UKRAYNA'NIN İHA STRATEJİSİ: RAFİNERİ SALDIRILARI VE SONUÇLARI
24 Şubat 2022 tarihinde Rusya'nın Ukrayna'yı işgali ile başlayan süreç savaşın daha da kızışması ile günümüzde devam ediyor. Ara barış görüşmelerinin sonuç vermemesi, iki ülkenin de daha barışa hazır olmadıklarını net olarak ortaya koymuştur diyebiliriz.
Son dönemde artan karşılıklı İHA saldırıları da savaşı başka bir boyuta taşımış durumda İHA'nın savaşta artan önemini özellikle bu savaşta daha net görmek mümkün bu noktada iki ülkede üretimlerini arttırırken, diğer yandan İHA saldırıları ile savaşı sürdürüyor.
Ukrayna'yı ele aldığımızda, İHA üretiminde dünya klasmanına yükselmiş durumda 2025 hedefleri 4,5 milyon drone üretimi gerçekleştirmek ki Ukrayna'nın drone üretimim kapasitesi şu an yaklaşık 2,5 milyon dolayında ve bu üretimlerin tamamına yakını yerli üretimle gerçekleşiyor. Bu dronlar; tanksavar mühimmatı, anti-personel el bombası taşıyan kamikaze FPV İHA'lar olarak karşımıza çıkıyor. Bu noktada son dönemde havacılık sektörüne yapılan yatırımlarla, daha pahalı, gelişmiş gözlem yeteneğine sahip ve aynı zamanda uzun menzilli saldırı yeteneğine sahip İHA'ların arttığını görmekteyiz burada payı tabii ki Avrupa ülkelerine ve ekonomik desteklerine de vermek gerekli.
Ukrayna bu üretimlerle aslında İHA taktikleri geliştirerek Rusya'nın askerî harekâtına zarar vermenin yollarını geliştirmiş oldu. Rusya'nın Karadeniz filosuna milyarlarca dolar zarar vermiş ve Karadeniz'de yürüttüğü İHA operasyonları ile kritik ve stratejik zararlar vermeye devam ediyor, İlaveten İHA üretiminin artması sonrasında Rusya içerisinde operasyonlarını genişleterek silah depoları ve fabrikalarını vurabilme kapasitesine erişmiş durumda ilaveten son dönemde oldukça artan Rusya'nın Ukrayna şehirlerine saldırıları, İHA'lar ile durdurulmaya çalışılmaktadır. Ukrayna askeri endüstriyel kapasitesini savaş sırasında oldukça büyüterek hem yerli üretimlerini arttırdı hem de Rus saldırılarına daha net cevaplar vermeye başladı.
Ukrayna'nın FPV İHA'ları ve deniz İHA'ları, Rus tanklarına, zırhlı personel taşıyıcılarına, askeri kamyonlara, topçularına, gemilerine ve denizaltılarına yıkıcı hasar veriyor. Ukrayna bu İHA'ları ana hattıyla keşif, topçular için hedef belirleme ve birliklerinin ilerlemesi için doğru rota kullanımı için kullanırken, diğer yandan bahsettiğim gibi planlı tam ölçekli saldırılar içinde kullanmaktadır. İHA'ların Ukrayna ordusuna savaş boyunca faydalarını düşünürsek stratejik planlamalar ve savaşı yürütme potansiyeli dışında daha az kayıp vermelerini de sağlamaktadır. İlaveten İHA güvenceleri ile ihracat potansiyelini de arttırmış durumda Ukrayna bu noktada ticaretini ve limanlarını tekrar güvene almış durumda diyebilirim.
Ukrayna İHA'ları bu noktada önemli bir alanda da kullanmaktadır; kullanıldığı alan rafineri saldırıları. Ukrayna, 2023 tarihinin sonlarında Rusya'nın derinliklerinde İHA saldırıları düzenlemeye başlamıştı ve amaç Rus uçakları, askeri karargahlar ve mühimmat depolarıydı bu durum 2025 başlarında daha farklı bir strateji izlemeye başladı bu da Rusya'nın petrol ve doğal gaz altyapısını hedef almak üzerine kuruldu. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri bu saldırılarla Rusya'nın petrol üretimini zayıflatmayı amaçlamış ve bugüne baktığımızda büyük zararlar vermeyi de başarmıştır. Ukrayna bu saldırıları özellikle strateji değişiminde, Rusya ordusunun en büyük gelir kaynağı adı altında tespit etmiş ve saldırılarını buraya da çevirmiştir.
Bu yılın ilk aylarına dönersek Ukrayna Rusya'nın Ryazan şehrinde termik santrali ve petrol rafinerisini vurmuş ve bu saldırı, en büyük İHA saldırılarından biri olmuştu. Şubat ayında Rusya'nın Samara bölgesinde petrol rafinerisini vurmuş bu rafineri Rus doğalgaz şirketi Rostneft'e ait yılda 8,9 milyon ton petrol işleme kapasitesine sahip rafinerisi önemli bir hedef olmuştu. Geçtiğimiz ağustos ayına baktığımızda Ukrayna, özellikle şehirlerinde artan İHA saldırılarına yanıt olarak Ryazan ve Novokuybyshevsk rafinelerini hedef aldı ayrıca Annanefteprodukt petrol depolama tesisi ve Penza'daki Electroprylad üretim tesisi de bu saldırılarda hedef alındı. Bu saldırıların sadece rastgele hedefler değil Rusya ordusuna destek veren şirketlerin de hedef alındığını göstermektedir. Bu saldırılar çerçevesinde son dönemde Volgograd'daki Lukoil rafinerisi ve Saratov ve Rostov bölgelerindeki büyük rafinerileri de hedef alınmıştı. Genel çerçevede Ukrayna özellikle son dönemde artacak şekilde Rus rafineleri hedef alıyor bu saldırıların amacı yukarıda dediğim gibi Rusya'nın gelirlerini aşağı çekmek, savaş potansiyelini azaltmak ve Rusya'nın lojistik kapasitesini özellikle yakıt malzemeleri açısından istikrarsızlaştırmak bu doğrultuda Rusya'nın savaş makinesini durdurmak üzerine kurulu ilaveten Rusya'nın savaşın başından itibaren uyguladığı Ukrayna'da enerji altyapılarını hedef alan saldırılarına da bir cevap niteliğinde.
Bu saldırıların sonuçlarına baktığımız zaman ise, Rusya'yı zor durumda bıraktığını söyleyebiliriz zira petrol ihraç etme yeteneğine darbe vurulmuş özellikle Rusya'nın Saratov bölgesindeki petrol rafinerisine saldırı üretimin durmasına sebebiyet vermişti ilaveten Primorsk limanının vurulması petrolün ihraç edilmesini engellemişti ki burada ihraç edilen petrol, toplam üretimin %10'una tekabül ediyor. Bunun yanında Rusya'nın petrol stoklama kapasitesini de bu saldırılar oldukça azaltıyor İHA saldırılarının diğer bir getirisi ise Rusya'nın akaryakıt ihracatına yasak getirmesi sonucunu doğuruyor son döneme baktığımızda ise Rusya'da yakıt kıtlığı oluştuğunu söyleyebiliriz bu noktada birçok akaryakıt istasyonu kapanmış durumda bu saldırıların daha da artması tedarik sorunlarını Rusya'da daha da arttıracaktır diyebilirim.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski bu saldırıların “en hızlı ekonomik yaptırımlar” olarak açıklıyor ve kesinlikle haklı diyebilirim. Batı'nın uyguladığı ekonomik yaptırımlar ve Ukrayna saldırıları Rusya'nın en büyük gelir kalemine ciddi zararlar vermekte ve çifte baskı stratejisi oluşturmaktadır diğer yandan özellikle ABD'nin Rus petrolünün alınmaması baskısı devam ederse Asya'da da Rusya için sorunlar baş gösterebilir.
Mustafa Metin KAŞLILAR \ Timeturk
