Türkiye enerjide dışa bağımlı bir ülke olarak önemli bir döviz kaybı yaşarken ulusal rezervlerini devreye sokabilmek için de adımlar atılmaya devam ediliyor.
Kara enerji kaynağı kömür Türiye'nin son 50 yıllık dönemine damgasını vururken son zamanlarda zorunlu olarak yönelinilen alternatif enerji kaynaklarının potansiyeli de dikkatlerden kaçmıyor.
Türk enerji sektörünün yakın geçmişindeki "kömür"ün backraunduna bakıldığında da bu aşamaya nasıl gelindiğine şahitlik ediyoruz:
1957 yılında kurulan Türkiye Kömür İşletmeleri 1957-80 döneminde taşkömürü ve asfaltit dahil kömür üretimi yaparken büyük ölçekli kömür sahalarının devletleştirilmesine sahne oldu. 1980 ve 1990 döneminde ise 12 müessese ile bölge kalkınmalarına katkı amaçlanarak; 1982'de TTK'nın kuruluşunu gerçekleştirdi ardından taşkömmürünün ayrılarak linyite odaklanıldı. Teshin, sanayi ve termik santral için kömür üretiminde bulunulurken mekanize madenciliğe de geçiş sağlandı.
165 yıllık tarihi süreç
Zonguldak Havzası'ndaki geçmişi de dikkate alındığında yaklaşık 165 yıllık bir deneyime sahip olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu, 22 Mayıs 1957'de kurulmuş 1982 yılında Türkiye Taşkömürü Kurumunun kurulmasıyla, Zonguldak Kömür Havzası'ndaki işletmeler TKİ bünyesinden ayrılarak TTK bünyesine geçmiştir.
Etibank'ı devreye girişi
Türkiye Kömür İşletmeleri'nin resmi sitesindeki bilgilere göre; 1978 yılına kadar Garp Linyitleri İşletmesi Müessesesi'ne bağlı olarak faaliyetlerini sürdüren Soma havzasındaki maden kömür sahalarının işletilmeye başlanması 1913 yıllarına kadar uzanmakta. 1939 yılına kadar özel sektör tarafından işletilen sahalar, 1939 yılında Etibank´a, 1957 yılında da TKİ´ye devredilmiş ve 1978 yılına kadar GLİ tarafından işletilmiştir.1978 yılında Ege Linyitleri İşletmesi (ELİ) kurulmuş ve bu tarihten itibaren ocaklar ELİ tarafından işletilmeye başlanmıştır.
1970'lerde hız kazandı
TKİ´nin faaliyetleri, özellikle 1970'Ii yılların sonlarından itibaren hız kazandı.1978'de "Devletçe İşletilecek Madenler Hakkında Kanun" ile Termik santrallerin ihtiyacının teminat altına alınması ve zamanında sağlanması, belirli bir plana göre üretim yapılarak, enerji konusunda sıkıntıya meydan vermemek için santral bölgelerine yakın ve bu amaca uygun bulunan kömür sahalarının ilgili devlet kuruluşu eliyle işletilmesi kabul edildi.Bu düzenleme sonrasında, TKİ; Orhaneli, Keles, Tunçbilek, Ömerler, Seyitömer, Işıklar, Eynez, Darkale, Tınaz-Bağyaka, Sivas-Kangal, Beypazarı-Çayırhan, Afşin-Elbistan ve Bingöl-Karlıova gibi önemli yatırım projelerini hızla devreye sokmuştur.
EÜAŞ'a devredildi
Bu gelişmeler sonucunda TKİ, 1990'1ı yılların başında yıllık 60 milyon ton üretim yapabilecek kapasiteye ulaşmıştır. Ancak, TKİ'nin gerçekleştirmiş olduğu projelerden 4,2 milyon ton/yıl kapasiteli Sivas-Kangal 1989 yılında, 20 milyon ton/yıl kapasiteli Afşin-Elbistan 1995 yılında ve 4,3 milyon ton/yıl kapasiteli Beypazarı-Çayırhan ise 2000 yılında Elektrik Üretim Anonim Şirketi´ne (EÜAŞ) devredildi.
Özelleştirme süreci
Ülke genelinde ısınma ve sanayinin kömür talebini karşılamak amacıyla kurulmuş olan, merkezi Ankara´daki Son olarak; 2012 Ekim ayında Kütahya Seyitömer´deki, 2013 Ağustos ayında Muğla Yatağan ve Milas´daki, 2014 yılı Aralık ayında ise Bursa Orhaneli´ndeki kömür işletmeleri özelleştirilerek TKİ bünyesinden ayrılmıştır.
