Enflasyonun baş edilemez noktaya doğru sürüklendiği bir çok ülkede yükselen petrol fiyatları, gıda üretim ve nakliye maliyetlerinde görülen artışın olumsuz etkileri hissediliyor.
Salgının yıkıcı etkisiyle zayıflayan istihdam ve buna bağlı sorunların yanı sıra emtia fiyatlarındaki ön görülemeyen artıştan beslenen enflasyon, bir zincirin halkası gibi tüm sektörleri etkiliyor.
Özellikle gıda fiyatlarındaki artışın tedarik zincirinde oluşturduğu sorunun hükümetlerin ekonomi politikalarını derinden etkilediği gözlenmekte. Örneğin Gıda Fiyat Endeksi'nde 2021'in mayıs ayında kaydedilen değer, Arap Baharı'nın yaşandığı 2011'den buna, yaklaşık 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı.. Söz konusu ayda 127,8 değerine ulaşan endeks, daha önce Eylül 2011'de 130,4 değerini kaydetmişti. Mayıs ayının ardından haziranda sınırlı bir düşüşle 125 değerine gerileyen endeks, temmuzda 123,5 oldu, ağustosta ise 127,4 değerine yükseldi. Son yayımlanan küresel gıda fiyatları bültenine göre, ağustosta gıda fiyat endeksinde kaydedilen değer, yıllık bazda yaklaşık yüzde 33'lük artışa işaret etti.
Endeksteki bu yükseliş en çok bitkisel yağlardan kaynaklandı. Bitkisel yağ fiyatlarındaki artış ağustosta yıllık yüzde 67,9'a ulaştı. FAO raporlarına göre bunun nedeni, biyodizel için artan talep ve destekleyici olmayan hava koşulları olarak kayıtlara geçti.
Bu dönemde en yüksek artış kaydedilen ikinci ürün ise yüzde 48,1 ile şeker oldu. Bunda Brezilya'daki olumsuz hava koşullarının arzı azaltmasının etkili olduğu ifade edildi.
Ağustos ayında yıllık bazda tahıllarda yüzde 31,1'lik artış görülürken, buna öngörülemeyen ve elverişsiz hava koşullarının hasat beklentilerini ve üretim azaltması etki etti.
Söz konusu dönemde et ürünlerinde yüzde 22, süt ürünlerinde yüzde 13,6'lık yükseliş kaydedildi.
Herkesin gözü etiketlerde
Ülke ülke incelendiğinde verilerin iç açıcı olmadığı görülüyor.
Türkiye'de enflasyonla reel faiz resmî rakamlara göre yüzde 19 seviyelerinde başa başa giderken, faizin dip noktalarda olduğu diğer ülkelerde enflasyonda yaşanan hareketlilik pahalılığın her haneye yansıdığını gösteriyor. Ülkeler bazında incelendiğinde son veriler şunları söylüyor:
ABD'de et pahalandı
ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta yıllık bazda yüzde 5,3 artarken, gıda enflasyonun aynı dönemde yüzde 3,7 yükseldi. Gıda enflasyonundaki yükselişte et fiyatları dikkati çekti.
Ülkede ağustosta kırmızı et, beyaz et, balık ve yumurtadaki yıllık fiyat artışları yüzde 8'i buldu.
Almanya'da gıda fiyatları yüzde 5 arttı
Almanya'da yıllık enflasyon eylülde 1993'ten beri ilk kez yüzde 4'ün üzerine çıktı ve yüzde 4,1 olarak ölçüldü. Bunda enerji ve gıda fiyatlarının artmasının etkili olduğu belirtildi. Ülkede gıda fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 4,9 olarak kayıtlara geçti.
İngiltere'de oto fiyatları yükseldi
İngiltere'de enflasyon ağustosta yüzde 3,2 ile son 9 yılın en yüksek seviyesine yükselirken, gıda, akaryakıt ve ikinci el otomobil fiyatlarının bu yükselişe katkı sağlayan temel faktörler olduğu ifade edildi.
Öte yandan Avro Bölgesi'nde enflasyon eylülde yıllık bazda yüzde 3,4 ile 2008'den bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Uzmanlara göre enflasyonla mücadeleyi ekonomi Programını almak zorunda kalacak ülkelerde 2022 yılı da zorlu geçecek.
