AA muhabirinin derlediği bilgilere, Türkiye'de 201 bin 196 tonla en yüksek zeytinyağı rekoltesinin elde edildiği 2012-2013 sezonunda ürünün 92 bin tonu ihraç edildi. Rekoltenin 160 bin ton olduğu geçen sezonda ihracat 22 bin ton oldu. 1 Kasım'da başlayan 2014-2015 sezonda 190 bin ton rekolte beklenirken, ihracat kasım, 20 Aralık döneminde geçen sezonun ayı dönemine göre yüzde 67 geriledi.
Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, iç piyasada tüketilen zeytinyağının yüzde 50'den fazlası direk üreticiden tüketiciye gidiyor. Büyükşehirlerde yaşayanlar zeytinyağını üretici bölgelerindeki tanıdıklarından teneke veya bidonla alıyor. Zeytinyağı ihtiyacını üreticiden temin edenlerin başında turistik oteller geliyor.
- "Zeytinyağını üretici ve yakınları kadar kimse tüketmez"
Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Cahit Çetin, zeytinyağında en büyük tüketicinin üreticinin kendisi ve yakınları olduğunu söyledi. Üretim bölgelerinden şehirlerde oturan üreticinin eş, dost ve akrabalarına önemli miktarda zeytinyağı gönderildiğini belirten Çetin, "Zeytinyağını üretici ve yakınları kadar kimse tüketmez" dedi.
Çetin, yaz tatilinde üretici bölgelerine gelenler ile buralarda görev yapan devlet memurlarıyla kurulan dostlukların ticarete dönüştüğünü ifade ederek, şunları söyledi:
"Yaz tatili için Ayvalık'a, Edremit'e, Marmaris'e veya başka üretim bölgesine gelenler, bu yerlerde devlet memuru olarak görev yapanlarla üreticiler arasında ciddi dostluklar kuruluyor. Tatile gelenler giderken genellikle zeytinyağı alarak dönüyor. Yağ güzel çıkınca her yıl yeni sipariş veriyor. Bu bölgelerde devlet memuru olarak görev yapanlar da gittikten sonra görev yaptıkları süre içinde kurdukları dostlukları devam ettiriyorlar. Üretici ile tüketici arasında kurulan dostluklar ticarete dönüşüyor. Ayvalık'tan, Edremit'ten yıllardır İstanbul, Ankara veya başka şehirlerde yaşayan akraba, eş ve dostlarına yağ gönderen üretici var."
Çetin, üreticinin asla kendi ürettiği zeytinyağına ihanet etmeyeceğini, sattığı yağda hilenin olmadığını bilen tüketicinin de yağını üreticiden almayı tercih ettiğini ifade etti. Çetin, "Eğer satın alınan ürün direkt üreticiden alınıyorsa bu ürünlerin kalitesiz olması ya da karışım içermesi mümkün değil. Üretici olmayan üretici gibi görünen kişiler için aynı şeyi söyleyemiyoruz. Köylüde hile yoktur" diye konuştu.
- 'Tanıdığımız kişi, hile hurda yok'
Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği eski Başkanı Ali Nedim Güreli, zeytinyağını üretici bölgelerindeki eş, dost ve akrabalarından temin edenlerin sayısının her geçen gün arttığını söyledi. Üretici ile market fiyatları arasındaki büyük farkın, tüketicileri zeytinyağını üreticiden almaya yönlendirdiğini belirten Güreli, "Üreticiden bidonla alıyorlar. Hem daha hesaplı olduğu için hem de 'tanıdığımız kişi hile hurda yok' diye düşünüyorlar. Markette 20 lira olan yağı üreticiden 10 liraya alıyorlar. Kimler alıyor, üreticilerin akrabaları, üretici bölgelerinde bir dönem kamu görevi yaptıktan sonra tayin olanlar, o dönemde kurdukları ilişkilerini devam ettiriyor. Telefonla her yıl yağ siparişi veriyorlar" dedi.
Güreli, zeytinyağı ihtiyacını üreticiden temin edenlerin başında turizm tesislerinin geldiğini, bu kesimin bir yıl boyunca otelde tükettiği zeytinyağını hasat sezonunda satın aldığını kaydetti.
