Kuşadası Kültürel ve Tarihi Mirası Koruma Derneği Başkanı Mahmut Ökçesiz, AA muhabirine yaptığı açıklamada, proje dahilinde 600'e yakın Osmanlı mezar taşını inceleyerek ulaştıkları bilgileri, "Kuşadası Adalızade Osmanlı Mezar Taşları" isimli kitapta topladıklarını söyledi.
Mezar taşlarının üst kısmındaki sarık ve kavukların, mezar sahiplerinin mesleklerine işaret ettiğini belirten Ökçesiz, bu bilgiyle Osmanlı dönemindeki 40 farklı meslek dalını belirlediklerini kaydetti.
Osmanlı mezar taşlarının baş kısmındaki, burma, örfi, dardağan, serdengeçti ve zerrin tipi sarıkların her birinin, farklı meslek gruplarını temsil ettiğini dile getiren Ökçesiz, şunları söyledi:
"Osmanlı mezar taşlarına yerleştirilmiş sarık ve kavuk çeşitlerinden hareketle 40 farklı meslek dalı belirledik. Mesela 'dardağan' denilen perişan, dağınık şekilde sarılmış sarığı, zanaatkar, esnaf, yeniçeri ağası gibi üst kademeden kişilerin giydiğini ve bu mezarların, bu kişilere ait olduğunu tespit ettik. Serdengeçti tipi sağ tarafı yukarıya, sol tarafı aşağıya kıvrık şeklindeki sarığın bulunduğu mezarların, yeniçeriler arasında düşman ordusu içine dalmak veya muhasara altına alınan kaleye girmek için fedai olarak yazılanlara ait olduğunu belirledik. Bu şekilde çok sayıda meslek grubuna ulaşma imkanı yakaladık."
- Mezar taşlarındaki kavuklar
Ökçesiz, Osmanlı mezar taşlarındaki sarıkların yanı sıra, kavukların da mezar sahiplerinin meslekleri ile ilgili bilgiler sunduğunu anlattı.
Mezar taşlarında, mücevveze, horasani, kallavi, katibi, çatal kalafat ve makdem tipi kavukların bulunduğuna işaret eden Ökçesiz, şöyle konuştu:
"Bunlardan örnekler vermek gerekirse, dört köşeli piramit şeklindeki kallavi tipi kavuğun bulunduğu mezarların, sadrazam, paşa ve divan vezirlerine ait olduğu bilgisine ulaştık. Alt tarafı tülbentle sarılan horasani tipi kavuğun yer aldığı mezarların ise divan ve sadaret katipleri, tevkili, beylikçi, reisülküttap, defterdar, tersane ve darphane emini gibi üst düzey devlet ricaline ait olduğunu tespit ettik."
- Taş kütüphaneler
Osmanlı mezar taşlarında yalnızca mezar sahiplerinin isimlerinin bulunmadığını aktaran Ökçesiz, "Bu mezar taşları bizim taş kütüphanelerimiz, tapu senetlerimizdir. Sanatımız, geleneklerimiz, folklorumuz, dilimiz, estetiğimiz, edebiyatımız, sevinçlerimiz, üzüntülerimiz, dinimiz, bizi biz yapan tüm milli kodlarımız bu taşlardan okunabilir" ifadelerini kullandı.
Türkiye'de saklı kalmış çok sayıda Osmanlı mezar taşının bulunduğunu, bunların incelenmesiyle ortaya önemli bilgilerin çıkabileceğini vurgulayan Ökçesiz, bu çerçevede Osmanlıca öğrenilmesine yönelik çalışmaları desteklediklerini sözlerine ekledi.
