Anadolu'ya 300 yıla yakın hükmeden Selçuklular bu coğrafyanın dört bir yanında hanlar, kervansaraylar, medreseler, hamamlar, kaleler, tersaneler ve camiler gibi sayısız eser inşa ederek tarihi isimlererini mimari yönden de kazımışlardır. Moğol İstilası ile de karşı karşıya kalan Selçuklular tüm yıkıma rağmen "yapmayı" da ihmal etmemişlerdir.
İşte bu tarihi yapılardan bazıları:
Gevher Nesibe Şifahanesi: Kayseri'nin tarihi ile özdeşleşmiş önemlhi bir yapı.Selçuklu Hükümdarlarından II. Kılıçaslan'ın verem hastalığı nedeniyle hayatını kaybeden kızı Gevher Nesibe Sultan'ın vasiyeti üzerine 1204-1206 yıllarında inşa edilmiştir. Yapı, dünyada tıp eğitimi ve sağlık hizmetini birlikte veren ilk merkez olması bakımından da önem taşımakta.
Karatay Medresesi: Konya'daki Karatay Medresesi 1251 yılında hadis ve tefsir okutulmak üzere inşa edilmiştir. Sille taşının kullanıldığı yapının iç kısmı mozaik ve plaka çinilerle kaplıdır ve 1955 yılında Çini Eserler Müzesi olarak ziyarete açılmıştır.
Emir Bayındır Mezarı: Bitlis'te, tarihi kişiliklerden Emir Bayındır Bey'in ölümü üzerine eşi Şah Selime Hatun tarafından yaptırılan anıt mezardır. Mimarisi, taş işçiliği, yüzeyindeki bitkisel ve geometrik süslemelerle döneminin en güzel örneklerinden. Hatta sanat tarihçileri bu kümbet için dünyada iki tane örnekten biri olduğunu ifade etmiştir. Benzer diğer yapı ise Azerbaycan'ın Gence kentinde.
Burmalı Minare Camii : Amasya'da.Selçuklu veziri Necmettin Feruh ve onun kardeşi Haznedar Yusuf tarafından 1242 yılında yaptırılmıştır. Minaresi deprem ve yangınlarda hasar görüp tamamen yok olduğu için yerine yapılan yeni minare taştan inşa edilmiş ve dönerek minarenin etrafını dolanan yivlerin oluşturduğu bu yapıya zamanla Burmalı Minare, camiye de Burmalı Minare Camii adı verildi.
Çifte Minareli Medrese: Erzurum'da. Adına Hatuniye Medresesi de denir. Çünkü I. Alaeddin Keykubat'ın kızı Hundi Hatun veya İlhanlılardan padişah Hatun tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. İki katlı, dört eyvanlı ve açık avluludur. Avlunun her iki tarafında öğrenci ve öğretmen odaları yer alır. Taç kapısında bulunan bezemeler, Selçuklu taş süslemesindeki estetik anlayışın muazzam örneklerini sunmaktadır. Ağırlıklı olarak bitkisel ögeler kullanılmıştır.
Gediz Ahmet Paşa Medresesi: Afyonda bulunuyor. Kapalı avlu medreseler grubuna giren medresenin genelinde mermer, kesme taş, moloz taş, sırlı tuğla kullanılmıştır ve en önemli mimari özelliklerinden biri yoğun biçimde kullanılan mozaik çiniler. Yapı 1278 yılında bir külliyenin parçası olarak inşa edilmiştir, bugün ise cami olarak kullanılıyor.
Gök Medrese: Selçuklu veziri Sahip Ata Fahrettin Ali tarafından 1271 yılında yaptırılan eserin özellikle kapısı Anadolu Selçuklu mimarisindeki en gösterişli örneklerden. Sivas'taki tarihi yapıda kapı üzerindeki süslemelerde 12 tür hayvan başı, yıldız, ve hayat ağacı motifleri mevcut. Kapı üstündeki kitabede şu ifade yer alıyor: “Ulu sultan, yüce şahlar şahı, dünya ve dinin yardımcısı Kılıç Arslan oğlu Keyhüsrev'in devleti zamanında yapılmıştır. Allah devletini daim eylesin.”
Ulu Cami: Afyon'daki yapı tarihe meydan okumaya devam ediyor.Selçuklu'dan günümüze ulaşan en eski ahşap direkli cami olan Afyon'daki Ulu Cami 13. yüzyılda Sahip Ata'nın oğlu Afyon Sancak Beyi Nasuriddin Hasan tarafından yaptırıldı. Tavanı 40 ahşap direk üzerinde yükselen yapı 40 Direkli Ahşap Cami olarak tanınıyor.
Sultan Han: Aksaray denince akla ilk gelen yapılardan.Anadolu Selçuklu sultanları için yapılan kervansaraylar Sultan Han ya da Han ismiyle adlandırılmaktadır. Sultan 1. Alâeddin Keykubat tarafından kervanların emniyetli şekilde konaklamasını sağlamak amacıyla 13. yüzyılda yaptırılan Han 116 metre boyu ve kapladığı 4800 metrekarelik alanla Selçuklu kervansaraylarının en büyüğü. Mekan Moğol saldırıları sırasında kale olarak da kullanıldı
Buruciye Medresesi: Sivas'ta pozitif ilimlerin okutulduğu bina olarak kullanılan ve 1271'de yaptırılan medrese 1960'lı yıllarda müze haline getirilmiş olan yerli ve yabancı ziyaretçileri ağırlayan önemli eser. Dantel gibi işlenmiş taçkapısı Selçuklu taş oymacılığının en güzel örneklerinden.
