Meltem Suat Timeturk Dış Haberler Servisi/Özel
Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ve Avrupa Birliği, 2000 yılından bu yana düzenlenen yedinci AB-Afrika Birliği zirvesi kapsamında Angola'nın başkenti Luanda'da stratejik bir hamle yaptı. 25 Kasım'da sona eren zirvede ana gündem, Afrika'nın zengin hammadde kaynaklarına erişim ve Çin'in kıtadaki hakimiyetini dengelemekti. Merz, AB'nin Afrika'nın en büyük ticaret ortağı "olmaya devam etmesi" gerektiğini belirtirken, Berlin ve Brüksel'in odağında Kongo ve Zambiya'nın bakır ve kobalt rezervlerini Atlantik'e taşıyacak olan tarihi Lobito Koridoru yer aldı.
Çin Rekabeti, Ekonomik Gerileme ve Merz'in Stratejisi
Zirve, Avrupa'nın Afrika politikasında "kayıp yılları" telafi etme ve stratejik özerklik kazanma çabası olarak okunabilir.
Lobito Koridoru: Çin Tekeline Karşı Batı'nın Cevabı
Stratejik Hedef: ABD ve AB, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Zambiya'daki zengin kobalt ve bakır yataklarını Çin'in kontrolünden çıkarmayı hedefliyor. Dünya kobaltının büyük kısmı buradan çıkarılıyor ve işlenmesinin %75'i Çin'de yapılıyor.
Tarihi Rota: Portekiz sömürge döneminde kurulan ve geçmişte uranyum sevkiyatı (ABD'nin atom bombaları için) amacıyla kullanılan Lobito demiryolu hattı onarılarak, hammaddelerin batıya, yani Atlantik kıyısına taşınması sağlanacak.
Çin'in Karşı Hamlesi: Pekin yönetimi ise bu girişime, Zambiya'dan Tanzanya kıyılarına (doğuya) uzanan Tazara Demiryolu'nu onarma planıyla karşılık veriyor.
Avrupa'nın Eriyen Ekonomik Gücü ve Almanya'nın Konumu
Rakamlar, Avrupa'nın Afrika'daki etkisinin dramatik şekilde azaldığını gösteriyor:
Pazar Payı: AB'nin Afrika ihracatındaki payı 1990'larda %47,8 iken günümüzde %26,8'e geriledi. Asya'nın payı ise %4,5'ten %26'ya fırladı.
Yatırım Ligi: İngiltere ($58 milyar), ABD ($56 milyar) ve Fransa ($53 milyar) yatırımlarda başı çekerken, Avrupa'nın ekonomik motoru Almanya sadece 14 milyar dolar ile oldukça geride kalmış durumda. Çin ise $42 milyar dolarla hızla yükseliyor.
Şansölye Merz'in Duruşu ve ABD ile Ayrışma
Şansölye Merz, Afrika politikasında ABD ile stratejik ortaklık yapmasına rağmen, diplomatik tonlamada farklı bir yol izliyor.
G20 Eleştirisi: Merz, Güney Afrika'daki G20 zirvesini boykot eden ABD yönetimini eleştirerek, "Burada bulunmamak iyi bir karar değildi" çıkışını yaptı. Bu, Almanya'nın Afrika ile ilişkilerde Washington'dan bağımsız bir profil çizme isteğini gösteriyor.
Kalkınma Yardımları: Almanya, ABD kadar radikal olmasa da kalkınma yardımlarını azaltma eğiliminde. Uzmanlar, Batı'nın bu kesintilerinin milyonlarca Afrikalıyı aşırı yoksulluğa ve hastalığa sürükleyebileceği uyarısında bulunuyor.
AfCFTA ve Ticaretin Geleceği
Serbest Ticaret: Brüksel merkezli BusinessEurope, Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesine (AfCFTA) odaklanılmasını öneriyor. Şu an sadece %16 olan kıta içi ticaretin artırılması, 1,4 milyarlık bu pazarın potansiyelini açığa çıkarabilir.
Altyapı Şartı: Bu ticaretin gelişmesi, Lobito Koridoru gibi sömürge döneminden kalma "madenden limana" odaklı hatların ötesinde, kıta içi entegrasyonu sağlayacak altyapı yatırımlarını zorunlu kılıyor.
Yorum Yap