Tıp, halihazırda Alzheimer başlangıcı olan Demans'ın bir hatalık olup olmadığnı tartışıyor ve ağırlık basan bilimsel görüşe göre Demans bir hastalık değildir.
Tıp bilimi Demans'ı, “bir kişinin günlük aktivitelerini gerçekleştirme kabiliyetini azaltacak kadar şiddetli hafıza veya diğer düşünme becerilerindeki düşüşle ilişkili bir grup semptomu tanımlayan genel bir terim” olarak tanımlıyor. Demans ise, Alzheimer hastalığı vakalarının yüzde 60 ila 80'ininde ilk başta görülen belirti olduğu belirtiliyor.
Dünyada her yıl milyonlarca insanın Demans sonrası Alzheimer hastalığına yakalanması, bu sorunu giderek daha büyüdüğünü gösteriyor.
Alzheimer'ın yaşla birlikte beyindeki gri madde hücrelerini yok eden ve hafızayı bozan, yaşlılığın bir komplikasyonu olduğunu belirten uzmanlar, insanların Alzheimer hastalarıyla tedavi sürecinde sabırlı olmak için farkındalıklarını artırmaları gerektiği sonucuna vardıklarını belirtiyorlar.
Günümüzde yaşlılıktan kaynaklanan erken bunama ve Alzheimer vakaları en çok iranda görülüyor. Dünya Sağlık Örgütü'nün istatistiklerine göre İran'da her 7 dakikada bir kişiye bunama tanısı konuyor. Bu da İran'da günlük ortalama 200 kişinin bu hastalığa yakalandığı anlamına geliyor.
Bilim adamlarının Alzheimer hastalığnı önlemede tavsiye ettikleri okuma ve yazma çalışmaları, bu hastalığı büyük oranda engelliyor. Özelikle okuma alışkanlığı Alzheimer'i çok büyük oranda engelliyor.
Değişen yaşam koşulları ve bir arada yaşama alanı olan yerleşkelerin büyüyerek mega kentlere dönüşmesinden dolayı gürültü kirliliği de hem işitme sorunu hem de Alzheimer'i tetikleme konusunda en büyük etkenlerden biri olarak gösteriliyor.
Alzheimer'i önlemenin bir diğer önemli faktörünün de çocuk yaşlarda yaşanan kafa travmalarını engellemek. Çocukların özellikle şehir yaşamının getirdiği baskı ve dar yaşam alanından dolayı hareketliliklerinde yaşadıkları küçük kazalar ve bunların sonucunda meydana gelen kafa travmaları da bu hastalığı ilerleyen yaşlarda tetiklediği belirtiliyor. Bu yüzden hastalığı temelde önlemenin birinci yolunun ebeveynlerin çocuklarına karşı sabırlı olmaları ve onları eğlence ve sportif aktivitelerinde kısıtlamamaları gerektiğine dikkat çekiliyor.
Ayrıca 40 yaşından sonra insanların tansiyonlarına çok sıkı dikkat etmeleri ve takip altına almaları gerektiğini belirten uzmanlar, yüksek tansiyonun veya tansiyon dengesizliğinin de Alzheimer'i tetiklediği uyarısında bulunuyorlar.
40 yaşından sonra yüksek tansiyon, hiperlipidemi vb. hastalıklar Alzheimer hastalığı için bir risk faktörü olabilir, çünkü bu kronik hastalıkların tedavi edilmemesi serebrovasküler damarlara bile zarar verebilir.
Dünya çapında demans prevalansı
Dünyada her 3 saniyede bir kişi Alzheimer'dan etkileniyor. Dünya çapında Alzheimer dahil Demans'tan muzdarip yaklaşık 50 milyon insan var. Bu İspanya'nın nüfusundan fazla ve sayı giderek artıyor.
Şu anda dünya çapında Alzheimer hastalığına 1,1 trilyon dolardan fazla para harcanıyor.
Şu anda dünya ortalamasına göre 60 yaş ve üzeri Demanslı genel nüfusun tahmini oranı yüzde 5-8 arasındadır.
Önümüzdeki 20 yıl içinde Demanstan etkilenen insan sayısı muhtemelen iki katına çıkacağı belirtiliyor. Yani 2050 yılında 130 milyondan fazla insan bu hastalığa yakalanacağı ön gürülüyor.
Londra'da bulunan uluslararası Alzheimer Dernekleri Federasyonu bu istatistikleri her yıl yenileyerek yayımlıyor ve gelen tehlikeye karşı insanları uyarmaya çalışıyor. Ne var ki bu uyarıları dikkate alan neredeyse yok denecek kadar az olduğu gözlemleniyor.
Alzheimer başlangıcı olan Demans'ı da felç gibi beyni birincil veya ikincil olarak etkileyen çeşitli hastalık ve yaralanmalardan kaynaklanır.
Demansın, doğrudan tıbbi ve bakım maliyetleri ve resmi olmayan bakımın maliyetleri açısından önemli sosyal ve ekonomik sonuçları bulunuyor. 2015 yılında, bunamanın toplam küresel toplumsal maliyetinin, küresel gayri safi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 1,1'ine eşdeğer olan 818 milyar dolar olduğu tahmin ediliyordu. GSYİH içindeki toplam maliyet, düşük ve orta gelirli ülkelerde yüzde 0,2'den yüksek gelirli ülkelerde yüzde 1,4'e kadar değişiyor.
Bu maddi kaybı önlemek ve hastalıkla baş etmenin birinci yolu, daha çocuk yaşta ebeveynlerin çocuklarına karşı sabırlı davranması ve aynı şekilde çocukların da büyüdüklerinde yaşlı büyüklerine tahammül etmeleri gerektiğine dikkat çekiliyor. Sabır dengesini sağlayan ailelerde ve toplumlarda Alzheimer hastalığı belirtileri dünya oranlarının çok altında olduğu da kayıt altına alınmış bulunuyor.
