Yazın vazgeçilmez aksesuvarı olan güneş gözlüğü kullanımının sadece moda akımları değil; göz sağlığı dikkate alınarak yapılması gerektiğini ve gözlük seçiminde önemli olan kriterleri, Hastane Derindere Göz Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Op. Dr. Eray Atalay ile konuştuk…
Güneş gözlüğü seçerken nelere dikkat edilmelidir?
Güneş gözlüklerinin asıl amacı ultraviyole A ve B (UVA ve UVB) ışınlarının göze zararlarını en aza indirgemektir. Bu nedenle güneş gözlüğü seçiminde maliyetten çok gözlük camlarının UVA ve UVB ışınlarının ne kadarını bloke edip edemediği dikkate alınmalıdır.
Gözlük seçiminde diğer önemli bir nokta ise gözlüğün yüzünüze uyumlu olup olmadığıdır. Tam oturmayan bir gözlük istenilen düzeyde koruma sağlamaz. Kirpiklere değmeyen, çerçeve üst kısmı kaş hizasında bir gözlük tercih edilmelidir.
Polarize camlar daha pahalı olmakla birlikte gözlerin kamaşmasını engeller ve dış ortamda, güneş altında uzun zaman geçirenler için en uygun özellikteki camlardır. Yaşam biçimleri veya işleri gereği açık havada uzun süre bulunanlar göz çevresini tamamen kapatan çerçeve seçtikleri takdirde gözlerini UV ışınlardan tamamen korumuş; ayrıca toz, toprak ve polen gibi alerjenleri göz bölgesinden uzak tutmuş olurlar. Halk arasında kolormatik olarak bilinen fotokromik camlar ise her ne kadar yeterli düzeyde UV koruması sağlasa da araç kullananlarda tercih edilmemelidir. Bu tip camlar çok hızlı kararır; fakat ortam aydınlık düzeyi azalmaya başladığında orijinal renklerine dönmesi zaman alır. Bu durum farklı aydınlık düzeylerine hızlı adaptasyonun önemli olduğu araç kullanımı gibi işlevleri güçleştirebilir.
Güneş gözlüğü kullanmama hangi göz problemlerine neden olabilir ya da hangi problemleri tetikleyebilir?
Güneş gözlüğü kullanmama sonucunda UV radyasyona maruz kalan göz ve göz çevresi dokularda birçok farklı hastalık tetiklenebilir. Güneş ışığına fazlaca maruz kalan bir kişide katarakt oluşumu hızlanabilir veya mevcut kataraktın ilerlemesi söz konusu olabilir. UVA ve UVB ışınları yıllar içinde retina tabakasına zarar vererek yaşa bağlı makula dejenerasyonu oluşumuna zemin hazırlayabilir. Ayrıca göz yüzeyini kaplayan zar dokusu (konjonktiva) güneş ışınlarının etkisiyle gözün saydam tabakası olan kornea yüzeyine doğru büyüme göstererek pterjium adı verilen hastalığa sebep olabilir. Güneş ışınları dış ortama açık her dokuda olduğu gibi gözde ve göz çevresinde deri kanserlerine sebep olabilir. Güneş hassasiyeti fazla olan kişilerde gözlerin fazla kısılması kazayağı oluşumu gibi
kozmetik problemleri de tetikleyebilir. Çocuklarınızın da gözlerini güneş ışınlarından korumanız önemlidir; zira erken yaşta maruz kalınan güneş ışınları katarakt, makula dejenerasyonu, pterjium hastalıklarının riskini artırır.
Gözlüğün koruma faktörü nasıl olmalı? Neye göre belirlenmeli?
Güneş koruma faktörü gözlük camının UVA ve UVB ışınlarının yüzde kaçını engelleyebildiğiyle ölçülür. Gözlük camınızda en az %60 UVA ve %70 UVB koruması olmalıdır. Yaşam stilinize, ışık hassasiyetinize, cilt tonunuza ve göz renginize göre piyasada koruma faktörü %100'lere kadar çıkabilen güneş gözlükleri bulunmaktadır.
Açık renk gözlüler koruma faktörü yüksek gözlükler mi tercih etmeli?
Gözün iris tabakası fazla güneş ışınının göz içerisine girmesini engeller. Açık renk gözlü insanlarda iris tabakası daha ince ve pigment miktarı daha azdır. Bu nedenle açık renk gözlülerde ışık hassasiyeti ve güneş ışını ile ilişkili göz rahatsızlıklarının oluşma riski daha fazladır. Böyle göz özelliğine sahip olan kişilerin yüksek koruma faktörlü güneş gözlükleri tercih etmesi gerekir.
Güneş gözlüğünün camının renginin koruma konusunda bir önemi var mı? Koyu renk gözlük camları daha iyi mi korur?
Sanılanın aksine camların koyu olması güneş ışınlarını daha iyi süzdüğü anlamına gelmez. Zira güneş koruması camın renginden değil; camlara eklenen özel bir kimyasal madde ile sağlanır. İdeal olanı cam rengine bakmaksızın UVA ve UVB ışınları %100'üne kadar bloke eden gözlükleri tercih etmektir. Öte yandan camın rengi araç kullanımı gibi bazı fonksiyonları kısıtlayabileceğinden dikkatli seçim yapılmalıdır.
Gözlerin güneş hassasiyetini artıran şeyler nelerdir?
Göz kuruluğu, kirpik dibi iltihabı (blefarit), alerjik konjonktivit gibi göz yüzeyi rahatsızlığı olanlarda ışık ve dolayısıyla güneş hassasiyeti daha fazladır. Ayrıca sivilce tedavisinde kullanılan retinoik asit, benzoil peroksit gibi ilaçlar ışık hassasiyetini ve güneş ışınları ile oluşan yanık vb. rahatsızlıkları artırabileceğinden dikkatli olmak gerekir.
Çocuklara güneş gözlüğü alırken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Çocuklarda kelebeksiz, burun kökünü geniş bırakan plastik çerçeveler tercih edilmelidir. Cam olarak kolay kırılmayan camların tercih edilmesi olası kaza durumunda olumsuz tabloların ortaya çıkmasını engelleyecektir. Göz bozukluğu olan çocuklarda numaralı güneş gözlükleri tercih edilmeli; böylece hem görme düzeyi artırılır hem de güneşten koruma sağlanır.
Güneş gözlüğünün belli bir ömrü var mıdır? Hangi koşullar gerçekleştiğinde gözlüğün yenilenmesi gerekir?
Her materyalde olduğu gibi güneş gözlüğü yapımında kullanılan maddelerin de bir ömrü söz konusudur. Güneş gözlüklerinin ömrü üretici firma tarafından belirlenir.
