Finansal piyasalar hızla gelişirken teknolojinin hızlanmasıyla birlikte yatırımcılar da farklı ekonomik arayış içerisine girmekteler. Son dönem hayatımıza giren ulusal ve uluslararası ekonomik terimler ise en çok merak edilenler arasında.
İşte son dönem Türkiye dahil uluslararası piyasalarda ağırlığı hissedilen ekonomik terim ve anlamları:
Hedge Fonu: Diğer adıyla serbest yatırım fonu. Yüksek getiri sağladığı için özellikle daha çok kazanmak isteyen yatırımcılar tarafından tercih edilmektedir. Ancak risk faktörleri de yüksektir. Belirli kısıtlamaları en aza indirgenmiş, mümkün olduğunca esnek yatırım stratejisi izlenebilen bir yatırım fonu türü.
Çekirdek enflasyon: Fiyatlarda görülen tüm geçici etkilerin (mevsimsel koşullar, enerji fiyatları gibi.) çıkarılması sonucunda fiyatların genel düzeyindeki artış anlamına gelmektedir.
Bileşik Faiz: Kısaca faizin de faiz kazanması anlamına gelmektedir. Yatırım dönemi boyunca kazanılan faizin ana paraya eklenmesidir.
Döviz piyasasında swap işlemleri: Belli miktar dövizin aynı anda yapılan tek bir işlemle, farklı vadelere tabi olarak satın alınması ve satılması. Örneğin yurt dışındaki yüksek faiz oranlarından yararlanmak isteyen bir kimseyi ele alalım. Bu kimse döviz piyasasında faaliyet gösteren bir bankadan, önce elindeki ulusal para fonları ile döviz satın alır. Sonra da buna bağlı olarak yapacağı ikinci bir işlemle bu dövizleri, diyelim ki üç ay sonra teslim kaydıyla aynı bankaya geri satar. Böylece bir Spot Piyasa işlemi ile bir Vadeli Döviz İşlemi tek işlem halinde birleştirilmiş, yani farklı vadelere tabi olarak aynı miktar döviz önce satmalınmış sonra satılmış olmaktadır.
Açık işsizlik: Kişilerin çalışma arzusu ve iktidarında olduğu halde, kendi idareleri dışında işsiz kalma durumudur.
Açığa satış işlemleri: Senetlerin düşüşe geçecekleri inancına sahip yatırımcıların ellerinde olmayan (sahip olmadıkları) hisse senetlerini aracı kurumlardan borç alma yoluyla alıcılara vermeleridir. Basit bir şekilde ifade edilecek olursa; açığa satış, sahip olunmayan menkul kıymetlerin ödünç alınmak sureti ile satılmasıdır. Burada amaçlanan şey, hisse senetlerinin daha sonra düşük fiyatlardan geri alınarak yerlerine konulması ve arada gerçekleşecek olan fiyat farkından kar sağlanmasıdır. İşlem olarak alıp satma işleminin tam tersidir. Yani önce satılan hisse senetleri daha sonra geri alınmaktadır.
A tipi yatırım fonu (ortaklığı): Fon iç tüzüklerinde (esas sözleşmelerinde) asgari sınırları belirtilmek şartıyla, portföy değerinin en az %25'ini devamlı olarak mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınan kamu iktisadi teşebbüsleri dahil türkiye'de kurulmuş ortaklıkların hisse senetlerine yatırmış olan fonlardır (ortaklıklardır).
Açık repo: Belirsiz bir vade için yapılan işlemlere açık repo denir. Sözleşme herhangi bir tarihte taraflardan birisi veya her ikisince sona erdirilebilmektedir.
Ethereum : 2015 yılında piyasaya sunulan Vitalik Buterin tarafından yazılan başka bir kripto para türü de Ethereum. Ethereum açık kaynaklı bir şekilde yazılmıştır. Bu kripto para türü Bitcoin'in rakibi olarak bilinmektedir ve özel yazılımlar ile üretilmiştir. Bununla beraber Ethereum da Bitcoin gibi herhangi bir kuruluşa bağlı değildir.
Litecoin: Hızlı transfer yöntemiyle herkes tarafından bilinen bir kripto para birimi olan Litecoin ilk kez 2011 yılında ortaya çıkmıştır. Sanal piyasada kullanılan diğer kripto para birimlerine göre daha ucuz olmasıyla bilinen Litecoin dünyada pek çok banka tarafından da kullanılmaktadır.
Dash: Bitcoin'in altcoin birimi olarak 2014 yılında piyasaya çıkan Dash da bir kripto para türüdür. İlk ortaya çıkma amacı Bitcoin'in gizliliğini sağlamak olsa da kişisel gizliliği de sağlayan bu para birimi türü 2017 yılındaki yükselişinden sonra insanların gözde kripto para birimlerinden birisi haline gelmiştir.
Döviz Transferi (SWIFT): Yurt içi yada yurt dışındaki banka hesaplarına döviz olarak gerçekleştirilen tüm para transferleri SWIFT (Society for Worldwide Interbank Financial Telecommunication / Dünya Bankalar Arası Finansal Telekomünikasyon Derneği) sistemi aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.Swift kodu, bankaların döviz hesaplarına yapılan transferlerin gerçekleştirilmesini sağlayan uluslararası koddur.Tüm bankaların kendilerinin kullanımına özel bir Swift kodu bulunmaktadır.
Konsolidasyon:Uluslararası borçlanma işlemlerinde, borçlu bankanın veya doğrudan doğruya borçlu olan devletin alacaklı olan kurum ya da devletle anlaşarak, borcun vadesinin daha ileri bir tarihe ertelenmesine, borcun vadesinin uzatılmasına ya da yeniden yapılandırılmasına konsolidasyon denir.
Makas (Spread): Hem yatırım araçlarının veya finansal ürünlerin alım fiyatları ile satım fiyatları arasındaki farkı, hem de kredi faiz oranlarıyla veya sabit getirili menkul kıymetlerin getiri oranları ile risksiz getiri oranları arasındaki farkı gösterir.
Döviz piyasasında swap işlemleri: Belli miktar dövizin aynı anda yapılan tek bir işlemle, farklı vadelere tabi olarak satın alınması ve satılması. Örneğin yurt dışındaki yüksek faiz oranlarından yararlanmak isteyen bir kimseyi ele alalım. Bu kimse döviz piyasasında faaliyet gösteren bir bankadan, önce elindeki ulusal para fonları ile döviz satın alır. Sonra da buna bağlı olarak yapacağı ikinci bir işlemle bu dövizleri, diyelim ki üç ay sonra teslim kaydıyla aynı bankaya geri satar. Böylece bir Spot Piyasa işlemi ile bir Vadeli Döviz İşlemi tek işlem halinde birleştirilmiş, yani farklı vadelere tabi olarak aynı miktar döviz önce satmalınmış sonra satılmış olmaktadır.
Nominal Değer: Bir kıymetin üzerinde yazan değerdir. Örneğin, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan her bir devlet iç borçlanma senedinin (DİBS) nominal değeri, üzerinde fiilen yazan değer olan 100 TL'dir. Benzer şekilde 200 TL banknotun nominal değeri üzerinde yazan değer olan 200'dir.
Zorunlu Karşılık Oranı (Munzam Karşılık): Zorunlu karşılık oranı, mevduat kabul eden finansal kurumların mevduatlara karşılık olarak Merkez Bankası'nda kanunen bulundurmak zorunda olduğu orandır. Bu oran, yükümlülüklerin çeşidine, vadesine ve paranın birimine göre farklılaşabilir.
