Fransa'nın Sahra Altı Afrika'daki askeri varlığı son 10 yılda ciddi şekilde geriledi. Türkiye ile askeri işbirliği örneğini öne çıkaran Senegal'in çıkışı sonrası, Fransa Senegal'deki tüm üslerini kapatmak zorunda kaldı.
Senegal Cumhurbaşkanı Bassirou Diomaye Faye'nin 2024 yılında yaptığı, “ABD, Çin, Türkiye ile ülkemizde üsleri olmadan askeri işbirliği yapıyoruz. Fransa'nın sömürgecilikten bu yana burada olması, onlara ayrıcalık tanınacağı anlamına gelmiyor.” açıklaması sonrası Fransa'nın bölgedeki askeri etkisi giderek azaldı. 2015'te Sahra Altı Afrika'da 11 bin 600 olan Fransız asker sayısı 2025 itibarıyla 1680'e düştü.
Fransa, son dönemde Afrika ülkeleriyle yaşadığı siyasi ve diplomatik sorunlar nedeniyle birçok ülkedeki askeri üslerini kapatmak ya da devretmek zorunda kaldı. Mali, Burkina Faso ve Nijer'de yapılan darbeler sonrası Fransa, bu ülkelerdeki askeri varlığını tamamen sona erdirdi. Aynı süreçte Çad, Fildişi Sahili ve Senegal'deki üslerini de ilgili ülkelere devretti.
Ocak 2015 itibarıyla Fransa'nın Mali'de 5 bin, Nijer'de 1500, Cibuti'de 1500, Çad'da 1000, Orta Afrika Cumhuriyeti'nde 900, Fildişi Sahili'nde 600, Gabon'da 350, Senegal'de 350 ve Burkina Faso'da 400 askeri bulunuyordu. Mali'de 2013 yılında başlatılan Sangaris Operasyonu kapsamında görev yapan 900 asker kademeli olarak bölgeden ayrıldı. Son olarak 47 Fransız askeri Aralık 2022'de ülkesine döndü.
Mali, Burkina Faso ve Nijer'in askeri yönetimleri Fransa ile tüm askeri işbirliklerini sona erdirdi. Aralık 2023 itibarıyla bu üç ülkede Fransız askeri kalmadı. Çad yönetimi, Ocak 2025'te Fransa'nın ülkedeki üç askeri üssünü devraldı. Fildişi Sahili de Şubat 2025'te Fransa'nın askeri varlığına son verdi.
Senegal'de ise Fransa'ya ait tüm üs ve askeri yapılar 17 Temmuz 2025'te yerel yetkililere teslim edildi. Gabon'da bulunan 350 asker sayısı ise 1 Temmuz itibarıyla 100'e indirildi. Sahra Altı Afrika'da Fransa'nın yalnızca Cibuti'deki 1500 kişilik askeri varlığı kaldı.
Fransa'nın Sahel bölgesindeki varlığı da tartışmalı hale geldi. Mali'de 2020'de gerçekleşen askeri darbe sonrası, Barkhane Operasyonu kapsamında görev yapan yaklaşık 5 bin asker ülkeden çekildi. Fransa, Gao'daki üssü de kapatmak zorunda kaldı. Burkina Faso'da 2022 yılında yönetimi ele geçiren İbrahim Traore liderliğindeki askeri yönetim, Ocak 2023'te Fransa ile askeri işbirliği anlaşmasını iptal etti. Fransa'nın Vagadugu Büyükelçisi Luc Hallade sınır dışı edildi ve 400 Fransız askeri ülkeden ayrıldı.
Fransa, Sahel bölgesindeki etkinliğini korumak için askerlerini Nijer'e kaydırmak istese de, Temmuz 2023'te Muhammed Bazum'un devrilmesi ve yeni yönetimin Ağustos 2023'te Fransa ile askeri ilişkileri kesmesiyle bu plan da başarısız oldu. Fransa, Niamey Büyükelçiliğini Aralık 2023'te kapattı ve 1500 askeri bölgeden çekti.
Fransa, Senegal ile 1960'tan bu yana süren askeri ilişkileri kapsamında birçok üs kurmuştu. 1974'te kurulan Cap-Vert Fransız Kuvvetleri (FFCV), 2011 yılına kadar Senegal'de faaliyet gösterdi. 2012'de yapılan yeni anlaşmayla FFCV yerine “Senegal'deki Fransız Unsurları-EFS” kuruldu. EFS'nin görev tanımı, Senegal ordusuna eğitim ve danışmanlık sağlamakla sınırlandırıldı.
EFS'ye bağlı olarak kullanılan Camp Geille, Camp Marechal, Quartier Contre-Amiral Protet gibi askeri alanlar ve haberleşme merkezi olan Rufisque İstasyonu 2025 yılı itibarıyla Senegalli yetkililere teslim edildi. 17 Temmuz 2025 itibarıyla Fransa'nın Senegal'de hiçbir askeri tesisi kalmadı.
Senegal Cumhurbaşkanı Faye, Kasım 2024'te verdiği röportajda, Senegal topraklarında Fransız askeri varlığının sorgulanması gerektiğini belirtmişti. Faye, "Fransa'da kaç Senegalli asker görev yapıyor? Senegal'de neden Fransız askeri bulunsun? Egemen bir ülkede kaç Fransız askerinin bulunacağına neden Fransızlar karar veriyor?" ifadelerini kullanmıştı.
Faye, Senegal'in bağımsızlık anlayışıyla yabancı üslerin çeliştiğini vurgulamış, ABD, Çin ve Türkiye gibi ülkelerle üs olmadan askeri işbirliği yapıldığını belirtmişti. Bu yaklaşım sonrası Senegal'deki Fransız üslerinin tamamen kaldırılması, Fransa'nın Afrika'daki askeri gücünün tarihi gerilemesinin önemli bir halkası olarak kaydedildi.
Yorum Yap