Özbekistan'ın başkenti Taşkent, 25-27 Mart tarihleri arasında Afganistan'daki sorunları tartışmak üzere “Barış Süreci, Güvenlik Alanında İş Birliği ve Bölgesel Ortaklık”
başlıklı Taşkent Konferansı öncesinde, Avrupa Birliği ile Orta Asya ülkelerinin dışişleri bakanlarının katıldığı bir toplantıya ev sahipliği yaptı.
Özbekistan Dışişleri Bakanı Abdulaziz Kamilov'un ev sahipliğindek AB-Orta Asya ülkeleri toplantısına AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, Kazakistan Dışişleri Bakanı Kayrat Abdırahmanov, Kırgızistan Dışişleri Bakanı Erlan Abdıldayev, Tacikistan Dışişleri Bakanı Siraciddin Aslov ile Türkmenistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Vepa Haciyeva katıldı.
AB Orta Asya Özel Temsilcisi Peter Burian, Orta Asya ülkeleri ile işbirliği konusunda pozitif gelişmelerin olduğunu ifade etti. AB Özel temsilcisi Burian, 15-16 Mart'ta toplanan Orta Asya Liderler Zirvesi ile bölge ülkelerinin kendi aralarındaki iş birliği geliştirmesini olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi. Toplantı sonrasında AB yetkilileri, Orta Asya'nın istikrarlı, güvenli ve sürdürülebilir kalkınmasını desteklediğini açıkladı. Bir sonraki AB-Orta Asya buluşmasının ise yılın ikinci yarısında Brüksel'de yapılması konusunda mutabık kalındı.
Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Thomas Shannon 25-27 Mart tarihlerinde Özbekistan'a bir ziyareti gerçekleşti. 3 günlük ziyaret sırasında Shannon, “Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev ile buluşmak benim için bir onurdur, ilişkilerimizi daha iyi bir seviyeye çıkarmak istiyoruz. Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'in bölgedeki güvenlik ve istikrar için attığı adımları, komşularla iyi ilişkiler geliştirme politikasını, sınır problemlerini çözmek için gösterdiği gayreti, su kaynakları üzerindeki anlaşmazlıklar için gösterdiği çabayı destekliyoruz” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.
Mirziyoyev, Kerimov döneminin aksine dış politikada daha aktif bir politika izlemiş ve bu çerçevede Orta Asya'daki güvenlik ve istikrarı doğrudan etkileyen Afganistan'daki barış sürecinde aktif rol almak için 25-27 Mart tarihleri arasında “Barış Süreci, Güvenlik Alanında İş Birliği ve Bölgesel Ortaklık” başlıklı konferansa ev sahipliği yaptı. Konferans öncesinde ise 5 Orta Asya ülkesinin dışişleri bakanları, Afgan yetkilerle buluştu.
Konferansa Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani, Rus Dışişleri Bakanı Sergei Lavorv, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, ABD Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Thomas Shannon, BM Afganistan Özel Temsilcisi Tadamichi Yamamoto, AB Dışişleri ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini de katıldı. Konferansta ayrıca İngiltere, Fransa, Almanya, Hindistan, İran, İtalya, Japonya, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri, Suudi Arabistan, Pakistan ve diğer Orta Asya ülkeleri Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan ve Türkmenistan da yer aldı.
Konferans sonrası “Bölgesel Ekonomik İşbirliği”, “Terörle ve Uyuşturucu ile Mücadele” ve “Barış ve Uzlaşma” başlıkları altında 24 maddelik ortak bir bildiri yayınlandı. Konferansta, Afgan Hükümeti'nin Taliban ile koşulsuz barış görüşmeleri yapması konusunda bir yol haritası çizildi.
Mart ayının başında Afgan Devlet Başkanı Eşref Gani, Taliban'a siyasi parti kurmasına izin vereceğini açıklamış ve bazı yaptırımların adım adım kaldırılacağını ifade etmişti. Yol haritasına göre Taliban da Afgan Hükümeti'ni tanıyacak ve Afgan yasalarına bağlılığını ilan etmesi ön görülüyor.
Taliban, yabancı işgal güç olarak gördüğü ABD ile müzakere etmek istemiş ve NATO güçlerinin ülkeden çekilmesi konusunda ısrarcı bir tutum sergilemişti. ABD ise,
Afgan Hükümeti önderliğinde bir barış görüşmesi üzerinde ısrar etmişti. ABD ve NATO temsilcileri, Rusya'yı Taliban'a destek verdiği suçlamalarını yöneltmiş ancak Rusya bu iddiaları reddetmişti.
Taşkent'teki konferansta Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Afgan Hükümeti ve Taliban arasındaki barış görüşmelerinin Özbekistan'da gerçekleşmesi yönünde bir teklif sundu.
Konferans sonrasında Afgan Devlet Başkanı Eşref Gani, Özbek-Afgan ilişkilerinde pozitif ilişkilerden ve Taşkent Konferansı'na yaptığı katkılardan dolayı Özbek Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev'e teşekkür ederken iş birliğini derinleştirme yönünde de adım atmaya hazır olduğunu ifade etti.
Bilindiği üzere Kerimov sonrası göreve gelen Şevket Mirziyoyev, komşularla sıcak ilişkiler kurmuş ve yıllardır süren problemlerin çözümü için önemli adımlar atmıştı.
Özbek Başbakanı Abdulla Aripov, yaklaşık 18 yıl sonra Ocak 2018'de Tacikistan'a bir ziyaret gerçekleştirmişti. 1992 yılından bu yana yapılmayan Taşkent-Duşanbe uçak seferleri Nisan 2017'de tekrar düzenlenmeye başlamıştı. 9-10 Mart'ta ise Özbek Cumhurbaşkanı Tacikistan'ı ziyaret etmiş ve ziyaret sırasında Özbekistan ve Tacikistan arasında çözülmemiş bir sorun olmadığını söylemişti. İki ülke arasındaki vizeler resmi olarak 17 Mart'ta kaldırılmış, yalnızca iki sınır kapısı mevcut iken 10 yeni sınır kapısı açılmıştı.
Eylül 2017'de, 17 yıllık bir aradan sonra bir Cumhurbaşkanlığı düzeyinde ilk kez Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev, Kırgızistan'ın başkenti Bişkek'i ziyaret etmişti. 1370km'lik Özbek-Kırgız sınırının yaklaşık 1170km'lik kısmı, yapılan anlaşma ile tartışmalı hâle gelmekten çıkmıştı.
10 Şubat'ta yayınlanan kararname ile aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 7 ülke ile vizeler kaldırılmış, 39 ülkeye ise vize kolaylığı getirilmişti. Bu adımla birlikte Özbekistan'ı vizesiz ziyaret edebilecek ülke sayısı 16'ya, vize kolaylığı sağlanan ülke sayısı ise 51'e yükselmişti. Bu ay içerisinde Tacikistan'ın da listeye eklenmesi ile birlikte Özbekistan'ı vizesiz seyahat edebilecek ülke sayısı 17'ye yükselmiş oldu.
Son olarak 15-16 Mart'ta Orta Asya ülkeleri, Özbek Cumhurbaşkanı Mirziyoyev'in girişimleri ile içerisinde Rusya ve Çin'in olmadığı Orta Asya Liderler Zirvesi'nde bir araya gelmişti.
