Kullanılmayan yıllık izin ücreti. İşçinin hakları 4857 sayılı İş Kanunu ile korunuyor. Buna göre; işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçi, yıllık izne hak kazanıyor.
YILLIK İZİN SÜRESİ KAÇ GÜNDÜR? Bir işyerinde çalışmakta olan işçilerin belirli bir süre aynı işyerinde çalışmaları sonrası elde edecekleri yıllık izin hakları mevcuttur. Bu süre işçinin aynı işyerinde çalışmakta olduğu yıllık kıdem süresine ve yaş durumunda göre değişmektedir.
İzin, hizmet süresi 1 yıldan 5 yıla kadar (5 yıl dahil) olanlara 14 gün; 5 yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 gün; 15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden az olamaz. 18 ve daha küçük yaştaki işçiler ile 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi ise 20 günden az olamıyor.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR? İşçilerin işten ayrılması veya vefat etmesi halinde kullanamadıkları yıllık ücretli izin hakları, işçinin son brüt ücretlerine göre hesaplanmaktadır. Yıllık ücretli izinlerin ücret hesabında sadece çıplak ücretleri esas alınır ve fazla çalışma süreleri, mesai, prim veya ek yardımlar gibi ödemeler hesaba dâhil edilmez. Yıllık ücretli izin ücreti hesaplaması yapılırken asıl ücret hesaplamasında olduğu gibi SGK işçi ve işsizlik primi, Gelir Vergisi ve Damga Vergisi kesintilerinin hesaba katılması gerekmektedir.
İŞVEREN ÖDEMEK ZORUNDA: İşçi herhangi bir nedenle işten ayrıldığında hak kazandığı izin sürelerine ilişkin paraları, sözleşmenin sona erdiği tarihteki (son) net veya brüt ücret üzerinden alması gerekiyor. Yani işveren bu ücreti mutlaka ödemek zorunda. İzin parası hesabı genelde net ücrete göre yapılıyor. Net ücrete asgari geçim İndirimi (AGİ) dahil edilmiyor. Brüt hesapta ise vergi ve prim kesintisi oluyor.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN SONRAKİ YILLARA DEVREDER Mİ? Yıllık izin sürelerinin süresi içerisinde kullanılması esastır. Anayasal bir hak olan yıllık izin hakkı işçinin dinlenmesi esasına dayalı olup, iş sözleşmesi devam ettiği sürece ücrete dönüşemez. Yıllık izin sürelerinin işçinin bu izne hak kazandığı yıl içerisinde fiilen kullanması gerekmektedir. İşçiler tarafından yıllık ücretli izne hak kazanılan yıl içerisinde yıllık izin süresini tamamını kullanmaması halinde kullanılmayan yıllık izin süresi herhangi bir kanuni düzenlememe olmamasına rağmen bir sonraki yıla devretmesinde ve devredilen sürelerin kullanılmasında engel teşkil edecek kanuni bir zorunluluk yoktur.
YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ BÖLÜNEBİLİR Mİ? Yıllık ücretli izin süresi bölünebilir fakat bu süresinin bölünmesi belirli esaslara bağlıdır. Yıllık ücretli izin süresinin bir bölümü on (10) günden aşağı olmamak üzere bir bütün halinde kalan süreler ise kısım kısım kullanılabilecektir.
İSPATI PATRONA AİT: Yasaya göre; izin zamanına denk gelen hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri yıllık izin süresinden düşülemiyor. Örneğin; 1 haftalık izne çıkan işçinin 3 günlük izni bayrama denk gelirse izin 4 gün sayılır. İşveren izni 1 hafta olarak yazsa da 4 gün olarak hesap edilir. Ayrıca, iznin kullanıldığını imzalı defter ve belgeyle işveren ispat etmek zorunda.
KULLANILMAYAN YILLIK ÜCRETLİ İZİN İPTAL OLUR MU? Yıllık izin sürelerinin işçiler tarafından hak edilen yıl içerisinde tamamının kullanılması esastır. İşçinin iş sözleşmesinin devam ettiği süre zarfınca herhangi bir nedenle kullanılmayan yıllık izin süreleri iptal olmaz. Memurlar için durum farklı Kamuda çalışan memurlara, birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. İlk olarak geçmiş yıldan gelen yıllık izin süresi toplam izin süresinden düşülür. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları ise iptal olur.
İSTİFA EDEN İŞÇİ YILLIK ÜCRETLİ İZİN PARASINI ALABİLİR Mİ? İş kanuna göre, herhangi bir sebeple iş sözleşmesinin sona ermesi durumunda işçinin hak kazanıp ta kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Dolayısıyla, iş sözleşmesi herhangi bir sebeple sona eren işçinin hak kazanmış olduğu fakat kullanamadığı yıllık izin sürelerine tekabül eden ücretin, iş sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden işçinin kendisi veya hak sahiplerine ödenmesi gerekmektedir. İstifa eden İşçi de yıllık ücretli izin parasını alabilir. Yıllık ücretli izin, işçinin işten ne şekilde ayrıldığına göre ödenen bir alacak çeşidi değildir. Çalışmakta olduğu süre boyunca izinlerinin tamamını kullanmayan ve işten ayrıldığı anda kullanılmayan yıllık izine ait sürelerin ücretini hak eden işçiye, kullanılmayan yıllık izin sürelerine ait ücretlerin ödenmesi gerekir.
RESMİ TATİLLER VE HAFTA İZİNLERİ: Çalışanların hak etmiş oldukları yıllık ücretli izin sürelerinin hesaplanmasında resmi tatiller ve hafta tatilleri genel tatil kapsamında sayıldığından işçinin yıllık izin sürelerinin hesaplanması sırasında genel tatil günleri izin hesabına katılmaz.
İŞVEREN İŞÇİYİ ZORLA ÜCRETLİ YILLIK İZNE ÇIKARABİLİR Mİ? Yıllık ücretli izne hak kazanan işçinin ilgili yılda ücretli izin süresini kullanması işverenin yükümlülüğündedir. Fakat işçinin yıllık ücretli izin hakkını kullanmak istememesi halinde ise işverenin işçiyi kendi inisiyatifini kullanarak yıllık ücretli izne çıkarabilir.
