AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Öney, yatırım ortamının daha iyi hale getirilmesiyle Türkiye'nin daha fazla sermayeyi hızlıca alacağını anlattı.
Türk şirketlerinin uzun yıllardır ilk defa Avrupa ve Amerika'da birtakım girişimlere başladığını aktaran Öney, "Bunun giderek arttığını görüyoruz. Bu şirketler Türkiye'de de yatırım yapıyorlar ama dünyaya daha açılmaya başladılar. Özellikle 2017-2018'de 6 milyar dolara yaklaştı bu yatırımlar." diye konuştu.
Her sene 2-3 milyar dolarlık yatırımların görülebileceği öngörüsünde bulunan Öney, şunları kaydetti:
"Daha çok marka satın alma, dağıtım merkezi satın alma, eğer bu Doğu Avrupa ise, fabrika satın alma konularda gayet aktif bakıyorlar. Avrupa oldukça yaşlandı. İlk nesillerden sonra üçüncü, dördüncü nesil aile şirketleri var. İyi markalar var. Yönetilmesi zor hale gelmiş şirketler var. Şirketlerini satmak isteyenler var. Kaslarımızı biraz daha o yönde birleştirmemiz gerekiyor. Sıfırdan yatırımlara da bakan şirketler var. Bizim iş dünyamızın kültüründe satın alma ve birleşmelerle büyüme pek olmadı. Kültürel olarak buna uzağız."
Öney, son dönemlerde, dijital dönüşümlerin de tetiklemesiyle, teknoloji şirketlerinin satın alınabildiğini vurgulayarak, "Halen sıfırdan yatırıma meyilliler. Ama satın almaya da meyilliler. Bir takım orta ölçekli, büyük şirketlerimizin özellikle Avrupa'da ve Amerika'daki yatırım fırsatlarını değerlendirmede artarak devam edeceğini düşünüyorum. 10 yıl içerisinde Türkiye'den yurt dışında yerleşik faaliyet gösteren çok sayıda şirketimiz olacağını düşünüyorum." şeklinde konuştu.
- "Yabancı sermayenin daha fazla gelmesini bekliyorum"
Barış Öney, bugüne kadar gelen doğrudan yatırımların çoğunluğunun şirketlere yatırım yaparak geldiğini belirterek, "Ya satın aldılar ya azınlık olarak girdiler sonra çoğunluğa geçtiler ya da ortaklaşa birleşerek birlikte faaliyete başladılar. Türkiye, Almanya ile Çin arasında en büyük hizmet ve üretim üssü. Türkiye'de her şey üretiliyor, her şeyin hizmeti en iyi şekilde veriliyor." ifadelerini kullandı.
Öney, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Şimdi teknoloji de oluşmaya başladı. Dolayısıyla, çok uluslu şirket geliyor, sıfırdan yatırım yapacağına her sektörün alt sektöründe çok sayıda üretici var. Onlardan biri ile birleşmeyi ya da onlardan birini satın alarak gelmeyi tercih ediyor. Daha fazla doğrudan yatırım çekmek istiyorsak, şirketlerimizi büyütmeliyiz. Türkiye'nin en büyük yapısal sıkıntılarından bir tanesi, şirketlerimizin çok küçük olması.Onları birleşmeye ve sektör konsolidasyonlarına teşvik etmemiz gerekiyor. Bu çok önemli. Türkiye'ye daha fazla doğrudan yatırım çekmek istiyorsak şirketlerimizi büyütmeliyiz.
Son 20 senedeki satın almalara, rakamlara, baktığımızda, içine altyapı yatırımlarını falan koyarsanız yüzde 50'lere düşüyor. Ama altyapı yatırımları ve gayri menkulü çıkarırsanız yüzde 90'nın üzerinde satın almayla geliyorlar. Ne kadar şirketlerimiz büyütürsek, o kadar sermaye çekeriz."
2020 yılında ve sonrasında satın alma ve birleşmelerin artacağı öngörüsünde bulunan Öney, "Yabancı sermayenin daha fazla gelmesini bekliyorum. Önümüzde 4 yıllık seçim olmayan, makul bir süre var. Hükümetin daha fazla ekonomiye, bu gibi faaliyetlere odaklanması çok önemli. Emarelerini görüyoruz. Ortam biraz daha öngörülebilir hale geldikçe daha fazla yatırım çekeceğiz." diye konuştu.
Öney, şu değerlendirmelerde bulundu:
"Türkiye'de şirketler zaten sermaye sıkıntısı çekiyorlar, finansman bulamıyorlar. Yüksek faizler yaşadık, hala da yaşıyoruz. Yüksek faizin getirdiği kredi bulamama konusu var. Bugüne kadar Türk şirketleri banka kredileriyle döndüler. İşletme sermayesini banka kredileriyle karşıladılar. Şimdi o imkanlar maalesef yok. Burada işletme sermayesi ihtiyaçları bazı sektörlerde 12 aya kadar çıkıyor. Üretiyorsunuz, dağıtacaksınız, satacaksınız ve sonra o tahsilatı yağacaksınız, 6 ay, 9 ay ya da 1 sene. Dolayısıyla şirketlerin, buna dayanması çok zor."
- "Türkiye'nin güçlü mikro temelleri var"
Globalturk Capital Kurucu ve Yönetici Ortağı Öney, Türkiye'nin güçlü mikro temelleri bulunduğunu belirterek, "Türkiye'nin demografik yapısı, sanayisi, iş dünyasının dinamizmi, insan kaynağı, yaşam kalitesi, bölgede merkez olması çok kıymetli. Almanya ile Çin arasında çok üretim yapan bir üretim üssüyüz. Her konuda üretim yapıyoruz. Türkiye ile bir parça rekabet edebilen Polonya var. Polonya'yı Almanya'nın arka bahçesi olarak görmek lazım. Avrupa Birliği ve Almanya, Polonya'ya çok destek veriyor. Bu fonlar aslında bunun çok daha fazlasını Türkiye'ye yatırım yapmak istiyor. Yeter ki biz onlara daha belirgin bir ortam sunabilelim." yorumunu yaptı.
Türkiye'de ki sektör konsolidasyonlarının teşvik edilmesi gerektiğini dile getiren Öney, "Biz daha yeni 2-3 ay evvel 1 milyar dolara yakın bir para aldık. Ama 2-3 milyar dolar alabilirdik. Yani son iki sene de daha iyi performans gösterebilseydik. Bunu 2'ye katlayabilirdik. Bu kadar belirsizlik, öngörülmesi güç ortamda bile 1 milyar doları bu ülke yarattı." bilgisini verdi.
Öney, yatırım ortamının daha iyi hale getirilmesiyle daha fazla sermaye çekileceğinin altını çizerek, şu bilgileri verdi:
"Ortalık bir parça düzelse şu ana kadar gelenin en az 2 katının hemen gelebileceğini düşünüyorum. Bu sene 1 milyar dolar geldi. 6 ay içerisinde 2 milyar dolar yatırım gelebilir. Bu imkanlar mevcut. Doğrudan yatırımlar da gelebilir. 2019'u saymazsak, Türkiye'ye 10-15 milyar dolar arası sermaye geliyor. Bunun 5-6 milyar doları gayrimenkule gidiyor. Bize net sanayiye, hizmetlere, teknolojiye yatırım gelmeli. Bunu çekmemiz lazım.
Türkiye'nin algısı iyi yönetilemedi. Mikroya bakıldığında mükemmel işler yapılıyor. Türkiye'nin önü açık. Yatırımcılara da bunu anlatmaya çalışıyoruz. 10 yıllık yatırım yapıyorlar, işin temeline bakmaları, daha mikroya bakmaları lazım. Tabi yine de makro önemli. Bu 4 yıllık seçimsiz dönemde de beklentimiz bu."
