İsrail tekeline Ürdün darbesi

Filistin’in uluslararası arenada tanınma arayışlarını baltalamaya çalışan İsrail, beklemediği bir yerden darbe yedi. Ürdün gazetesi al-Ghad, Amman yönetiminin İsrail’le imzalama hazırlığında olduğu 15 milyar dolarlık gaz anlaşmasını askıya aldığını bildirdi. Ürdün’ün kararı, İsrail antitröst (tekelleşme karşıtı) kuruluşunun raporundan bir hafta sonra geldi. Antitröst kuruluşu Direktörü David Gilo, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Akdeniz’deki “Leviathan” gaz arama bölgesinde ABD Noble Energy ve İsrailli Delek isimli enerji şirketleri arasındaki işbirliğinin “tekelleştiğini” vurgularken, ya çokuluslu bu konsorsiyumun dağılması ya da tarafların Leviathan ya da Tamar gaz sahalarındaki hisselerini satmasını talep etmişti.

TEL AVİV'İN TEKELCİ İSTEKLERİ

Antitröst kuruluşunun “bozma” kararı, İtalyanlar tarafından hazırlanan bir raporun arkasından geldi. Raporda Tamar doğal gaz bölgesinde İsrail’in “tekelleşen sözleşme istekleri” olduğu açıklandı. Noble’ın İsrail direktörü ise anlaşmanın bozulması kararının “İsrail’in doğal gaz ve petrol gelişimini karartacağını” ifade etti. Problemin büyümesi üzerine acilen harekete geçen İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, konuya müdahale etmesi için ulusal ekonomi danışmanını görevlendirdi ancak tüm çabaları sonuçsuz kaldı.

ANLAŞMA ‘NİYET’TE KALDI

Noble Energy, Ürdün Ulusal Elektrik Şirketi ile geçtiğimiz yıl bağlayıcı olmayan bir niyet belgesi yayımlamıştı. 15 yıllığına 15 milyar dolarlık bir mutabakatı içeren belgenin bağlayıcı özelliğinin bulunmaması ve anlaşmanın imzalanmamasından ötürü tedarik edilmesi beklenen doğal gaz Ürdün’e gönderilmeyecek. Bozulan anlaşma, İsrail’i bölgede enerji alanında etkin bir güce çeviren anlaşmaların şimdiye kadarki en büyüğü olduğu ifade ediliyor. Anlaşmayla Ürdün’e 1.6 trilyonküp doğal gaz gönderilecekti. 22 trilyon metreküp rezerv olduğu tahmin edilen Leviathan’daki tüm gaz rezervinin yüzde 40’ı Noble Energy’de, yüzde 23’ü Delek’te ve yüzde 15’i Ratio Oil Exploration isimli İsrailli şirkette bulunuyor.

Yine bedel ödetiyorlar

İsrail, Filistinlilerden toplanan ve Ramallah yönetimine transfer edilmesi gereken 2014 Aralık ayı vergi gelirini dondurdu. Tel Aviv yönetiminin 127 milyon dolarlık gelirin dondurma gerekçesi ise Filistin’in Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne (UCM) başvurması. İsrail, Filistin‘in 2012 yılında BM’de “gözlemci devlet” statüsünü kazanmasının ardından da vergi gelirlerini dondurmuştu.

‘Katliamlara finansman’

İsrail ile yapılması planlanan gaz anlaşması, Ürdün halkının yönetime karşı en büyük tepki gösterdiği konulardan birini oluşturuyordu. Son haftalarda özellikle başkent Amman’da gerçekleşen gösterilerde yüzlerce Ürdünlü, İsrail ile tüm ekonomik ve diplomatik ilişkilerin kesilmesini talep etmişti. Protestocular ayrıca, İsrail ile 1994’te imzalanan Vadi Araba Barış Anlaşması’nın iptalini de istedi. Ürdün İhvanı, doğal gaz anlaşmasının Ürdünlülerin duruşunu yansıtmadığını ve “Ürdün’den çok İsrail’e fayda sağlayacağını” savunurken, muhtemel gaz anlaşmasını “İsrail’in katliamını ve hukuksuzluğunu finanse etmek” şeklinde yorumluyor.

O gazla ısınmaktansa kendimi yakarım

Ürdün'de anlaşmaya en sert tepkiyi milletvekili Hind el-Fayez vermişti. Kadın vekil, “Ürdün ekonomisinde bütçe açığı var diye şeytanla işbirliği yapamayız. İsrail bizi zayıf düşürmek, halkımızı aç bırakmak ve yok etmek istiyor. İsrail’den alınan gazla ısınmaktansa kendimi yakarım daha iyi” demişti. Bir başka milletvekili Yahya Saud da, “Arap ve İslam ahlakı Filistinlilerden çalınan gazı satın almamıza izin vermez” sözleriyle yapılacak gaz anlaşmasına büyük tepki göstermişti.

YENİ ŞAFAK