ABD'de Gayri Safi Yurtiçi Hasılanın (GSYH) 3. çeyrekte yavaşlayan küresel ekonomiye karşın 2003'ten bu yana en yüksek büyüme oranına ulaşması, ülke ekonomisinde yakalanan ivmenin istikrarına yönelik soru işaretlerini de beraberinde getirdi.
Beklentilerin oldukça üstünde gelen büyüme verisini AA muhabirine değerlendiren Brookings Enstitüsü Mali ve Parasal Politikalar Merkezi Direktörü David Wessel, "ABD ekonomisinin hem ikinci hem de üçüncü çeyrekte bu hızda büyümesi ümit verici bir gelişme. Ancak şu an 4. çeyreğin sonundayız ve bu dönemde açıklanan verilerden bazıları çok parlak değil" dedi.
Wessel, fabrika siparişlerinin son 3 aydır gerilemesinin yanı sıra konut sektöründeki zayıflığın da sürdüğünü vurgulayarak, "Gerçek soru büyümenin devam edip etmeyeceği. Eğer petrol fiyatları düşük kalmayı sürdürür, borsa değer kazanmaya devam ederse, biz de Orta Doğu'da korkunç bir savaşın çıkmasını ve Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Avrupa'yla çatışmasını önleyebilirsek, 2015'in iyi bir yıl olması için tüm taşlar yerine oturmuş olur" ifadelerini kullandı.
Öte yandan, beklenmedik gelişmelerin ekonomide büyük dalgalanmalar yaratabildiğine işaret eden Wessel, iyileşme sürecini tamamlanmak üzere olan ABD ekonomisinin yüzde 5 oranında büyümeye devam etmesinin olası olmadığı öngörüsünde bulundu.
- "Artan gelir eşitsizliği ABD'nin en büyük sorunu"
Wessel, ayrıca orta sınıfın ekonomideki iyileşmeyi hissetmediğini savunarak, "Orta sınıftaki insanların gelirlerine ve maaşlarına baktığınızda hala çok düşük olduklarını görüyorsunuz. Birçok insan henüz toparlanabilmiş değil" yorumunu yaptı.
Ücretlerdeki durgunluğun ve buna bağlı olarak artan gelir dağılımı eşitsizliğinin ABD ekonomisinin en büyük sorunu olduğunu kaydeden Wessel, sözlerini "Başarılı bir ekonomi insanlara artan ücretler ve daha iyi yaşam şartları sağlayan ekonomidir ve biz bu bakımdan olmamız gerektiği kadar başarılı değiliz" şeklinde tamamladı.
Missouri Üniversitesi Ekonomi Profesörü Randall Wray de "ABD ekonomisinin sürdürülebilir ve güçlü bir büyüme eğilimine girdiğinden kuşku duyduğunu" söyledi.
Ülkedeki gelir eşitsizliği konusunda David Wessel'in görüşlerini destekleyen açıklamalar yapan Wray, "Gelirlerdeki tüm artış gelir dağılımının en tepesindekilere gidiyor. Burada, yüzde 99'a karşı yüzde 1'lik kesimden bahsediyorum. Bu durum insanların harcamaları ve büyümeyi destekleyecek gelire sahip olduğu konusunda da şüpheye yol açıyor" dedi.
- "Borsa ve emtiada balon tehlikesi"
Wray, ABD'de borsalar ve emtia piyasalarının yakın geçmişte büyük bir balona maruz kaldığını hatırlatırken, düşen petrol fiyatlarının yeni balonlara yol açabileceği uyarısını yaptı.
"Petrol fiyatları alt üst oldu ve bu birçok yönden iyi bir gelişme. Amerikalılar'ın harcanabilir gelirleri artıyor. Fakat diğer taraftan, düşen emtia fiyatları piyasalarda tarihi bir balonun patlak vermesine neden olabilir" değerlendirmesini yapan Wray, finansal krizin tüm piyasaların birbiriyle bağlantılı olduğunu kanıtladığının altını çizerek, emtia piyasalarında yaşanacak yeni bir balonun borsayı da etkileyeceğini dile getirdi.
Wray, ABD ekonomisi için bir başka riskin ise yavaşlayan küresel ekonomi olduğunu sözlerine ekledi.
- "Büyüme etkileyici ancak tekrarı olmayacak"
Washington merkezli düşünce kuruluşu Ekonomik ve Politik Araştırmalar Merkezi Direktörü Dean Baker ise, güncellenen GSYH verisinin etkileyici, ancak tekrarlanmasının mümkün olmadığı görüşünü savundu.
Büyümenin yaklaşık yüzde 0,8'inin dış ticaret açığındaki düşüşle birlikte artan askeri harcamalardan kaynaklandığını anlatan Baker, 3. çeyreğin sonundan bu yana açıklanan verilerin, dış ticaret açığının yılın son çeyreğinde artacağına işaret ettiğini belirtirken, askeri harcamalarında son derece değişken olduğunu vurguladı.
Baker, yatırımların da son dönemde düşmekte olduğunu kaydederek, "4. çeyrekte büyük bir düşüş yaşanacağı neredeyse kesin. Kısaca, daha hızlı bir büyüme grafiğine girdiğimizi düşünmek için hiç bir neden yok. Büyüme yılın son çeyreğinde yüzde 2 civarında olacak ve 2015'te biraz daha artacak" dedi.
- Ekonominin iyi durumda olduğunu düşünenler artıyor
Amerikan ekonomisinin 2014'te gösterdiği gelişme ABD Başkanı Barack Obama tarafından sürekli gündeme getirilirken, CNN ve ORC araştırma şirketi işbirliğinde her 2 ayda bir periyodik olarak yapılan kamuoyu anketinin sonuçları ekonominin iyi durumda olduğunu düşünenlerin sayısının arttığını gösteriyor.
En son 18-21 Aralık tarihleri arasında binin üzerinde Amerikalı'nın görüşü alınarak hesaplanan anket sonuçları, ABD ekonomisinin iyi durumda olduğunu düşünenlerin oranının ekim ayına oranla yüzde 13 artarak, yüzde 51'e yükseldiğini ortaya koyuyor. Ekonominin kötü olduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 62'den yüzde 49'a gerilemiş durumda.
Anketin aralık 2013 sonuçları kamuoyunun ekonomiye yönelik görüşünde yaşanan değişimi daha da netleştiriyor. Geçen sene sonunda ekonominin iyi durumda olduğunu düşünenlerin oranı sadece yüzde 32 iken, kötü durumda olduğunu düşünenlerin oranı yüzde 68 seviyesindeydi.
