Hayatının ilk yıllarına dair yeterli bilgi olmayan Sadeddin Köpek'in, Selçuklu sultanlarının hizmetine nasıl girdiği de bilinmemektedir. Baba ve annesinin Konya'nın saygın ailelerine mensup olduğu ve annesinin isminin Şehnaz Hanım olduğu yönünde iddialar vardır. Gerçek ismi "Köpek bin Muhammed" lakabı ise "Sadeddin"dir.
Köpek 1226 yılında, I. Alaeddin Keykubat döneminde Eyyubiler'e karşı düzenlenen seferde sol kanat kuvvetlerinin komutanı olarak görev yapmıştır. Komutanlığının yanı sıra nakkaş, emir-i şikar ve mimar da olduğu bilinmektedir. Yapmış olduğu en ünlü yapı ise Kubadabad Sarayı'dır. Zazadin Hanı'nı da Köpek inşa ettirmiştir.
Alaeddin Keykubat yaşamını yitirince yerine II. Gıyaseddin Keyhusrev geçmiş ve en sadık adamlarından biri Sadettin Köpek olmuştur.
1237 senesinde I. Alaaddin Keykubad vefat edince oğulları arasında taht kavgası çıkmıştır. Bu kavgada Sadettin Köpek ise II. Gıyaseddin Keyhusrev'in tarafını tutmuştur. II. Gıyaseddin tahta çıkınca Köpek kendisi için tehdit olarak gördüğü devlet adamlarını çeşitli sebeplerden öldürtmeye başlamıştır.
Sadettin Köpek, Harizmliler ile yapılan mücadelenin yenilgiyle sonuçlanmasından mesul tuttuğu II. Kılıçarslan döneminden beri devlete hizmet eden atabegi Şemseddin Altunaba'yı öldürtmüştür. Ayrıca Taceddin Pervane, Kemaleddin Kamyar gibi isimleri öldürtüp, Hüsameddin Kaymeri, Celaleddin Karatay gibi isimleri de görevlerinden uzaklaştırmıştır.
Saltanat naibliği ve pervanecilik görevlerine getirilen Sadeddin Köpek, gücünü kanıtlamak için Melikü'l Ümera ünvanıyla sefere çıkmıştır ve 1238 yılında Eyyubiler'in denetiminde bulundurdğu Samsat Kalesi ve diğer bazı kaleleri ele geçirmiştir.
Anadolu Selçuklu tahtına geçmek isteyen Köpek, tahtta hak iddia edebilmek adına I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in annesi Şehnaz Hatun ile gayri meşru ilişkisi olduğu ve annesinin iki aylık hamileyken bir başkasıyla evlendiğini, kendisinin de bu evlilikten yedi ay sonra dünyaya geldiğini yani I. Gıyaseddin'in gayri meşru çocuğu olduğu yönünde iddialar ortaya attı.
Gözü tahtta olan Köpek, tüm bu iddiaların yanı sıra devletin kötü gidişinden de Sultanı sorumlu tuttu ve Sultanın Abbasi halifelerinin sancağını değiştireceği, Abbasileri tanımayacağı söylentisini yaydı.
II. Gıyaseddin Keyhusrev, Köpek'in gücünün artmasından endişelenince 1238 senesinde Köpek ile birlikte Kubadabad Sarayı'na geldi ve Köpek'i bertaraf etmek için güvendiği hassa kölelerinden birini Sivas Subaşısı Hüsameddin Karaca'ya gizlice gönderip Köpek'i ortadan kaldırmasını emretti.
Bu emri duyan Hüsameddin Karaca, Kubadabad Sarayı'nda bulunan sultanın yanına gitmeden önce Köpek'e misafir olup güvenini kazanmaya çalıştı ve sultanın hizmetine girmek istediğini kendisine bildirdi. 1239 yılında Hüsameddin Karaca kendisine güvenmeye başlayan Köpek'i bir ziyafet sırasında öldürmeye çalıştı fakat başarılı olamadı. Fakat bu sırada Emir-i Alem Togan'ın kılıç darbesiyle yaralanan Sadeddin Köpek kendini sultanın şaraphanesine attı ve burada şarabdar ve adamları tarafından öldürüldü. Cesedi ise demir bir kafes içine konulup sarayın kale burcuna asıldı.
