Doğu Türkistan'da son 5 yılda meydana gelen işgal karşıtı olaylar

Doğu Türkistan’ın önemli merkezlerinden olan Yarkent şehrinde son 5 yıl içinde bir biri ardı sıra gerçekleşen olaylar incelendiğinde ,son 14 ay içinde meydana gelen olaylarda etki,büyüklük ve yoğunluk bakımından büyük bir artış olduğu görülmektedir.

Yarkent’te son 5 yıl içinde gerçekleşen büyüklü-küçüklü 13 olay kronolojik olarak şöyledir ;

1. 10 Temmuz 2009 : 05 Temmuz Urumçi katliamını protesto etmek ve Urumçi halkının eylemlerini manevi olarak kollamak ve desteklemek amacı ile bir gösteri hazırlığı içinde olan bir gurup genç,ihbar üzerine işgal Polislerince etrafı kuşatılıyor. Taraflar arasında çıkan çatışmalarda en az 2 Müslüman Uygur’un öldürüldüğü bildirilmiştir. Bu olay ve ölü sayısı Yarkent-Gülbağ Polis Merkezi Başkanı Wang Po tarafından doğrulanmıştır.

2. 24 Şubat 2013 : Yarkent şehri’nin en kalabalık bölgelerinden Gülbağ semtinde bıçaklı saldırı gerçekleşmiştir.Saldırıda bir etnik Çinli göçmen ölmüş ve birkaç Çinli de yaralanmıştır. Saldırıyı yaptığı iddia edilen Halkın Fedai olarak tanımladığı Ebulkasım Ömer 06 Nisan’da İşgal Mahkemesi tarafından idama mahkum edilmiş ve cezası aynı gün infaz edilmiştir.

3. 26 Eylül 2013 : Yarkent şehir Merkezi’ne 12 Km uzaklıkta bulunan Kaşgar ana yolu üzerindeki Ordanlık Köyünde işgal güçleri bomba ve patlayıcı imal ettikleri iddiası ile bir gurup Uyguru tutuklamak istemiştir. Kaşgar’a doğru yola çıkan bu gençler gece vaktı gençlere saldırmıştır.6 kişi olduğu anlaşılan gençlerden 3 kişi vurularak öldürülmüş ve diğer 3 genç ise,kaçarak kurtulmayı başarmıştır.

4. 30 Eylul 2013 : Ordanlık köyünden Kaşgar’a doğu yola çıkan ve 26 Eylul gecesindeki çatışmalardan sağ kurtulan 3 genç,Revanösteng(Akandere) kentin’de işgal güçlerince kuşatılmış ve teslim olmaları istenmiştir. Teslim olmayı reddeden Fedailer yanlarındaki ilkel silahlarla İşgalcilere karşı koymuştur.Çıkan çatışmalarda 3 genç vurularak şehit edilmiştir.

5. 11 Ekim 2013 : Yarkent’e bağlı Ordanlık köyündeki olaylarla ilişkili olduğu iddia edilen 2 genç,Yeniösteng köyünde bir evde kuşatılmıştır. Silahlı İşgal güçleri bu gençleri evlerinde saklayan bir ailenin oturduğu eve saldırmıştır.2 şüpheli ile birlikte evde bulunan 5 kişi olmak üzere, toplam 7 kişi vurularak katledilmiştir.

6. 15 Ekim 2013 : Yarkent şehir merkezine bağlı 3 km.uzaklıkta bulunan Mirşah(Halk Mişa olarak adlandırıyor) köyü Cami’inde bir olay gerçekleşmiştir.7 Yaşındaki çocuğunu Cami’ye götürmek isteyen Baba ile işgal yönetiminin Cami Bekçisi (Gözlemcisi) arasında tartışma çıkmıştır.Bu tartışmayı haber alan silahlı İşgal güçleri derhal Cami avlusuna intikal etmiş ve çocuğunu Cami’ye götürmek isteyen ve izin verilmeyen Baba’yı yargısız infaz yaparak cami avlusunda vurarak öldürmüştür.

7. 30 Aralık 2013 : Halkın Fedai adını verdikleri 9 kişilik bir gurup, Osman Barat isimli bir Uygur gencinin Önderliğinde Yarkent Emniyet Müdürlüğüne bombalı bir saldırı düzenlemişlerdir.Çıkan çatışmalarda 8 Fedai vurularak öldürülmüş ve bir Fedai ise İşgal güçlerine esir düşmüştür.

8. 23 Mayıs 2014 : Yarkent şehir merkezinde İşgal yönetimine ait Kaymakamlık binası, Emniyet Müdürlüğü,Silahlı Özel Polis Gurubu Karargahı ile sırf etnik Çinli memurların çocuklarının devam ettikleri bir okul olmak üzere toplam 5 yere zaman ayarlı bomba düzeneği yerleştirmişlerdir.Emniyet Müdürlüğü binasına yerleştirilen bomba patlamıştır. Patlama’da birkaç polis yaralanmış ve polis araçları hasar görmüştür. Diğer 4 ayarlı bomba ise,İşgal polislerince yerleri tesbit edilerek etkisiz hale getirilmiştir.

9. 22 Haziran 2014 : Yarkent şehrinin 12 km.doğusundaki İşkol Köyünde bir kanlı olay meydana gelmiştir.İşgal güçlerince keyfi olarak tutuklanarak hapsedilen ve günlerce işkence gören 23 yaşındaki Uygur genci serbest bırakılırken,Merkez Amiri Tav Yuencang ile Polis Memuru Ding Feng Hua’ya aniden bıçakla saldırmıştır.Saldırıda Amir olay mahallinde ölmüş ve yaralanan Polis ise,hastene’de tedavi edilerek kurtarılmıştır.

10. 18 Temmuz 2014 : Yarkent Irmağının güney tarafında yer alan ve şehir merkezine 40 km.uzaklıktaki Beşkent Kentin’de İşgal güçlerinin halkın evlerini yasadış ve keyfi olarak aramaları esnasında çatışma meydana gelmiştir.Evin duvarından atlayarak eve girmeye çalışan 2 İşgal polisi ev sahibi tarafından bıçaklanarak öldürülmüştür.Olay bölgesine intikal eden silahlı yüzlerce Çin işgal gücü evi kuşatmıştır.Aile reisi ile birlikte bütün aile işgalcilere karşı koymuştur. İşgal Polisi evin 72 yaşındaki Annesi ile 7 yaşındaki bir çocuk olmak üzere aynı ailenin bütün üyelerini toplam 7 kişiyi yargısız infaz yaparak öldürmüştür.

İlişku Naçikum

11. 28 Temmuz 2014 : Yarkent’ın İlişku kenti ve civar köylerindeki halk, Nurmuhammed Sabit adlı bir Uygur’un önderliğinde Çin işgal yönetimine karşı geniş çaplı bir milli halk ayaklanması başlatmış, Kent’te bulunan Çin işgal güçlerine ve Polis merkezlerine saldırı düzenlemişlerdir. Ayrıca, yerli halkın sahip olduğu,ev tarla ve bahçelerinin Çin işgal yönetimi tarafından ellerinden zorla alınarak bölgeye Çin’den getirilen etnik Çinli göçmenlere verilmesi de protesto edilmiş ve etnik temelli bazı eylemler de yapılmıştır. İşgalcılar,bölgeyi derhal kuşatma altına alarak Çin’den özel savaş birlikleri sevketmiştir. .Tanklar,ağır silahlar,savaş uçakları ve İHA.lar(İnsansız Hava Araçları)Yarkent’e getirilerek sivil ve masum Uygur halkına karşı kullanılmıştır. 15-16 ve 17 kent olarak bilinen İlişku İlçesinin kalabalık yerleşim yerleri yerle bir edilerek tahrip edilmiştir. Çin yönetiminin sansür duvarını aşarak Yarkent-İlişku’daki Çin katlıamı hakkında duyduklarını dış dünya’ya duyurmayı başaran Kahraman Uygur genci Ebubekir Rahim’in yurt dışına ilettiği mektubuna göre bu üç yerleşim yerinde 3-5 bin sivil halk bombardımanlar sonucunda öldürülmüşlerdir. Ölenlerin çoğunluğunun evlerini terk edemeyen kadınlar,yaşlılar ve çocuklar olduğu bildirilmiştir. İşgalcilar bu Halk ayaklanması hakkında 35 etnik Çinli Asker ve polisin( Direnişçilerca kesici aletlerle(Balta,Keser,bıçak,çomak ve sopa Vs.ile) öldürüldüğünü ve 59 Uygur direnişçinin kişinin ise yargısız infaz yapılarak vurularak öldürüldüğünü iddia ve açıklamışlardır. Ancak,bu ayaklanmanın gerçek nedeni ve ayrıntıları hakkında doğru ve ayrıntılı haber ve bilgiye şimdiye kadar ulaşılamamıştır. Yarkent’in İlişku ilçesi halen askeri bölge durumunda olup,giriş ve çıkışlara kapatılmıştır.Bu da askeri operasyonların tutuklama ve katliamların sürdünü göstermektedir.

12. 30 Kasım 2014 . 11 kişilik Fedai’ler gurubu bir otomobille Yarkent yengişeher Sipil içi’nde(Kale içinde) etnik Çinlilerin kalabalık olduğu bir saatte öğle 13,30’da otomobili onların üzerlerine sürerek bir intihar saldırısı gerçekleştirmiştir. Saldırı’da 4 Çinli göçmen ezilerek ölmüştür.14 Çinli göçmen ise,çeşitli yerlerinden yaralanmıştır. Saldırıyı gerçekleştiren 11 Fedai’nin hepsi Çin İşgal askerlerince yargısız infaz yapılarak öldürüldüğü belirtilmiştir.

13. Bunun dışında geçen Haziran ayında Yarkent Tren İstasyonunda Uygur Fedailer bıçaklı bir intihar saldırısı gerçekleştirdikleri yolunda haberler çıkmıştır. Ancak,bu olayı doğrulayacak her hangi bir kanıta şimdiye kadar ulaşılamamıştır.

Yukarıda kronolojik olarak vermeye çalıştığımız 12 şiddet olayından 8’i son 14 ay içinde meydana gelmiştir. Çin,bu olaylardan sadece 3’nu kamu oyuna duyurmuştur. Kalan 9 olay ise, başta Hür Asya Radyosu olmak üzere çeşitli kanallardan ulaşılan bilgilerdir.

Son ulaşan bilgilere göre, Doğu Türkistan’in Yarkent şehrinde da eylem gerçekleştirmek isteyen Fedailer saldırı hedefi olarak etnik Çinli göçmenleri seçmişlerdir.Çünkü,Polis ve Askerlere saldırdıklarında çok büyük zayiatlar vermişlerdir.Fedailerin ellerinde onlara karşı koyacak etkili ve modern silahlar bulunmamaktadır.

RFA