatmak için son fırsatımız. Daha geniş çaplı düşünerek hareket etmeliyiz. Butik üretiminin ileri dönüşüm ve sürdürülebilirlikle çok daha fazla ve farklı üretimler gerçekleştirilebilir. Büyük firmaların yanaşmayacağı şeyleri biz bireyler olarak yapabiliriz. Planlı eskitmenin, ihtiyacımız olmayan yeni modellerin getirdiği tüketim çılgınlığının önüne geçebiliriz ve bunu sadece tekstil değil birçok sektörde yapabiliriz. Zaten bizim yaptığımız şey de bir önerme."
