Marvel filmlerinin sadece 2021 yılında 4,5 milyar dolar hasılat yaptığını belirten yazar Abdulhamit Güler, “Marvel evreni denen şeyin karşılığı esasında yeni bir evren algısı, tanrılar alemi ve zihin dünyasının sınırlarının fantastik unsurlarla yeniden belirlenmesidir.” İfadelerini kullandı.
Abdulhamit Güler'in yazısının tamamı:
Hayal dünyamızdan bilgi kaynağına Marvel sinematik evreni etkisi
Sinemanın en temel meselesi “nereye gittiği” ile bağlantılı olsa gerek. Zira teknolojinin gelişmesi ve izleyici alışkanlığının dönüşmesi sinema eserlerinin üretimini de yönlendiriyor. Salgın şartlarının etkisiyle dönüşüm hızlanmış gibi görünüyor. Dijital mecralar mekanı belirlese de esas olarak genel izleyicinin tercihleri netleşiyor. 2021 verilerine bakıldığında gişede Marvel hegemonyası göze çarpıyor. Çin ise derinden geliyor...
Geçtiğimiz yıl vizyona giren ve en çok izlenen filmler arasında çok sayıda Marvel filmi var. Gişe verilerine baktığımızda uçuk rakamlarla karşılaşıyoruz. Box Office Mojo verilerine göre 2021'de küresel bazda filmlerin hasılatı (bilet satışları) toplamda 4,5 milyar dolar civarı oldu. Ve bunun büyük bir kısmını Marvel filmleri elde etti. Geride bıraktığımız yıl vizyona giren ve öne çıkan Marvel filmlerinin başını Örümcek Adam çekiyor. Serinin yeni filmi “Eve Dönüş Yok” eklemesiyle henüz birkaç hafta önce vizyona girdi fekat kelimenin tam manasıyla gişeyi patlattı. 200 milyon dolar bütçe ile çekilen film daha şimdiden 1 milyar 400 milyon dolar hasılata ulaştı.
Hollywood'u ayakta tutan ve ‘stüdyo' denen büyük firmalardan Disney ve Sony'nin elinde olan Marvel sinematik evreninde 2021'de Kara Dul (379 milyon dolar), Shang-Chi ve 10 Halka Efsanesi (432 milyon dolar), Eternals (400 milyon dolar) ve Venom (500 milyon dolar) gişeyi sırtladı. Sadece bu 5 filmin gişe hasılatı toplamda 3 milyar doları aşıyor. 2021'de dünya çapında 4,5 milyar dolar gişe hasılatı elde edildiğini düşünürseniz, bütün sinema sektörlerinin üzerinde bir sektörden söz ettiğimiz anlaşılmış olur (filmlerin hasılatlarının bir kısmı 2022'den devam ediyor, o yüzden esas olarak filmlerin vizyonda kaldığı toplam sürede, yani takribi 6 milyar dolar üzerinden değerlendirme yapmak gerekir).
MARVEL NEDİR?
Marvel evreninin sinemada neye karşılık geldiği ve bunun bizi neden ilgilendirdiği de mühim. Mesele sadece sektörel değil. ‘Marvel evreni' denen şeyin karşılığı esasında yeni bir evren algısı, tanrılar alemi ve zihin dünyasının sınırlarının fantastik unsurlarla yeniden belirlenmesidir. Haliyle, sadece eğlence ürünü olarak ticari yanıyla mülahaza edilmemeli.
Öncelikle Marvel Comics'in ABD merkezli çizgi roman yayımcısı olduğunu belirtmek gerekir. Bunu bilmeyen yoktur zaten. Çizgi roman dünyasında küresel etki uyanınca, sinemada teknolojiden daha fazla yararlanma imkanı da doğunca yapımcıların gözü bu fantastik evrene kaydı. 1939'da yayımlanmaya başlanan çizgi romanlar sonrası 1944'te Kaptan Amerika ile sinema yolculuğu başladı. Şu ana kadar Marvel sinematik evreninde 60 film yapıldı. Bunların tamamı, süper güçleri olan fantastik yaşam alanlarını irdeledi. Haliyle de tam 74 yıldır Hollywood'un elinde ciddi bir gişe gücü olarak duran bu damar, esasında küresel izleyicinin zihin dünyasının şekillendirilmesi noktasında en etkili araç halini aldı.
HAYRET EŞİĞİ DÜŞTÜ, NE OLDU?
Bu tarz meselelere girdiğimizde komploculuk ya da karalama ile suçlanırız. Oysa buradaki derdimiz sadece ve sadece tespit. Ki, soğukkanlı bilimsel yaklaşım da bunları inkar edemez. Sinemanın büyülü dünyasının fantastik unsurlarla donatılmış süper kahraman figürlerinin etkisiyle izleyici zihnini, ruhunu ve duygusunu nereye evireceğini tahmin etmek zor olmasa gerek. Fantastik evren vaadi, sinemanın ‘gerçeklik yaratma' etkisi ile insanın hayret eşiğinin yükselmesine yol açar. Yani fantastik filmlerle gerçeklik algısı şekillenen insanın hayret edeceği çok az şey kalır. Bu da eşyaya bakışı, yorumu, insanın insana tavrını, küresel meselelere bakışı ve daha da önemlisi bilgi denen şeyin kaynağını değiştirir.
1990'lar ve özellikle 2010 sonrası kuşakların dünyada meydana gelen olayları sosyal medyadan, görsel bilgi şeklinde alma imkanı, artık görmediğine inanmayan bir tablo ortaya çıkardı. Dahası, artık gördüğüne de inanmayan ve önemsemeyen bir nesil söz konusu. Teknoloji sayesinde telefonla bile sosyal medya içeriği üretmek, görseli manipüle etmek, efektlerle ürün oluşturmak kolay. Ve insanların buna inanması ve şaşırmaması da... Zira fantastik ögelerle yetiştirildi zamane insanı...
TANRI YOK, MESİH ÇOK!
Marvel ile hayal eden insanoğlu öncelikle doğa üstü güçlere sahip kişiler sayesinde doğa üstü bütün güçleri zihninden sildi. Dünyayı kurtarması için süper kahramanları beklemeye başladı. Ve bu esasında Mesih idi. Ancak Tanrı neredeydi? Elbette yoktu. Tanrılar vardı. Tabi ki tanrılar, Marvel evreninin süper güçlü kahramanlarıydı. Haliyle Tanrı diye bir şey yoktu.
Ya da gerek yoktu.
Mesih zaten tanrı idi.
İnsanoğlunun kadim geçmişinde eşyaya bakışı, değerlendirmesi belki hiç son dönemdeki değişimi/dönüşümü yaşamamıştır. Marvel yalnız değil. Benzeri hayal kahramanlarının evren kardeşliği ve bu ürünlerin her sanat alanında ve popüler kültürün her yerinde kendisi göstermesi, yakın gelecekte insanoğlunun her konu hakkındaki yaklaşımını belirleyecek.
BELKİ DE BU YÜZDEN...
Belki de bu yüzden dünyanın dört bir tarafında insanlığın utancı olacak şeyler yaşanırken kamuoyu sessiz. Belki de bu sebepten bütün dünya halkları kurtarıcı bekliyor. Ve belki de bu yüzden beklenen süper kahraman (Mesih), sinema eserlerinde geldikçe insanoğlu rahatlıyor. Dünyanın yaşayabileceği en büyük sorunları Marvel evreninde gördükten sonra ‘küçük meseleler' neden dert edilsin ki? Marvel ve benzeir fantastik evrenlerin dört bir yandan popüler kültürü etkisi altına alarak izleyiciyi, okuyucuyu, dinleyiciyi etkilemesinin belki de böyle sonuçları vardır...
