Nevzat Çiçek: 10 soruda HDP Barajı aşar mı?

Diriliş Postası Gazetesi Nevzat Çiçek, bugünkü "10 soruda HDP Barajı aşar mı?" başlıklı yazısında seçimin en kilit partisi olan Halkların Demokratik Partisi'nin(HDP) baraj sorununu değerlendirdi. Çiçek, geçmiş yıllardaki verileri de masaya yatırarak 7 Haziran seçimlerinde katılım oranlarının çok etkili olacağını, HDP'nin barajı geçmesinin imkansız olmadığını belirtti.

İşte Nevzat Çiçek'in o yazısı:

HDP Barajı aşar mı sorusunun sosyolojik karşılığı olarak şu cevaplar veriliyor;

“1- HDP Türkiye partisi olma yolunda merkeze doğru ilerlemektedir. Özellikle sol, sosyalist ve diğer grupların çatı partisi olma yolundadır. Bu kesimlerden gelecek oylar HDP'nin barajı aşmasını sağlayabilir.

2-  AK Parti'ye oy veren muhafazakar Kürt seçmen yerine CHP'ye  oy veren sol, sosyal demokrat kesimlerle, Alevi kesimlerin hedeflenmesi halinde buralardan HDP'ye belli bir miktar oy gelebilir.

3- HDP'nin seçimi aşması halinde AK Parti, seçim barajı nedeniyle sahip olduğu ekstra 40 milletvekiline sahip olamayacaktır. Bu durumda AK Parti "Başkanlık Sistemini" de getiremeyecektir. Buda HDP'de bir ittifakı sağlayabilir” şeklinde ifade edilmekteydi. Ancak özellikle CHP'nin Alevi adayları öne çıkarması, Selahattin Demirtaş'ın Taksim ve Kabe benzetmesi ve “Ermeni Soykırımı” gibi ifadeleri yukarıda sayılan gerekçelerin son dönemde ciddi sorgulanmasını beraberinde getirdi.

Peki HDP % 10 Barajını nasıl aşar ya da aşamaz sorusunu sorduğumuzda karşımıza çıkan tablo nasıl çıkıyor:

1-HDP'nin öncülleri olan partilerin geçmiş seçimlerde aldığı oy oranlarına baktığımızda oylarını sürekli olarak artırdıklarını görüyoruz. Öyle ki;

1995 genel seçimlerinde HADEP 1 milyon 180 bin oyla yüzde 4,2, 1999 genel seçimlerinde DEHAP 1 milyon 483 bin oyla yüzde 4,8, 2002 genel seçimlerinde 1 milyon 960 bin oyla yüzde 6,2, 2007 seçimlerinde DTP 1 milyon 865 bin oyla  yüzde 5,2, 2011 genel seçimlerinde BDP 2 milyon 825 bin oyla yüzde 5,7, 2014 yerel seçimlerinde ise 3 milyon 136 bin oyla yüzde 6,9 alınmıştı. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Selahattin Demirtaş'ın aldığı oy oranı 9.76 yani 3 milyon dokuz yüz eli bindi.

1995'te 29 milyon 101 bin seçmenin oy kullandığı seçimde 4,2 oy alan HDP geleneği, 2014'te 52 milyon 602 bin seçmenin oy kullandığı yerel seçimde yüzde 6,9 oy aldı. 20 yıldaki oy artışı yüzdelik dilimde yüzde 2,7 oranındadır. 

2-Türkiye'de yurt içinde 53 milyon 765 bin 231, yurt dışında ise 2 milyon 867 bin 658 seçmen bulunuyor. Katılım oranı Türkiye'de % 87 bandında gerçekleşirse %10 için 4 milyon 677 bin 575 oy gerekiyor. % 2 civarında geçersiz oy sayıldığında % 10 barajı için 4.584.000 oya ihtiyacı var HDP'nin. Yani 2014 Cumhurbaşkanlığı seçiminde 40.5 milyon kişi geçerli oy kullandı. Demirtaş, bu oyların yüzde 9.76'sını, yani 3.95 milyonunu aldı.Demirtaş'ın  oy veren seçmenin hepsini yeniden HDP'ye oy vermeye ikna etmesi ve bir yandan da oylarını yüzde 15 seviyesinde arttırması icap ediyor. Bu elbette "imkansız" değil ancak "çok zor" olduğu da ortada.

3-HDP'nin barajı aşabilmesi öncelikle seçime katılım oranına bağlı. Eğer katılım % 77 ve altında olursa HDP barajı geçebilir ama katılım % 77'in üzerine çıkar ve %87 civarında olursa HDP'nin % 10 barajını geçmesi çok kolay gözükmese de imkansız değil. Örneğin  katım % 77 bandında olsa HDP'nin % 10 barajı aşması için kendisine gerekli olan oy 4 milyon 139 bin olarak karşımıza çıkıyor

4-2.8 milyon yurtdışı seçmenden sandığa gidenlerin oranı yüzde 20 (558 bin). Bu toplam katılımı yüzde 3 azaltıyor. Yani 2015 senaryosunda Türkiye seçmeninde katılım yüzde 87, dünya genelinde katılım yüzde 84 olacağı varsayılıyor ve oyların % 2'si geçersiz sayılıyor. Yüzde 10 barajı için % 82 civarında bir katılım hesaplanacak…

5-HDP'nin en güçlü olduğu ve 22 ilden oluşan bölgede yaklaşık 9 milyon seçmen vardır. Bu sayı, Türkiye'deki seçmen sayısının yaklaşık % 16'sına denktir. Cumhurbaşkanlığı seçiminde, HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, bu bölgeden yaklaşık 2.150.000 oy almıştır. Son dört seçime göre Kürt HDP geleneğinden gelen partiler Türkiye'de aldıkları oyların yaklaşık %60'ını bu 22 ilden almıştır. Cumhurbaşkanlığı seçiminde bu bölgede alınan oy oranı % 34'ü aşmıştır. Bu oran, yaklaşık 9 milyon seçmenin bulunduğu bölgede (7 Haziran seçiminde bölgedeki katılım oranının %80'lerde olacağı düşünülse) 2.6 milyona yakın oy alabilmesi anlamındadır. Ayrıca HDP'nin güçlü olduğu bölgede katılım oranı, genelde batıya göre daha düşüktür. HDP'nin güçlü olduğu bir bölgede seçime katılım oranının artması, oylarını olumlu etkileyecektir.

6- HDP açısından en krtik olan ve barajı şarsa milletvekili sayısını depiştrecek olan tablonun başında 43 il gelmektedir. Diğer bir ifade ile 43 il,  HDP'nin çok güçlü olmadığı ancak barajı geçmesi için gerekli olan oyları alabilecek yerlerdir. Bu illerde HDP'yi destekleyecek seçmenler, HDP'nin barajı aşmasında kilit öneme sahiptirler. 2014 Cumhurbaşkanlığı seçiminde Demirtaş, bu 43 ilden 190.000 civarında oy almıştır. Eğer bu 43 ilde 190 bin olan oy sayısı 250 bin bandına çıkarılabilirse bu HDP'nin barajı aşabilmesi noktasında hayati öneme sahip olacaktır

7- Kürtlerin ekonomik ve siyasal sorunlar nedeniyle göç etmek zorunda kaldığı büyükşehirlerdeki oy HDP'nin kaderini belirleyecek olan oydur desek sanırım yanılmış olmayız. Bu iller, İstanbul, İzmir, Ankara, Bursa, Antalya, Mersin, Adana, Manisa, Kocaeli, Hatay, Aydın, Konya, Denizli, Balıkesir, Tekirdağ ve Muğla'dır. Bu 16 büyükşehirde Türkiye'nin yaklaşık % 60 oranına tekabül eden seçmen tabanı (yaklaşık 32 milyon) bulunmaktadır. HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, Cumhurbaşkanı adayı olarak 16 büyükşehirden 1.6 milyon civarında oy almıştır. Bu sayı, tüm seçmen bazında % 3'e denk gelmektedir. Bu oran HDP'nin barajı aşması için yeterli değildir. HDP, bu nedenle barajı aşma adına, büyükşehirlerden tüm seçmenin en az %4'ünü, yani yaklaşık 2 milyon almayı hedeflemelidir. Büyükşehirlerde HDP'ye desteğin % 4'ün altında kalması, barajı geçememe riskini arttıracaktır.

8-Eğer HDP Barajı aşarsa  en az 55 milletvekili çıkaracak. HDP'nin barajı aştığı bir ortamda şehirlerin büyüklüğüne bağlı olarak 5 bin-20 bin oyla milletvekili seçilebileceğinden HDP'nin milletvekili sayısı 64'e kadar çıkabilecek. HDP'nin daha önce bağımsız adaylarla seçime girmediği 40 kentte partiye verilecek oylar da oy sayısındaki artışın temel kaynağı olacak. İç ve Batı Anadolu'daki potansiyel tam olarak kazanılırsa milletvekili sayısı 64'ün de üzerine çıkabilir

Ağağıdaki tablo daha önce yayımlanmış bir tablo olmasına karşın durumu çok güzel özetlemektedir:

Yurtiçi Katılım                     Yurtdışı Katılım             Yüzde 10 Barajı için gerekli rakam