Türkiye'nin turizm potansiyeli her geçen gün bu potansiyeli değerlendirebilmek adına önemli bir yatırım ve atılıma kaynaklık teşkil ediyor. Dünyanın sayılı turizm destinasyonlarından kabul edilen ülkemizde ekonomik açıdan turizmin önemi yadsınamaz. Gerek ekonomik büyüklük ve turist sayısı gerekse istihdam yönünden vazgeçilemez sektör olan turizmde son dönemde "sürdürülebilirlik" yönünden ortaya konan projelerin de gözardı edilmemesi gerekiyor
Peki nedir "sürdürülebilir turizm" ve ne tür uygulamalara kapı aralıyor?
Toplumsal ve çevresel değerleme
Sürdürülebilir turizm, insanın etkileşim içinde bulunduğu ya da bulunmadığı çevrenin bozulmadan veya değiştirilmeden korunarak, kültürel bütünlüğün, ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve yaşamı sürdüren sistemlerin idame ettirildiği ve aynı zamanda tüm kaynakların ziyaret edilen bölgedeki insanların ve turistlerin ekonomik, sosyal ve estetik gereksinimlerini karşılayacak şekilde ve gelecek kuşakların da aynı gereksinmelerini karşılayabilecekleri biçimde yönetildiği bir yaklaşım olarak tanımlanıyor.
Sürdürülebilir turizm ile turizmin toplum ve çevre üzerindeki olumsuz etkileri en aza indirilerek yerel ekonomiye, doğal ve kültürel mirasın korunmasına, bölge halkı ile ziyaretçilerin yaşam kalitelerinin artmasına katkı sağlanması hedefleniyor.
Ekonomik-sosyal ve kültürel çalışmalar
Sürdürülebilir turizm kavramı esas itibariyle bir turizm türünü değil, farklı turizm türlerinin geliştirilmesine yönelik faaliyetler yürütülürken benimsenmesi gereken ilkeleri tanımlıyor.Bu kapsamda farklı turizm türlerinin ekonomik, kültürel, sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik ilkeleri çerçevesinde geliştirilmesi ve toplum temelli bir anlayış ile turizmin yerel ekonomik kalkınma boyutuna odaklanılmasına yönelik çalışmalar yürütülüyor.
Hangi uygulamalar ön plana çıkıyor?
Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ve Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO), 2005'te ortak yayınladıkları rehber ile sürdürülebilir turizm için 12 ilke belirlediler. Bu rehberde sıralanan sürdürülebilir turizm ilkeleri şunlar:
Toplumsal Refah: Sosyal bozulma ve istismarı önleme koşuluyla yerel toplulukların sosyal yapı ve kaynaklara, fırsatlara ve yaşam destek sistemlerine erişimlerini sağlayarak yaşam kalitelerini sürdürmek ve artırmak.
Kültürel Zenginlik: Ev sahibi toplulukların tarihi miraslarına, otantik kültürlerine, geleneklerine ve çeşitliliklerine saygı duymak ve onları zenginleştirmek.
Fiziksel Bütünlük: Hem kentsel hem de kırsal alanların peyzaj kalitesini korumak, zenginleştirmek; çevrenin fiziksel ve görsel bozulmasını önlemek.
Biyolojik Çeşitlilik: Doğal alanların, habitatların ve vahşi yaşamın korunmasını desteklemek, bunlara verilen zararı en aza indirmek.
Kaynak Verimliliği: Turizm tesisleri ile hizmetlerinin geliştirilmesinde ve işletilmesinde kısıtlı, yenilenemeyen kaynakların kullanımını en aza indirmek.⦁
Çevresel Saflık: Turizm işletmelerinden ve ziyaretçilerden kaynaklanan hava, su ve kara kirliliğini, atık üretimini en aza indirmek.
Ekonomi̇k Süreklilik: Turizm destinasyonlarının ve girişimlerinin, uzun vadede gelişmeye ve fayda sağlamaya devam edebilmeleri için ekonomik sürdürülebilirliklerini ve rekabet güçlerini korumak.
Yerel Refah: Turizmin ev sahibi destinasyonlara katkısını artırmak için ziyaretçilerin yerel harcama oranlarını artırmak.
İstihdam Kalitesi: Irk, cinsiyet, engellilik gibi konularda ayrımcılık yapmadan, ücret seviyesini ve hizmet kalitesini iyileştirerek turizm sektörünün yarattığı ve desteklediği yerel işlerin sayısını ve kalitesini artırmak.
Sosyal Eşitlik: Turizmden elde edilen ekonomik ve sosyal faydaların topluma yaygın ve adil bir şekilde dağıtılmasını sağlamak, ekonomik ve sosyal olarak dezavantajlı kesime sağlanan fırsatları, gelir ve hizmetleri iyileştirmek.
Ziyaretçi Memnuniyeti: Cinsiyet, ırk, engellilik veya farklı bir ayrım gözetmeden tüm ziyaretçilere güvenli ve tatmin edici bir deneyim sağlamak.
Yerel Kontrol: Yerel topluluklarıın kendi bölgelerindeki turizmin yönetimi ve gelişimi için diğer paydaşlarla istişare halinde, planlama ve karar verme süreçlerine katılımlarını sağlamak.
