TIMETURK I HABER MERKEZİ
Reform yanlısı İsa Saharkiz ve İhsan Mazandarani gibi reformcu gazetecilerin de aralarında bulunduğu beş İranlı gazeteci Batı taraftarlığını arttırdıkları gerekçesi ile tutuklandı. Bu tutuklamalar aslında Tahran'da uzun zamandır devam eden hizipçi ayrışmaların bir göstergesi.
İran, Şubat ayında gerçekleşecek olan parlamenter seçimlere hazırlanırken Tahran'da hizipçi ayrılıklar giderek artmakta. Bu seçimler sonucunda eğer reformcular ve merkezciler parlamentoda yeterli gücü elde edemezse İran Başkanı Hasan Ruhani varoluşsal bir kriz ile karşı karşıya kalacak.
Gazetecilerin tutuklanması ile artan baskı aslında İslam Devleti'nin Temmuz ayında imzalanan nükleer Ortak Haraket Planı'nın doğuracağı siyasi, ekonomik ve kültürel kırılganlığın bir güvenlik zaafiyeti oluşturacağı endişesinden kaynaklanmakta.
İran'ın muhafazakar ve tutucu kesimleri, Ortak Hareket Planı'na uygun olarak hareket edildiği takdirde ABD'nin nasıl uzakta tutulacağının kaygısını yaşamakta. Muhafazakarlar, nükleer anlaşma ile başlayan görüşme ve anlaşmaların diğer alanlara yayılmasından korkuyor.
Muhafazakarlar, nükleer anlaşmanın imzalandığı zamandan beri ABD ile çok fazla yakınlaşılmaması uyarısında bulundan İran dini lideri Hamaney tarafından destekleniyor gibi gözüküyor. Hamaney son yaptığı açıklamada Amerikalılar daha ileri gidecek görüşemeleri “yasakladığı”nı açıkladı.
HİZİP SAVAŞLARI
ABD ile görüşmelerin devam edeceği yönündeki planlar Başkan Ruhani ve müttefikleri ile giderek daha mücadeleci hale gelen muhafazakar kanat arasındaki hizipçi tansiyonu arttırıyor.
Bu çatışmaların ardında, merkeziyetçilikten uzaklaşarak reformcu bir yola girdiği belirtilen Ruhani'nin söylem ve siyasetindeki değişim bulunmakta.
Söylemlerindeki değişmesiyle eş zamanlı olarak Ruhani muhaliflerine karşı daha agresif bir duruş sergilemeye başladı. Buna karşılık da İran adalet kurumunun başkanı Ayetullah Sadegh Larijani tarafından sert bir biçimde uyarıldı.
Ruhani'nin giderek daha reformist bir duruş sergilemesi ülkedeki muhafazakarları ve radikalleri daha yakın hale getirdi ve hükümete karşı muhaleflerini arttırmalarına sebep oldu.
Reformcu politikaların geri gelmesi korkusu 1997-2005 yılları arasında yaşanan kötü anıları yeniden canlandırdı. Bu yüzden muhafazakarlar ve radikaller Ruhani destekcilerini engelleyip gelecek seçimlerde kendi konumlarını sağlamlaştırmaya çalışıyor.
Dış ilişkiler iki karşıt grup arasında sorun yaşanan bir diğer mesele. Muhafazakarlar Ruhani'nin dış politika takımının hızlı ilerleyeşinin önüne set kurmaya uğraşıyor. Diğer taraftan Cevad Zarif'in liderliğindeki dış ilişkiler takımı 79 devriminden bu yana en başarılı takım olarak değerlendiriliyor.
KURUMSAL MUHALEFET
İran'ın dış siyaseti, özellikle de ABD ile ilişkiler, kurumsal tutumların hizipçi çıkarların örtüştüğü bir nokta.
Amerikan etkisinin artmasından dolayı artan korkuyla yapılan tutuklamalar, özellikle de ABD ordusu ile yoğun ilişkileri olduğu iddia edilerek Lübnanlı Nizar Zakka'nın tutuklanması, ardında İslam Devrim Muhafızları'nın (IRGC) istihbarat kolu bulunmakta.
İran güvenlik yapılanması neredeyse tamamen ABD etkisine karşı durmak üzere planlanmış. Bu güvenlik yapılanması medya ve sivil toplum aktivistlerini Amerikalıların açık hedefi olarak değerlendirmekte.
Ancak ABD ile ilişkiler üzerindeki en büyük engel dini lider Hamaney. Hamaney'in muhafazakar ve radikallerle bu konu hakkında önemli bir mutabakata varmış durumda.
Hali hazırdaki durumda, İran bölgesel tüm çatışmaların ve fay hatlarının ortasında bulunmakta. Hamaney asıl amacı ülkesinin artan diplomatik ağırlığının arttığı bir dönemde devrim ilkelerini devam ettirmek.
Hamaney'in 25 yıldır devam etmekte olan Amerikan karşıtı söylemleri, Ruhani'nin reformcu faaliyetleri ile ilk kez ciddi bir tehlike ile karşı karşıya.
Aslı middleeasteye.net sitesinde yayınlanan haber Melahat Kemal tarafından TIMETURK için Türkçe'ye çevrilmiştir.
