Bazen hiç beklenmedik anda birşeyleri unutur ya da kafamızdan hiç çıkarmadığımız bir olay ya da kişiyi anında anımsamayabiliriz. Bunlar insan hafızasının işleyiş mekanizmasının parçası. Lakin bu hususta hafıza tazelemesi yaparken daha ileri boyutta hafıza sorunu yaşamamak için de insanların bazı noktalara dikkat etmeleri, daha doğrusu yaşam koşullarını dizayn etmeleri, kaçınılmaz olabiliyor.
Bu açıdan bakıldığında hafızamıza ne kadar güvensek de bu güveni tesis etmenin de yollarını aramak önemli.
Geçici ya da kalıcı unutkanlık mı?
Beyin, rutin günlük işlevlerini yerine getirirken, bazı bilgileri hafızadan geri çağırmakta zorlanabilir. Bu durum halk arasında unutkanlık olarak bilinir. Birçok bilişsel işlev kaybının da habercisi olabilen unutkanlık, sık tekrarlamaya başladığında, günlük hayat ve iş hayatında da ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Artan yaş ile hafızada belirli bir gerilemenin olması ise normaldir.
Stresli sürece dikkat
Birçoğumuz her gün şehir hayatının yorucu temposuna, okul veya iş stresine maruz kalıyoruz. Stresin yoğunluğu arttıkça da dikkat, odaklanma gibi bilişsel işlevler de zayıflama ve üretkenlikte azalma sorunu yaşayabiliyoruz. Bunlara ek olarak son yıllarda bireylerde strese bağlı kaygı düzeyinin artması ile anksiyete görülme sıklığında da artış olduğu ve anksiyetenin de zayıf bir hafızayı beraberinde getirebileceği ileri sürülüyor. Nefes egzersizleri başta olmak üzere, fiziksel egzersizlerin, kaliteli uyku ve dengeli beslenmenin, stres ile baş etmede yardımcı olabileceği belirtiliyor.
Uyku durumu belirgin etken
Uykusuzluğun, unutkanlık ile ilişkili olabileceği ve kaliteli uykunun bilişsel beceriler için gerekli olduğu belirtiliyor. Uykusuzluk sorunu yaşayan bireylerin hekim kontrolü dışında başvurduğu çeşitli ilaçların hafıza ve bazı bilişsel işlevlerde zayıflamaya yol açabileceğine de dikkat çekiliyor. Yeterli süre ve kalitede uykunun, beynin dinlenmesi için oldukça önemli olduğu da ifade ediliyor.
Beslenme tarzının belirlenmesi
Akdeniz diyeti, sebze ve meyvelerin, tam tahılların, balık ve beyaz etlerin, yağlı tohumların ve bitkisel sıvı yağların denge içinde tüketildiği bir diyet modelidir. Akdeniz diyetinde, genellikle haftada 2 kez tüketilen balık, bilişsel işlevler için oldukça önemli olan omega-3 yağ asitlerini de sağlamaktadır. Araştırmalar, Akdeniz diyetine uyumlu bireylerde, demans ve Alzheimer gibi nörodejeneratif hastalıkların gelişme riskinin daha düşük olabileceğini gösteriyor
Kötü alışkanlıklarınız ne durumda?
Tütün kullanımı, başta akciğer sağlığı olmak üzere insan sağlığını genel olarak tehdit etmektedir. Tütün kullanımının, yaşa bağlı hafıza kaybı ve bellek sorunlarını da arttırabileceği belirtiliyor. Araştırmalar, tütün kullanan bireylerde yaşlılık demansı yani bunama gelişme riskinin kullanmayan bireylere göre iki kat yüksek olduğunu ileri sürülmektedir.
Başınıza dikkat etmelisiniz
Darbe ve çarpmalarla oluşabilecek kafa travmaları, hafıza ve bilişsel işlevleri olumsuz etkileyebilir. Spor ve egzersiz yaparken gerekli önlemleri almanız, motorlu araçlara binerken mutlaka emniyet kemeri takmanız ve kask kullanmanız önemli.Yeterli ve dengeli beslenme, Akdeniz diyetine uyum, yeterli düzeyde fiziksel aktivite ve uyku düzeni bilişsel becerileri ve hafızayı korumak ve geliştirmek için faydalıdır.
