Çağımızın en önemli arkeolojik keşiflerinden olan Zeugma Antik Kenti'nden çıkarılan, toplam olarak 2 bin 500 metrekarelik alanı kaplayan ve bu dönemde sanatın ulaştığı zirve noktasının örneklerini meydana getiren mozaiklerin haricinde yine Roma Dönemi'ne ait heykeller, sütunlar ve çeşmeleri de müzede görebilmek mümkün.
Fırat'ın kıyısında
Belkıs/Zeugma Antik Kenti , Gaziantep ili, Nizip İlçesi , Belkıs Köyü sınırları içerisinde Fırat Nehri'nin kıyısında. Yaklaşık 20 bin dönümlük bir arazi üzerine kurulmuş olan Belkıs/Zeugma Antik Kenti; Fırat'ın geçilebilir en sığ yerinde olması, askeri ve ticari bakımdan çok stratejik bir bölge olması nedeniyle tarihin her döneminde önemini korumuştur.80 bin nüfusu ile döneminin en büyük kentlerinden biri olan Belkıs/Zeugma , tarihin değişik dönemlerinde değişik isimlerle anılmıştır.
Zeugma ne demek?
Dicle ile birlikte, uygarlığın beşiği olarak adlandırılan Mezopotamya'nın sınırını meydana getiren Fırat Nehri, binlerce yıl boyunca bu bölgeye bereket getirmiştir. 2300 yıl önce tüm dünyayı ele geçirme hedefiyle Anadolu topraklarından geçen Büyük İskender'in komutanlarından Selevkos Nikator da yerleşimini kurmak için bereketli Fırat kıyılarını seçmiş ve kente bu nehir ile kendi ismini birleştiren bir ad vermeyi uygun görmüştür: Selevkos Euphrathes M.Ö. 64 yılında Roma hâkimiyetine geçtiğinde ise ismi “köprü başı” anlamına gelen “Zeugma” olarak değiştirilmiştir.
Bulunuş hikayesi ve tasviri
Çingene Kızı mozaiği, Zeugma Antik Kenti, kurtarma kazıları sırasında, bir vatandaşın gösterdiği Kelekağzı bölgesinde açılan yaklaşık 15 metrekarelik tahrip edilmiş mozaiğin üzerindeki kırık bir sütunun kaldırılmasıyla tesadüfen bulundu.
MS. 2. yüzyıla ait.Eser sahibi belli değil fakat sanatçının bir deha olduğu konusunda yetkililer hemfikir.Çingene Kızı mozaiğinin sadece Çingene Kızı suretini içeren kısmı sanıldığından daha küçük. Yaklaşık 70-80 cm genişliğinde.Bakışlarındaki hüzün ve yapımında kullanılan teknikler nedeniyle Zeugma'nın Mona Lisa'sı olarak anılıyor.
Maenad'ın "Çingene kızına" dönüşümü
Zeugma, Kommagene Krallığı'nın en büyük dört kentinden biri unvanını elde edecek zenginliğe ulaşmayı da başarmıştır. Müzede yer alan mozaik panoların tamamı çok büyük ustalık eseri. Bazılarının tam 500 bin parçadan meydana getirilmiş olması yanında figürlerin gerçekçilikleri ve canlılıkları da hayranlık uyandırmaktadır. Ancak müzenin en önemli eseri bu çok büyük boyutlu panolar değil, diğerlerine göre oldukça küçük bir parça halinde keşfedilmiş olan M.S. 2'nci yüzyıl tarihli Maenad ya da daha bilinir adıyla Çingene Kızı Mozaiği'dir.
Neden Çingene kızı dendi?
"Çingene Kızı" mozaiğinin eksik parçaları, kaçakçılar tarafından yağmalanarak ABD'ye kaçırıldıktan 50 yılı aşkın süre sonra 2018'de ülkeye geri getirildi.Mozaik 1996 yılında Gaziantep'in Nizip ilçesinde yer alan antik kent Zeugma'da yapılan kazılar sırasında keşfedildi.arkeologların yer altından çıkardığı 15 metre karelik mozaikteki genç kadın figürünün çarpıcı bakışları, daha sonra Zeugma kentinin simgesi haline geldi. Mozaikteki insan suretinin ortadan ayrılan örgülü saçları Çingene kızını andırdığı için ona bu isim verildi.
