Danıştay 16. Dairesi, lisede fazladan okunan hazırlık sınıfları için 1 kademe verilmeyeceğini hükme bağlayarak yeni bir tartışma başlattı. Bu kararla birlikte yıllardır 657 sayılı Kanun'un 36'ncı maddesinin A-6-b bendi gereğince ilave bir kademe alan yüzbinlerce memurun durumunun ne olacağı sorusu gündeme geldi. Binlerce hak sahibinin yeni dava açması söz konusu olabilir.
Yeni Şafak yazarı Ahmet Ünlü Danıştay'ın kararının memurları nasıl etkileyeceğine ilişkin köşe yazısı şöyle:
Orta öğretimde hazırlık sınıfına ilave bir derece verilmesi 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36'ncı maddesinin A-6-b maddesinde yer almaktadır. Buna göre; Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanmakta olup, bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilmektedir.
Lisede okunan hazırlık sınıfının bu kapsama girdiği 94 seri numaralı Maliye Bakanlığı Tebliği'nde düzenlenmişti. Yine Devlet Personel Başkanlığı'nda lisede okunan hazırlık sınıfları için 1 kademe verilmesi gerektiği yönünde görüşler istikrar kazanmıştı.
Üniversitelerde devam edilen hazırlık sınıflarına ilave bir derece verilip verilmeyeceği yönünde Devlet Personel Başkanlığı'nın vermiş olduğu görüşle konu kapanmıştı.
Bu görüşe göre; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun değişik 36'nci maddesinin (A) bendinin 6/b fıkrasında; “Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır...” denilmek suretiyle, ortaöğrenim düzeyinde görülen hazırlık sınıfının kademe ilerlemesinde değerlendirileceği belirtilmiş olup, bu hüküm yükseköğrenim süresinin normal öğrenim süresinden fazla olması halini kapsamamaktadır.
Bu itibarla, normal öğrenim süresi 4 yıl olan Mühendislik Fakültesini bitiren ..........'un memuriyete başlangıç derece ve kademesinin 8'inci derecenin 1'inci kademesi olarak tespiti gerekmekte olup, adı geçenin yükseköğrenim sırasında görmüş olduğu 1 yıllık İngilizce hazırlık eğitiminden dolayı başlangıç derece ve kademesine bir kademe ilave edilmesi mümkün bulunmamaktadır.
Danıştay 16. Dairesi'nin 2016 tarihli ve E. No: 2015/17550, K.No: 2015/6365 nolu Kararı'nda bu görüşlerin tam tersi yönünde bir karar verilerek ilave bir kademeden yıllardır yararlanan yüzbinlerce memur şok olmuştur. Danıştay'ın kararına göre, hazırlık sınıfları normal eğitime hazırladığı için madde kapsamına girmemekteydi.
Zabıt katibi olarak görev yapan bir memur, mezun olduğu Anadolu Lisesi'nin orta kısmında hazırlık + 3 yıl olmak üzere toplam 4 yıl başarılı bir şekilde öğrenim gördüğü ve bu sürenin orta öğrenim için öngörülen normal öğrenim süresinden fazla olduğu belirtilerek 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36/A-6-b maddesi uyarınca bir kademe verilmesi talebiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin 4.2.2014 tarihli ve 2014/54 sayılı işlemin iptali istemiyle dava açmış ve Eskişehir 2. İdare Mahkemesi, yerleşik kararlar doğrultusunda 28.11.2014 tarihli ve E:2014/160, K:2014/1066 sayılı kararıyla işlemi iptal etmişti.
Bu karar temyiz edilmiş ve Danıştay'ın tartışmalı bozma kararı ortaya çıkmıştır. Danıştay'ın bozma kararında şu gerekçelere yer verilmiştir; 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36. maddesinin “Ortak Hükümler” başlıklı bölümünün (A) fıkrasının 6. bendinin (b) alt bendinde; “Ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların, normal öğrenim süresinden fazla olması halinde, başarılı her öğrenim yılı için bir kademe ilerlemesi uygulanır. Bunlardan teknik öğretim okulları mezunlarına, meslekleri ile ilgili görevlerde çalışmaları halinde ayrıca bir kademe ilerlemesi daha verilir” hükmüne yer verilmiştir.
Dava dosyasının incelenmesinden; ...... Adliyesi'nde zabıt katibi olarak görev yapan davacının, orta öğrenimini tamamladığı Bilecik Anadolu Lisesi'nde 1997-1998 eğitim öğretim yılında 6. sınıf öncesi hazırlık sınıfı okumuş olması, diğer bir ifadeyle davacının ortaokulda 3 yıl yerine hazırlık + 3 yıl olmak üzere 4 yıl öğrenim görmüş olması nedeniyle 657 sayılı Yasa'nın 36/A-6-b maddesi uyarınca bir kademe verilmesi istemiyle 30.1.2014 tarihinde yaptığı başvurunun reddi üzerine temyize konu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun yukarıda anılan 36/A-6-b maddesi hükmü, ortaokul ve dengi, lise ve dengi okulların 3 yıllık normal öğrenim süresinden fazla olmaları haline özgü bir düzenleme getirmiş olup, ortaokul veya liselerde normal eğitime hazırlamak amacıyla okutulan bir yıllık hazırlık sınıfının bu madde kapsamında kabul edilmesine olanak bulunmamaktadır.
Bu durumda; normal öğrenim süresi 4 yıl olmayan ...... Anadolu Lisesi'nin orta kısmında normal eğitime hazırlamak amacıyla bir yıllık hazırlık sınıfı okumuş olan davacının, normal öğrenim süresinden fazla olduğunu ileri sürdüğü 1 yıllık öğrenim süresinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 36/A-6-b maddesi kapsamında kabul edilmesine olanak bulunmadığından bir kademe verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu karar sonrası nasıl bir uygulama yapılacak?
Danıştay'ın bozma kararı sonrasında, İdare Mahkemesi kararında ısrar ederse konu İdari Dava Daireleri Kurulu'na gider ve oranın vereceği karara göre işlem tesis edilir. İdare Mahkemesi'nin kararında ısrar etmesinin yerinde olacağını düşünüyoruz. Ancak, bu aşamada, bu kararın emsal olması söz konusu değildir. Yani idareler bu kararı esas alarak uygulama yapamazlar. Şayet İdari Dava Daireleri Kurulu kararı da memurlar aleyhine olursa idarelerin bu karara uyma zorunluluğu olmamasına rağmen bu kararı esas alarak işlem yapabilirler ve bu durumda da yapılacak bir şey yoktur. Ancak, böyle bir karar sonrasında kamu kurumları ilave bir kademe uygulaması yapılamazlar.
Diğer yandan, kamu kurumlarının uymak zorunda oldukları kararlar, İçtihadı Birleştirme Kurulu kararlarıdır. Bununla birlikte, kamu kurumları İdari Dava Daireleri Kurulu kararına uyarak işlem tesis ederlerse yapacak bir şey de yoktur. Ancak, her halükarda verilen kararlar esas alınarak geriye doğru işlem tesis edilerek memurlar aleyhine borç çıkarılamaz ve ilave kademeler geri alınamaz. Bu konudaki kafa karışıklığını giderecek yetkinlikteki kurum olan Devlet Personel Başkanlığı'nın nasıl bir uygulama yapılması gerektiği yönünde açıklama yapmasının doğru olacağını düşünüyoruz. Aksi takdirde binlerce yeni dava açılmasına yol açılacaktır.
