Bir ya da iki gözde görmede azalma olması şeklinde tanımlanan göz tembelliği her 20 çocuktan birinde gelişiyor. Hastalık körlüğe sebep olmasa da, gözün kullanılamaması nedeniyle o gözde görme keskinliğinde azalmaya ve derinlik hissi algılanmasında güçlüğe neden oluyor. Bunun sonucunda da derinlik hissinin önemli olduğu sporları yaparken güçlük çekmesine yol açabilecek ve ileride meslek seçimini etkileyecek sonuçlar oluşturabiliyor.
7-10 yaşından önce tespit edilmesi çok önemli
Çocuklarda göz tembelliğine iki göz kırılma kusuru (gözlük numarası) arasında asimetri olması, astigmat, katarakt, göz kapağında düşüklük, şaşılık ve aile öyküsü gibi etkenler yol açıyor. Derinlik hissi olarak da adlandırılabilen 3 boyutlu görme, yaşamın ilk aylarından itibaren her 2 gözden gelen görüntülerin beynin görme merkezinde birleştirilmesi ile gelişmeye başlıyor. Sağlıklı bir üç boyutlu görmenin oluşması için her iki gözün belli bir düzeyde görme yetisine sahip olacak şekilde gelişmiş olması gerekiyor. Bir veya iki gözde görme yetisi yeterince gelişmezse göz tembelliği oluşuyor. Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özgül Altıntaş erken tanı ve erken tedavi ile örneğin 7-10 yaştan önce tespit edildiğinde göz ve beyin gelişimini henüz tamamlamadığı için göz tembelliği ile baş etmenin mümkün olabildiğini ifade ediyor.
- ayda muayene şart
“Geç tanı gecikmiş tedavi demektir. Özellikle bir de göz tembelliğinin tedavi edilebileceği yaş dönemi geçirilirse yapılabilecek bir şey kalmıyor” uyarısında bulunan Prof. Dr. Özgül Altıntaş sözlerine şöyle devam ediyor: “Bu nedenle çocuklar doğumdan sonraki rutin pediatri muayenelerinde, anormal bir durum olmasa da; ilk 6 ayda, 1. yaşta, 3.yaşta ve 6. yaşta göz muayenesinden geçirilmeli. Basit miyopinin başladığı 9 yaş civarında tekrar değerlendirilmeli ve kırılma kusuru varlığında yıllık olarak takip edilmeli” Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özgül Altıntaş özellikle iki göz kırılma kusurlarının birbirinden farklı olduğu durumda genellikle gözlerin dış görünüşünde farklılık olmadığı ve okul öncesi dönemdeki çocuklar şikâyetlerini ifade edemedikleri için göz tembelliğinin tanı ve tedavisinde gecikildiğine dikkat çekerek, “Gözler 7-10 yaş arasında gelişimini tamamladığı için 10 yaşından büyük çocukların çok azında tedaviye olumlu yanıt alabiliyoruz” uyarısında bulunuyor.
Göz tembelliği belirtileri nelerdir?
Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özgül Altıntaş göz tembelliğine neden olabilecek durumların belirtilerini şöyle sıralıyor:
Bir gözünü kapalı tutma
Sık sık göz kırpma
Gözlerini kısma ya da ovalama
Oyun oynarken topu tutma, ayakkabı bağlama veya düğme ilikleme gibi el-göz koordinasyonu gerektiren işlerde zorlanma
Okurken veya televizyon seyrederken başını sürekli bir yöne çevirme
Okurken veya yazarken çok yakından bakma, satır kaydırma veya sürekli parmakla takip etme
Yakın işleri sevmeme
Kısa sürede dikkat dağılması veya dalgınlaşma
Okulda tahtayı netleştirebilmek ve yazılara odaklanabilmek için sürekli kendini zorlama sonucu oluşabilecek sık baş ağrısı şikâyeti.
Erken tedavi ile sorun ortadan kalkıyor
Prof. Dr. Özgül Altıntaş” Tedavide ana prensip tembelliği yol açan sorunun düzeltilmesi ve sağlam gözün kapatılarak beynin tembel göz ile ilgili bölgesinin kullanılmasını sağlamak.” diyerek tedavi sürecini şöyle anlatıyor: “Kapama tedavisinin süresi tembelliğin derecesi ile çocuğun yaşına göre hekim tarafından belirleniyor ve düzenli takip gerekiyor. Bu yöntemler ile 10 yaşın altındaki çocuklar tedaviye olumlu cevaplar veriyor”
Göz tembelliği ilk 6 yaş içinde tedavi edilmeli
Göz tembelliğinin şaşılık, kırılma unsurları gibi sebeplerin dışında doğuştan katarakt, göz kapağı düşüklüğü, kornea lekesi gibi durumlarda yeterli görsel uyaranın beyindeki görme merkezine ulaşamaması sonucu göz tembelliğinin meydana gelebildiğini söyleyen Prof. Dr. Sarper Karaküçük, “Göz tembelliğinde erken yaşta tanı ve müdahale büyük öneme sahip” dedi. 6 yaşından önce tedaviye mutlaka başlanması gerektiğini hatırlatan Prof. Dr. Sarper Karaküçük, “Bu durumla karşı karşıya kalındığında tedavi için göz tembelliğine sebep olan olası nedenlerin bir an önce ortadan kaldırılması ve görme sinirinin uyarılmaya başlanması gerekiyor” şeklinde konuştu.
Gerektiğinde cerrahiye başvurulabiliyor
Göz tembelliğinin nedenlerinden biri olan şaşılık tedavisinde gerektiğinde cerrahi tedaviye başvurulduğunu ancak ameliyatın tek başına yeterli olmadığı gibi cerrahiden sonra da gözlük ve
kapama tedavisine devam edilebildiğini belirten Prof. Dr. Sarper Karaküçük, “Çocukların hangi yaşta olursa olsun hoşuna gitmeyen bir uygulama olan kapama, oyun haline getirilerek uygulandığında daha keyifli sonuçlar verebiliyor” dedi. Gözlük camı üzerinden yapılan kapamalarda çocukların kapamanın yan veya üstünden bakmak isteyeceği için, uygulanacak kapamanın mutlaka gözlük altından ve doğrudan göze yapılması gerektiğini anlatan Prof. Karaküçük, “Bir diğer önemli nokta ise, kapama ile birlikte mutlaka yakın çalışma egzersizleri yapılması. Boyama, resim yapma, kâğıt kesme gibi işlemler öncelikle görsel uyaran sağlamakla birlikte, çocuğu da oyalar” açıklamasında bulundu.
