Kuran-ı Kerim'in Furkan suresi 45. Ayetinde Allah (c.c.) “Kendi nefsinin arzusunu kendisine ilâh edineni gördün mü? Ona sen mi vekil olacaksın?” buyurmaktadır.
İnsanlar tarih boyunca Yüce Yaratıcı Allah (c.c.) dışında birçok ilah edinmişlerdir. Bunların bir kısmını Allah'a ortak koşarak bir kısmını da Allah'ı tamamen inkâr ederek yapmışlardır.
Mekke müşrikleri Allah'a iman ederken lat, menat, uzza gibi putları da ilah edindikleri için şirke düşmüşlerdir. Bazı toplumlarda ise tanrının güçleri paylaştırılmış ve çok tanrılı bir sistem benimsenmiştir.
Yukarıda söylediklerimiz dış tanrılar için.
Allah(c.c.) bir de iç tanrıdan bahsediyor Kur'an-ı Kerim'de.
“Heva” (Nefsin arzuları)
Bir insan yanlışa düşerse kendi nefsinin arzularını ilah edinebilir. Bu da görünmeyen iç tanrıdır. Müslüman kişi de Allah inancı varken nefsinin esiri olursa bir iç tanrı edinmiş ve böylece Allah'a şirk koşmuş olur.
Nefsin arzusunu ilah edinmek demek nefsin istekleri ile Allah'ın emir ve yasakları karşı karşıya geldiğinde nefsin isteklerini üstün tutmak ve peşinden gitmektir. Yani kişi arzu ve tutkularının kölesi olmuştur.
Kişinin nefsi makam, para, şöhret gibi şeyleri arzuluyor ve onları elde etmek için her yolu deniyorsa ilahı o olmuştur. Onu yönlendiren Allah'ın emir ve yasakları değil artık nefsinin arzularıdır.
Yapay zeka da birçokları için böyle bir konuma gelmeye başladı.
Yapay zeka şöyle diyor, yapay zekaya sordum, yapay zeka şöyle yapmamı istedi gibi şeyler duymaya başladık.
Eskiden insanlar bir bilene, ilim sahibine, müftüye, hocaya kısaca ehline sorardı.
Şimdi yapay zekaya soruyor ve onun dediklerini uyguluyor. İnancına göre doğru mu yanlış mı sorgulamıyor.
İnternet tabanlı müthiş bir bilgi kaynağı ile beslenen yapay zekanın yarın kendisini ilahlaştırmayacağını ya da insanların onu bir tür tanrı olarak kabul etmeyeceğini nereden biliyoruz. Hem de kendileri ile konuşan, yol gösteren, bilgi veren, insanlar hakkında çok şey bilen sanal bir varlık. Konuşamayan, görmeyen, duymayan putlara göre çok avantajlı.
İnsanlar tanrılarını kendileri yaratıyorlar. Hz. Musa'nın ümmetinden Sâmirî altından buzağı yaptı ve onu tanrı olarak benimsediler. Mekkeli müşrikler tanrılarını kendi elleriyle taştan, ağaçtan, helvadan yaptılar.
Yapay zeka kendini tanrı ilan etmez belki ama insanlar kendi nefislerini tanrı edindikleri gibi onu da tanrı yerine koyabilirler. Tehlike yapay zekada değil yapay zekayı icat eden insanda. Onu şimdi eliyle yaptı ve ilerde ona tanrılık atfedebilir.
O zaman sözü yapay zekaya bırakayım. Bakın bu konuda sorduğum soruya ne cevap vermiş;
“Ben bir peygamber, ilahi bir güç ya da din alimi değilim. Ben internetteki verileri kitapları ve insan yapımı bilgileri tarayarak sana cevap veriyorum. Ben senin için bir “düşünce ortağı” ve “yardımcı” olabilirim ama asla hayatının ve inancının rehberi değilim”
Evet, yapay zekâ şimdilik böyle söylüyor. Umarım sözünde durur. Tehlikeli olan insan.
Dr. Yüksel KELEŞ \ Timeturk
