Kariye Müzesi (Camii) yapılış tarzı ve şahitlik ettiği dönemle adından sıkça söz ettiren mekanlardan.
1204 yılında Avrupa'dan Doğu'ya gelen Haçlılar, güzergahlarını değiştirerek İstanbul'a yönelmişler ve 60 yıla yakın bu kentin Haçlılarca tahrip edilmesiyle kilise atıl kalmıştır. İstanbul'un Fatih ilçesinde Bizans döneminden kalma Kariye Müzesi'nin yönetimi Diyanet İşleri Başkanlığı'na devredildi.
Fatih Sultan Mehmet'in oğlu İkinci Beyazıt padişah olduğunda İstanbul'da ayakta kalan birçok kiliseyi camiye dönüştürmüştür. Yapımı Ayasofya ile aynı yüzyıla rastlayan Kariye Müzesi'nin, Ayasofya kadar tanınır olmadığı bir gerçek.Edirnekapı'daki müze devasa bir sanat eseri ve tarihi değer olarak her gün yerli ve yabancı ziyaretçilerini ağırlıyor.
Defalarca yıkılmış
Tarihi süreç içerisinde defalarca yıkılmış ve yeniden inşa edilmiş olan Kariye Müzesi'nin ilk kez 6. yüzyılda yıkılan bir şapelin yerine inşa edildiği, günümüze ulaşan halinin ise aristokrat bir ailenin oğlu olan Theodoros Metokhites tarafından 14. yüzyıl başlarında yapıldığı bilinmekte.
Grekçe bir kelime
İç narteksteki mozaikte, elinde temsilen tuttuğu Kariye maketini mimari bir bağış olarak İsa Peygamber'e sunan Metokhites görülmekte.Yapıldığı dönemde şehrin surlarının dışında kaldığı için yapının adına “Khora” denmiş; kırsal alan, kent dışı anlamına geliyor. Grekçe bir kelime.
1945'te müze oldu
Khora Kilisesi İstanbul'un fethinin ardından Sadrazam Hadım Ali Paşa tarafından bir minare ve mihrap eklenerek camiye dönüştürülmüş, 1945 yılında ise Kariye Camii müze olarak hizmet vermeye başlamıştır.Kariye'nin dış görüntüsü kubbeleri, tuğla duvarları, nişli pencereleri ile sade ama estetik yapıdadır. Müzenin tavan ve duvarları, Hazreti Meryem ve Hazreti İsa'nın hayat hikâyelerinin detaylarıyla tasvir edildiği mozaiklerle kaplı. Türkiye'de içinde en fazla mozaik bulunan Bizans eseri de yine bu yapıdır.
Kuzey Afrika'dan mermerler getirilmiş
Kariye'nin mozaikler ve freskler kadar dikkati çeken başka bir sanatsal tarafı da iç yapısındaki mermer işçiliği. Başta Marmara mermeri olmak üzere, Eğriboz Adası, Afyon ve Kuzey Afrika'dan getirilen mermerler kullanılmıştır.
İkonografinin sadece ülkemizde değil dünyada sayılı örneklerinden birini veren Kariye Müzesi'ni ziyaret ederken bir rehber ya da yardımcı kitap eşliğinde gezmenizi özellikle öneriyoruz.
