Türkler'in 11. yüzyıla kadar sabun yerine sulardaki soda, süt kökü, kaşık otu, acı ağaç, tavşankulağı, hint kestanesi gibi maddeleri ve külü kullandıkları yönünde bilgiler bulunmaktadır. Bugün kullanmakta olduğumuz sabunun ilk şeklinin Araplar tarafından ilk çağlarda yapıldığı ve Ortaçağ'da ise İslam ülkelerinde gelişerek ticari meta teşkil ettiğine yönelik rivayetler de mevcut.
Sümerler'den Babil'e sabun
Sabun kelimesi dendiğinde; Avrupa dillerinde "Temizlenmek için kullanılan bir tür yağ veya macun" anlamı karşımıza çıkıyor. Bunun dışında dökmek ya da damlatmak gibi tanımlara da rastlanmakta. Özellikle Roma döneminde kadınların en gözde temizlik aracı haline gelen sabuna dair ilk yazılı belge, Mezopotamya'da M.Ö. 2000'li yıllardan kalan kil tabletlerdir. Bu tabletlerde, potasyum ve yağ ile karıştırılarak elde edilen bir maddeden söz edilmiştir.
Sümerler ve Babil uygulamaları
İlk sabun tariflerinin Sümerler'de daha sonra Babil'de kullanıldığına dair bilgiler yer alıyor. Sözkonusu tariflerde çoğunlukla odun külleri suda kaynatılarak içine yağ eklenerek bir nevi temizleyici elde edildiğine değiniliyor.
Bu süreçte odun kömürü kullanılmasının nedeni ise ph değerinin yüksek olması. Bugün doğa sabun yapımında odun külünün yerine asit bazlı bileşen olan sodyum hidroksit kullanılıyor.
İçeriğine dikkat
Kostik de denen bu madde imalatta kullanılırken sabun ortaya çıktığında kostik değeri kalmaz. Eğere sabunun içinde bu madde tamamen kaybolmadı ise celtte tahrişlere neden olabilir.Endüstriyel sabunlar genellikle katı yağlarla yapılır ve kimyasal katkı maddeleri içermektedir.Doğal sabun ise su, yağ ve kosikten oluşuyor.Parfüm katkı maddesi yapay boya içermemektedir.
Cildinizi korumalısınız
Ev şartlarında kendi sabununusu da yapabilirsiniz. Bu oldukça mümkün ama elinizde doğru bir formülün bulunması lazım. Keza yapım aşamasında kimyasal tepkimelerden kendinizi korumanız gerekmektedir.
Lavanta yağından çörek otu yağına kadar ortaya çıkacak ürünün nitelikleri ve kokusunu kullandığınız yağlar belirlemektedir.
En çok rastlanan sabun tür ve içerikleri
Zeytinyağlı sabun
İnsanoğlunun 8 bin yıl önce keşfettiği ve mucizevi kabul ettiği zeytinyağı ile yapılan sabun bol miktarda E vitamini içerir. Zeytinyağı sabunu dendiğinde yeşil renk akla gelse de kırık beyaz rengi de bulunmaktadır.
Lavanta sabunu
Lavanta çiçeklerinin, açtığı Temmuz aylarında toplanıp kurutulması, kuru çiçeklerin içinden tohumların alınarak bunlardan yağ elde edilmesi lavanta sabunu yapımının ilk aşamalarını oluşturuyor.
Keçisütü sabunu
Anne sütüne en yakın süt olarak bilinen keçi sütüyle yapılan sabun hem adı, hem muhtevası hem de faydaları ile adından fazlaca söz ettiriyor. İçerdiği proteinlerin akne ve siyah noktalara neden olan bakterileri öldürdüğü uzmanlar tarafından söylenen sabunu aktarlarda bulmak mümkün.
Gül sabunu
Hamam kültürümüzün tamamlayıcısı, olmazsa olmazı, köpürdükçe köpüren kalıp sabundur. Nostaljik duygular uyandıran kendine özgü kokusuyla bütün sabunların tartışmasız piridir. Yumuşatıcı özelliğinden dolayı bebek sabunu olarak da bilinmektedir.
Bıttım sabunu
Siirt'e özgü olan bıttım sabunu, Güney Doğu Anadolu Bölgesi'nde yetişen menengiç meyvesinin yağından elde ediliyor. Yabani fıstık da denilen meyvenin aşılanmamış halinden yapılan sabun özellikle saç sorunları için öneriliyor.
Defne sabunu
Özellikle Hatay ve Gaziantep taraflarında yetişen defne ağaçlarının meyvelerinden çıkarılan ve garlı denen yağın zeytinyağı ile birleştirilmesiyle elde edilen sabun, turistlerin de en çok tercih ettiği çeşitler arasında. İlaç yapımında da kullanılan defne sabunu mikrop öldürücü özelliği nedeniyle kimi deri hastalıkları için tavsiye edilmekte.
Kükürtlü sabun
Kokusuyla diğer sabunlar gibi ferahlatmasa da sağladığı faydalarla dikkatinizi çekebilir. Medikal sabun olarak da kabul edilen kükürtlü sabunun içinde belli oranda kükürt bulunur. Kuru ciltler için önerilmeyen sabunun ciltteki kaşıntı problemlerine iyi geldiği bilinmekte.
