Türk parasının değişmeyen yüzü Atatürk. Belli zaman dilimlerinde özellikle Cumhuriyetin kuruluşundan sonra Atatürk sonrası İsmet İnönü'nün de Türk parasında "temsil edilmek" adına çalışmalar yaptığı bilinmektedir.
Sadece ülkemizde değil hemen tüm uluslar milli paralarına ülkelerinin milli ve manevi değer ve kişilik olarak gördükleri şahsiyetleri resmetmeye gayret göstermişlerdir.
Peki bugünkü Türk parasında silüetlerini, portrelerini gördüğümüz şahsiyetler kimdir ve Türk parasında ne şekilde temsil edilmekteler?
5 liralık banknot
Prof. Dr. Aydın Sayılı (1913-1993)
Dünyada bilim tarihi dalında doktora yapan ilk kişidir Aydın Sayılı. Portresi 5 Türk Lirası'nın üzerinde bulunmakta. “Hayatımın seyri üzerinde büyük etki yaptı.” dediği bir de hikâyesi vardır: Sayılı, 1933 yılında Ankara Erkek Lisesi'nden mezun olabilmek için Atatürk'ün de yer aldığı sınav heyeti önünde sözlü olarak sınava girer ve Atatürk'ün sorduğu soruları cevaplar. Sınav sonucunda ise çizelgesini, “Aydın'ın notu çok iyi” yazarak imzalayan Atatürk, Milli Eğitim Bakanına “Bu öğrenciyle ilgilenin.” talimatı vermiştir.
10 liralık banknot
Prof. Dr. Cahit Arf (1910-1997)
10 Türk Lirası üzerinde portresi bulunan Cahit Arf, kendi adıyla bilinen teoremi matematik literatürüne yerleştirmiş dünyaca tanınan bilim adamımızdır. Meslek alanını, “Matematik de resim, heykel ve müzik gibi bir sanattır.” sözüyle tanımlamış, yaptığı uyarılar ve verdiği fikirlerle Türk matematikçilerine esin kaynağı olmuş, matematiğin simgesi haline gelmiştir.
20 liralık banknot
Mimar Kemaleddin (1870-1927)
Asıl adı Ahmed Kemaleddin olan Mimar Kemaleddin, Birinci Ulusal Mimarlık Akımı'nın öncülerinden kabul edilen Türk mimarıdır. Alman ve Osmanlı mimarilerinin belirgin örneklerini sentezlemiş, çalışmalarına tarihle mimari arasında köprü kurma düşüncesi hâkim olmuştur. Günlük koşturmaca içinde illa ki eseriyle göz göze geliriz de çoğumuz onun eseri olduğunu bilmeyiz. Hangileri mi? Bebek Camii, Bakırköy Camii, Çamlıca Kız Lisesi binası, Ayazma Mektebi ve daha pek çoğu… Mimar Kemaleddin'in portresini 20 TL'nin üzerinde görebilirsiniz.
50 liralık banknot
Fatma Aliye Topuz (1862-1936)
50 TL üzerinde portresi bulunan Fatma Aliye Hanım'ın Türk Edebiyatı'nda ilk kadın romancı olduğu kabul edilir. Ve ilk kadın mütercim, dünya sergilerine davet edilen ilk kadın yazar, eserleri daha hayattayken İngilizce, Fransızca ve Arapça'ya çevrilen ilk Osmanlı kadın yazarıdır. Udi, Muhaderat, Ref'et, Enin, Hayal ve Hakikat kitaplarından bazılarıdır.
100 liralık banknot
Buhurizade Mustafa Itrî (1640-1712)
Asıl ismi Buhurizade Mustafa olan ve çiçekçilik-meyvecilikle uğraştığı için Itrî lakabını alan Türk bestekar.
Itrî'nin Neva Kâr'ı Klâsik Türk Musikisi repertuvarının en yetkin eseri olarak kabul edilmekte. Makamsal geçkiler, ezgilerin zengin ve orijinalliği bu eseri bir baş yapıt haline getiriyor. Kâr'ın sözleri ünlü İranlı şair Hafız-ı Şîrâzî'ye ait. Yine Segâh Yürük Semaisi olan "Tûti-i mûcize-gûyem ne desem lâf değil" çok bilinen ve seslendirilen bir eser.
200 liralık banknot
Yunus Emre (1238-1321)
Yunus Emre dünya kültür ve medeniyet tarihine sevgisiyle adını yazdırmış tasavvuf ve halk şairidir. Yunus'un felsefesi gönül kırmamak, hiçbir canlıyı incitmemek, kibirden uzak olmak, hoşgörülü olmak, bilgili olmak gibi erdemler üstünde yücelir. Portresi 200 Türk Lirası'nın üstünde yer almaktadır.
1 Ocak 2009'dan itibaren "yeni" ibaresi, ikinci Türk lirasından çıkarıldı ve Türkiye'deki resmi adı tekrar "Türk lirası" oldu; 1, 5, 10, 25, 50 kuruş ve 1 lira kupürler halinde "yeni" olmayan yeni madeni paralar piyasaya sürüldü. Ayrıca 50 kuruş ve 1 liralık madeni paraların iç ve dış alaşımları tersine çevrildi.
