Osmanlı padişahları İstanbul'a ayrı bir önem vermişlerdir. Ve İstanbul'un en görkemli ve en manzaralı yerlerinde yaptırılan saray ve kasırlar tarihi misyonlarını tamamlarken günümüzde deyeni misyonla hizmet vermekteler.
İşte Osmanlı'nın ihtişamını parlatan ve tarihine ışık tutan İstanbul'un saray ve kasırları:
Yıldız Sarayı'nı annesi için yaptırdı
Beşiktaş semtinde yer alan Yıldız Sarayı, köşkler, kasırlar, cami, saat kulesi, fotoğraf atölyesi, basımevi, tiyatro, müze, gözlemevi gibi ayrı yapıları aynı koruda buluşturan büyük bir saray kompleksiydi. İçindeki ilk eser, Sultan III. Selim'in annesi Mihrişah Sultan için yaptırdığı kasırdır. II. Abdülhamit devrinde en görkemli günlerini yaşayan saray kompleksinden günümüze ulaşan yapılar arasında üçüncü avludaki Yıldız Şale de bulunmaktadır.II. Abdülhamit'in 1876'da iki devrime sahne olan Dolmabahçe'yi terk ederek daha korunaklı atfedilen Yıldız'a çekildiği biliniyor. Bu dönemde Yıldız siyasi yönetimin ana odağı haline gelmiştir.
Beylerbeyi Sarayı uğursuzluktan mı yandı?
19. yüzyılda Sultan Abdülaziz tarafından inşa ettirilen Beylerbeyi Sarayı 3 bin metrekarelik alana sahip. İki katlı asıl sarayla birlikte iki küçük deniz köşkü, Mermer Köşk, Sarı Köşk ve Ahır Köşk de bu alanın içinde yer alıyor. Sarkis Balyan'ın mimarlığında yapılan Beylerbeyi Sarayı'nın denizden karaya doğru setler halinde yükselen bahçeye sahip.Osmanlı dönemine ait buradaki ilk yapı ise II. Selim'in kızı olan Gevher Sultan'ın sarayıdır. IV. Murad bu sarayda dünyaya gelmiştir. Bu sarayın 1851 yılında çıkan bir yangın sonucunda bir kısmı yanmıştır. Sultan Abdülmecid'in de içinde olduğu bir sırada yanan saray uğursuz olduğu düşünülerek bir süre kullanılmamıştır.
Küçüksu Kasrı Birinci Mahmut'un dinlenme yeri
Nigoğos Balyan tarafından inşa edilen yapı bodrum katı ile birlikte üç katlı. Boğaziçi'nde, Anadolu Yakası'nda, Üsküdar-Beykoz sahil yolu üstünde yer alıyor.Osmanlı padişahlarının dinlenme maksadıyla kullandığı biniş kasırlarından olan Küçüksu Kasrı, Göksu ve Küçüksu Derelerinin arasında uzanan ve “Asya'nın tatlı suları” olarak anılan Küçüksu Çayırları'nın denizle buluştuğu kısımda yer almaktadır.Küçüksu Kasrı'nın yerinde, daha önceleri Sadrazam Divittar Mehmet Emin Paşa tarafından, padişahlığı döneminde Boğaziçi kıyılarını sık sık ziyaret eden I. Mahmud'un konaklaması için inşa ettirilen ahşap bir konak olduğu bilinmektedir. Yapımı 1752 yılında tamamlanan bu konak, yüz yılı aşkın süre boyunca dönemin padişahlarını ağırlamış, Sultan Abdülmecid 1856 yılında iyice tahrip olan konağın yerine bugünkü Küçüksu Kasrı'nı yaptırmıştır.
Dolmabahçe 3 milyon kese altına yaptırıldı
1843-1856 yılları arasında 110 bin metrekarelik alana inşa edilen, Beşiktaş'ta sahil bölgesinde yer alan Dolmabahçe Sarayı en görkemli Osmanlı sarayıdır.Boğaza dönük cephesinin uzunluğu 600 metre olan sarayda 285 oda, 44 salon, 68 tuvalet, 6 hamam bulunmaktadır. İç ve dış süslemelerinde Batı üslubu hâkim iken genel mimarisinde eklektik bir anlayış göze çarpar.Sultan I. Abdülmecit tarafından yaptırılmıştır.Sultan Abdülmecit döneminde üç milyon kese altın tutan sarayın mâliyeti, Mâliye Hazinesi'ne aktarılınca, zor durumda kalan maliye, aylıkları, ay başı yerine ay ortalarında, sonraları da 3-4 ayda bir ödemek durumunda kalmıştır.
Aynalıkavak kasrı adını aynalardan alıyor
18. yüzyıl Osmanlı mimarisiyle dikkati çeken Aynalıkavak Kasrı, adını, iç dekorasyonunda kullanılan büyük boydaki aynalardan alıyor.Bu aynaların dönemin padişahı III. Ahmet'e Venedikliler tarafından hediye edilmiştir. Beyoğlu Hasköy'de bulunuyor.Bizans döneminde imparatorların dinlenme ve gezinti yeri olduğu tahmin edilen koruluğun üzerinde bulunan saray arazisinin Okmeydanı, Hasköy ve Kasımpaşa arasındaki geniş bölgeye yayıldığı bilinmektedir.Bazı kaynaklara göre yapıların inşasına Fatih Sultan Mehmed Dönemi'nde başlanmıştır. Bir başka rivayet ise kompleksin saray hüviyetine kavuşmasının Kanuni Sultan Süleyman dönemine rast geldiği yönündedir.
Çıragan Sarayı 2,5 milyon altına yapıldı
Çırağan Sarayı, Beşiktaş ile Ortaköy arasında. 19. yüzyılda inşa edilen yapı 1910'da büyük bir yangına maruz kaldı. Ardından büyük tadilatlardan geçirilerek 1990'ların başında otel olarak hizmete girdi.Lale Devrinin en önemli simgelerinden biri olan Çırağan Sarayı 1718-1730 yılları arasında dönemin sadrazamı Damat İbrahim Paşa tarafından eşi Fatma Sultan için inşa ettirilmiştir. Daha sonraları Sultan Birinci Mahmut (1730-1754) ve Üçüncü Selim (1789-1807) dönemlerinde tamir ve eklemeler yapılmıştır. 1859 yılında Sultan Abdülmecid tarafından yeniden yaptırılmak üzere yıktırılan sarayın yeniden inşası Sultan Abdülaziz Han devrinde 1871'de gerçekleşti.Yapımına 1863'te başlanan Çırağan Sarayı 1871'de bitirildiğinde 2,5 milyon altın harcanmıştır. Yalnızca sahilin inşası için bile 400 bin Osmanlı lirası harcanmıştır.
Adile Sultan Sarayı'nı kız kardeşine atfetti
Sultan Abdülmecit'in 19. yüzyıl ortalarında kız kardeşi Adile Sultan için yaptırdığı saray. Kandilli'de boğaza karşı imar edilmiştir. Adile Sultan tarafından 1899 yılında bağışlanan yapı bir süre Kandilli Kız Lisesi olarak kullanıldı. 1986 yılında geçirdiği yangınla büyük hasar almıştır. Saray, 1899 yılında Adile Sultan'ın ölümü üzerine Hazine'ye geçmiş ve bir bekçinin yerleştirilmesi suretiyle korunmasına karar verilmiştir.
Ihlamur Kasrı'nda atış ve talim alanı
24 bin 724 metrekarelik bir alana sahip. Sultan Abdülmecit'in buraya Nüzhetiye adını verdiği ve bu kelimenin neşe, sevinç, ferahlık anlamına geldiği biliniyor. 1791'de Sultan III. Selim buraya çeşitli havuz ve sofalar yaptırmıştır. I. Abdülhamid, III. Selim ve II. Mahmud tarafından sıklıkla ziyaret edilen bölge, aynı zamanda padişahların atış ve talim yeri olarak da kayıtlarda yer alıyor.Osmanlı Devleti döneminde padişahların günübirlik dinlenme amacıyla kullandıkları biniş kasırlarındandır.
