Türkmen lider Berdimuhammedov’un Özbekistan ziyareti

Türkmenistan Devlet Başkanı Kurbankulu Berdimuhammedov, 23-24 Nisan'da resmi ziyaret kapsamında Özbekistan'ın başkenti Taşkent'te Özbek Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile bir araya geldi.

Türkmen Devlet Başkanı Berdimuhammedov ve Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Özbekistan'ın Ürgenç kentinde yapılan ve önünde ünlü Türkmen şair Mahdumkulu Firaki'nin heykeli bulunan Türkmen - Özbek Dostluk Evi ile Taşkent'te yapımı tamamlanan Aşkabat Parkı'nın açılışına katıldı. Türkmen lider Berdimuhammedov ayrıca Harezm bölgesindeki diğer bir kültür kenti olan Hiva'yı da ziyaret etti.

Berdimuhammedov'un Özbekistan ziyareti kapsamında, iki ülke arasında 250 milyon dolarlık anlaşma imzalandı. İki ülke arasındaki ticaret hacmi geçen yıl 177,3 milyon dolar iken 2017'deki ziyaretinin ardından Özbekistan ve Türkmenistan arasındaki dış ticaret hacmi bu yılın ilk 3 ayında yüzde 55 artış gösterdi.

Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, görüşmelerin açık, samimi, yapıcı ve çok verimli geçtiğini kaydederek, "2017 yılı, Özbek-Türkmen ilişkilerinde tarihi dönem haline geldi ve imzalanan tüm anlaşmalarımız tam olarak uygulanıyor. Bugünkü toplantımız da çok verimli geçti ve ülkelerimiz arasındaki işbirliğimizi ayrıntılı olarak ele aldık, ilişkilerimizde çözülmemiş hiçbir sorun kalmadı. Yaptığımız her şey çocuklarımızın geleceği ve halkımızın iyiliği için” dedi.

Mirziyoyev ayrıca görüşmede bölgesel güvenlik, terörizme ve uluslararası suç örgütlerine karşı iş birliği, Afganistan'daki durum, bölgedeki sınır aşan ırmaklar ve su kaynaklarının ortak kullanımı konularını detaylı ele aldıklarını ifade etti.

İslam Kerimov'un 2016 yılında görevdeyken ölmesi üzerine cumhurbaşkanlığı seçimini kazanan Mirziyoyev, ilk yurt dışı ziyaretini Mart 2017'de Türkmenistan'a yapmıştı.
Mart 2008'den bu yana Özbekistan'ı ilk defa ziyaret eden Türkmen lider Berdimuhammedov ise görüşmeden sonra, "Türkmenistan ve Özbekistan arasındaki iş birliği Orta Asya'nın sürdürülebilir kalkınmasında stratejik bir faktördür" şeklinde konuştu. Türkmen lider ayrıca bölgesel gündemin güncel konularını tartışmak üzere Orta Asya devlet başkanlarının düzenli olarak bir araya gelmesinin önemini vurguladı.

Hatırlanacağı gibi Özbekistan'ın girişimleri çerçevesinde 15-16 Mart'ta toplanan Orta Asya Liderler Zirvesi'ne başta Kazakistan olmak üzere Kırgızistan ve Tacikistan açık destek vermiş ancak Türkmenistan kayda değer bir yanıt vermemişti.

Kazakistan'ın başkenti Astana'da Rusya ve Çin'in içerisinde yer almadığı zirveye, ev sahibi Kazakistan Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Özbek Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sooronbaj Jeenbekov veTacik lider İmam Ali Rahman katılmıştı. Türkmenistan'ı ise Türkmen Devlet Başkanı Berdimuhammedov değil, Meclis Başkanı Akja Nurberdiyeva ve oğlu Serdar Berdimuhammedov'un da içerisinde yer aldığı bir heyet temsil etmişti.

Türkmen lider Berdimuhammedov, Kazakistan'da gerçekleştirilen Orta Asya Liderler Zirvesi'ne katılmak yerine Kuveyt ve Birleşik Arap Emirlikleri'ne gitmeyi tercih etmişti.

Türkmenistan'ın bölgedeki Şangay İşbirliği Örgütü, Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü, Avrasya Ekonomi Topluluğu gibi yapılara da üyeliği bulunmuyor.

Berdimuhammedov önderliğinde bölgede diğer ülkelere göre tarafsız bir konumda olma çabasındaki Türkmenistan, sahip olduğu uzun sınır hattı ve buna bağlı güvenlik endişelerinden dolayı diğer ülkelerle kıyaslandığında Özbekistan ile çok daha iyi ilişkiler kurdu.

Türkmenistan'ın kurucu lideri Saparmurat Türkmenbaşı'nın Aralık 2006'da ölmesi üzerine Şubat 2007'de Türkmenistan sandık başına gitmiş ve Berdimuhammedov, oyların %89'unu alarak 1991'de bağımsızlığını kazanan Türkmenistan'ın ikinci lideri olmuştu. Türkmen lider, 2012'deki seçimleri ise %97 ile kazanmıştı.

2016 yılında Türkmenistan'da kabul edilen referanduma göre devlet başkanlığı için üst sınır olan 70 yaş sınırı kaldırılmış ve cumhurbaşkanlarının görev süresi 5 yıldan 7 yıla çıkarılmıştı.

Referandum sonrası yapılan ve yaklaşık 3 milyon seçmenin katıldığı Şubat 2017'deki seçimleri Berdimuhammedov, %97 ‘lik oy oranı ile üçüncü kez kazanmıştı. Rus lider Vladimir Putin de seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Berdimuhamedov'u tebrik eden ilk isimlerden olmuştu. Putin ayrıca Berdimuhamedov'un Rusya ile dostça ilişkiler geliştirilmesindeki katkısını överek, yapıcı diyalogun yanı sıra ikili ve uluslararası düzeydeki işbirliğinin süreceğine güvendiğini belirtmişti.