Zebra balığı aynadaki yansımasını tanıyabilir. Arılar görünüşe göre eğlence için tahta toplarla oynuyorlar. Mürekkep balıkları daha lezzetli bir akşam yemeği bekledikleri için daha az öğle yemeği yerler. Bu son keşifler, hayvanlar alemindeki türlerin bilinç kapasitesine sahip olduğuna dair artan kanıtlar olarak sunuldu.
Araştırmacılar bir türü veya diğerini inceledikçe, bulgular onlarca yıl boyunca parça parça ortaya çıktı. Yaklaşık 40 bilim insanından oluşan bir grubun bir konferansta New York Hayvan Bilinci Bildirgesi'ni imzalamasına neden oldu.
Queen Mary Üniversitesi'nden duyusal ve davranışsal ekolojist Lars Chittka, "1980'lerin sonunda arıları incelemeye başladığımda, hakim görüş onların sadece bilinçli olmadıkları değil, aynı zamanda her türlü duyguyu hissedemedikleri yönündeydi" dedi.
Ancak giderek artan sayıda yeni deney, eski fikir birliğine meydan okuyor. Altı bacaklı otomatlar olmak bir yana, acı ve ıstıraba, neşe ve arzuya benzer duyguları deneyimleyebilirler.
Chittka, bombus arılarına en sevdikleri yiyecek olan sakarozdan fazladan bir miktar verdiğinde, arılar keyifle vızıldadı. Öte yandan tedirgin ve endişeli bal arıları, araştırmacılar yırtıcı bir saldırıyı simüle etmek için onları sarstığında karamsarlıkla karşılık verdi. Diğer araştırmacılar, tehdit altında olduklarında "çığlık attıklarını" buldu.
Karıncalar ilkel sayma yetenekleri gösterirler, sıfır kavramını anlayabilir ve alet yapabilirler. Meyve sinekleri akranlarından öğrenirler. Hamamböceklerinin karmaşık sosyal yaşamları vardır. Meyve sinekleri çiftleşme fırsatından mahrum kaldıklarında kendilerini içkide boğarlar. Bazı kulağakaçanlar ve diğer böcekler, bir yırtıcı tarafından tehdit edildiğinde ölü taklidi yapar.
Biyologlar ve filozoflar tarafından imzalanan yeni bildiri resmen bu görüşü benimsiyor.
Yazıda şu ifadelere yer veriliyor:
"Deneysel kanıtlar, tüm omurgalılarda (sürüngenler, amfibiler ve balıklar dahil) ve birçok omurgasızda (en azından kafadan bacaklı yumuşakçalar, on bacaklı kabuklular ve böcekler dahil) bilinçli deneyimin en azından gerçekçi bir olasılığını gösteriyor."
Bu ve diğer hayvanlardaki karmaşık bilişsel davranışları tanımlayan son araştırma bulgularından ilham alan belge, yeni bir fikir birliğini temsil ediyor ve araştırmacıların bilinç için gereken sinirsel karmaşıklık derecesini olduğundan fazla tahmin etmiş olabileceğini öne sürüyor.
Bildiride adı geçen hayvanların çoğunun beyni ve sinir sistemi insanlardan çok farklı olsa da araştırmacılar bunun bilince engel teşkil etmemesi gerektiğini söylüyor.
Örneğin, bir arının beyninde yalnızca bir milyon kadar nöron bulunurken, insanlarda bu sayı yaklaşık 86 milyardır. Ancak bu arı nöronlarının her biri yapısal olarak bir meşe ağacı kadar karmaşık olabilir. Oluşturdukları bağlantı ağı da inanılmaz derecede yoğun; her bir nöron belki 10.000 ya da 100.000 başka nöronla iletişim kuruyor. Ahtapotun sinir sistemi ise diğer açılardan karmaşıktır.
Organizasyonu merkezi olmaktan ziyade oldukça dağıtılmıştır; kopmuş bir kol, sağlam bir hayvanın birçok davranışını sergileyebilir.
Psikolog Peter Godfrey-Smith, kerevit, ahtapot, yılan ve balıklarınki de dahil olmak üzere hayvan zihinleri üzerine yapılan son araştırmaların bilincin bizimkine tamamen yabancı görünen bir sinir sistteminde var olabileceğini öne sürdüğünü söyledi.
newscientist, quantamagazine
