Rusya’nın teklifi Kırım’a karşılık Suriye

Rusya’nın teklifi Kırım’a karşılık Suriye, ne kadar tahrik edici değil mi? Rusya ile yapılan ticari, enerji, kültür anlaşmalarına bakıldığında, iki ülke arasındaki ilişkilerin son 70 yılda en üst düzeyde gerçekleştiğini gösteriyor. Rusya ile bahar havası geçmişte Amerikancı yaftası vurulan Süleyman Demirel’in, başbakanlık yaptığı yıllarda yaşanmış, Türkiye’deki bazı önemli sanayi tesisleri Rus sermayesi, teknolojisi ve mühendisliği kullanılarak inşa edilmişti. Bir Nato benzeri ittifakımız yok Ruslarla, ha varsa ve gizleniyorsa onu bilemem.

Türk Silahlı Kuvvetleri, hava sahasına girdiği belirtilen Suriye'ye ait MIG savaş uçağını düşürdü. Suriye uçağı, silahlı gruplar ile Suriye rejimi arasında sınır bölgesinde çatışmaların yaşandığı sırada düştü. Uçağın düşürülmesinin ardından sınır hattındaki çatışmalar yoğunlaştı. Keseb kasabasındaki çatışmalar nedeniyle Türkiye tarafındaki sınır köylerinden birinin tamamen boşaltıldığı bildirildi. Sınır hattında bulunan köylere gidiş yolları da Türkiye güvenlik güçleri tarafından kapatıldı.

Bu uçak, 2012’den bu yana karşılıklı olarak düşürülen ikinci uçak oldu. 22 Haziran 2012’de bir Türk keşif uçağı Lazkiye’nin güneyinde düşürüldü. Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F-16 uçakları da16 Eylül 2013'te Türkiye sınırını 2 kilometre derinlikte M-17 tipi bir Suriye helikopterini vurmuştu. Helikopter Suriye tarafına düşmüştü. Yabancı basına göre; Türkiye-Suriye sınırında son iki yılın en sıcak saatleri yaşanıyor. Türk savaş uçaklarının Suriye sınırında bir savaş uçağını düşürmesi iç politika gündemi açısından da tartışma konusu. Yerel seçimlere yaklaşıldığı günlerde, Türkiye’nin Suriye uçağını düşürmesiyle ilgili, uzmanlar, farklı görüşler dile getiriyor. Kimine göre karar siyasi, kimine göre ise tamamen Türkiye’nin sınır güvenliğiyle ilgili.

Türk uçaklarının Suriye’ye ait bir savaş uçağını düşürmesi, Ankara’da sınır ötesi operasyonu gündemine getirdi. Daily Telegraph gazetesi, Türk savaş uçaklarının bir Suriye savaş uçağını düşürmesiyle ilgili haberinde savaşın NATO'nun doğu sınırını tehdit etmeye başladığını belirtiyor. Şam yönetiminin resmi haber ajansı SANA ise internet sayfasında dışişleri bakanlığından adını vermediği bir kaynağa dayandırdığı haberinde, Türkiye’nin iki gündür Suriye topraklarına düşmanca askeri saldırıda olduğunu iddia etti.

SANA’nın iddiasına göre, silahlı çetelerin Türkiye’den Suriye’ye giriş yapması için tank ve topla saldırılarda bulunuldu. France Press Ajansı’nın 23 Mart Pazar günlü haberinde, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın kuzeni Hilal Esad’ın, Türkiye sınırı yakınlarında El Nusra savaşçılarıyla gerçekleşen çatışmalarda hayatını kaybettiği bilgisi yer aldı.

İnsan hakları savunucularına göre, Suriye Cumhurbaşkanı’nın kuzeni Milli Savunma Gücü askerlerinin El Kaide ile bağlantılı radikal İslamcı grup el Nusra Örgütü üyeleri arasında gerçekleşen çatışmalar sırasında öldü. Syrian Observatory for Human Rights ‘İnsan Hakları Örgütü, çatışmalarda Hilal Esad ile birlikte Milli Savunma Gücü askerlerinden 7 kişinin daha hayatını kaybettiğini doğruladı. Dünyanın önde gelen istihbarat kuruluşları Türkiye-Suriye sınırını Batı'ya karşı bir sonraki ölümcül saldırının kaynaklanabileceği yer olarak görüyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Marie Harf, angajman kurallarını ihlal etmesi sebebiyle düşürülen Suriye jetine ait gelişmeleri yakından takip ettiklerini söyledi.

Türkiye’nin NATO üyesi olduğunu hatırlatan Harf, “Türkiye’nin egemenlik ve toprak bütünlüğüne bağlıyız. Suriye hükümeti’nin 2012’de bir Türk uçağını düşürmesinden bu yana Türkiye’nin uyguladığı angajman kuralarında son derece şeffaf olduğunu biliyoruz.” dedi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün bu açıklamasını Rusya; “Amerika Suriye uçağını vuran Türkiye’yi destekledi” biçiminde yorumladı.

Almanya Savunma Bakanı Ursula von der Leyen, Türkiye’nin olası bir Suriye operasyonu hazırlığı içinde olup olmadığını yerinde gözlemek için Patriot birliklerini ziyaret bahanesiyle apar topar Kahramanmaraş’a gitti. Alman hükümeti Alman askerî personelinin görev süresini ocak ayında bir yıl uzatmıştı. Suriye rejiminin 700 kilometre menzile sahip füzelere sahip olduğu sanılıyor. Bu füzelerin Türkiye topraklarının geniş bir kesimine erişimi bulunuyor.

ABD, Hollanda ve Almanya'nın katıldığı NATO misyonu, Suriye'den gelecek bir hava saldırısına karşı Türkiye'yi savunmak amacıyla 2013 yılının ocak ayında başlatılmıştı. Almanya misyona iki Patriot füze savunma sistemi ve 300 askerle katkı sunuyor. Niğde saldırısını gerçekleştiren zanlılardan birisinin Alman vatandaşı olması, Almanların Suriye’ye yönelik bir komplo hazırlığında oldukları şeklinde yorumlanıyor. Niğde'de polis ve jandarmaya yönelik saldırı olayının 3 zanlısı, Ankara'da tutuklandı.

Zanlılardan birinin kendini Almanya vatandaşı Benjamin Xu, diğerinin ise İsviçre vatandaşı Çendrim Ramadani olarak beyan ettikleri kaydedildi. Saldırının diğer zanlısı ise Makedonyalı olduğu bildirilen Muhammed Zakiri. Arnavutluk Emniyet Müdürlüğü, geçtiğimiz hafta Niğde'de düzenlenen terör saldırısının sanıklarının kendi vatandaşları olmadığını açıkladı. Kurumun internet sitesinden yapılan yazılı açıklamada, konuyla ilgili haberlerin ardından Türkiye Emniyet Genel Müdürlüğü'yle iletişme geçtikleri ve saldırganların Arnavutluk vatandaşı olmadığını bildirdikleri belirtildi.

Türkiye ile Suriye arasındaki ‘uçak’ geriliminin yanı sıra bir başka sıkıntılı konu ise, Türk toprağı olan Suriye’deki Süleymanşah Türbesi. Geçtiğimiz günlerde, Suriye’deki iç çatışmada Beşar Esat rejimi karşıtlarından 'Irak Şam İslam Devleti’ örgütü kısa adıyla IŞİD, video görüntülü bir mesaj yayınlayarak, Türkiye’yi türbeyi işgal etmekle tehdit etmişti. Türbe; 1921 tarihli Ankara Antlaşması uyarınca Türk toprağı sayılıyor. Türkiye ile Suriye arasında 1998'de imzalanan teröre karşı işbirliği amaçlı Adana Mutabakatı da olası bir operasyonu uluslararası hukuka uygun kılıyor.

Olası bir savaşın öncesinde Amerika, Suriye hükümetinden Washington Büyükelçiliği ve iki fahri konsolosluğundaki faaliyetlerini derhal sona erdirmesi talebinde bu uçak düşürme olayı gerçekleşmeden evvel bulunmuştu. Uzmanlar, Türk askerinin olası bir saldırı anında türbe bölgesine operasyon düzenlemesinin karşısında uluslararası hukuk bakımından engel bulunmadığına dikkat çekiyor. Ayrıca Davutoğlu, Suriye'deki Süleyman Şah Saygı Karakolu için kriz masası kurulduğunu açıkladı. Davutoğlu, “Devlet olmanın bir gereği olarak bütün senaryolara hazırlıklı olmak bir şarttır. Suriye rejimi de, alandaki bütün gruplar da bilmelidirler ki; Türkiye topraklarına herhangi bir şekilde söz konusu olabilecek bir yanlış yaklaşım veya müdahale, cevabını, mukabelesini görür ve oradaki Mehmetçiklerimizin güvenliği, bizim için 75 milyon vatandaşımızın güvenliğidir” dedi.

'Irak Şam İslam Devleti’ örgütü kısa adıyla IŞİD’in, Suriye’deki Süleymanşah Türbesi ile ilgili mesaj yayınlayarak, Türkiye’yi türbeyi işgal etmekle tehdit etmesi, Niğde’de yol denetimi yapan asker ve polislere saldıran teröristlerin Suriye’den gelmesi ve Türkiye karşıtı El Kaide bağlantılı IŞİD üyesi olması, Türk uçaklarının sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle Suriye’ye ait bir savaş uçağını düşürmesi, Suriye Cumhurbaşkanı Beşar Esad’ın kuzeni Hilal Esad Türkiye sınırı yakınlarındaki gerçekleşen çatışmalarda hayatını kaybetmesi gibi olaylara bakıldığında, Türkiye’nin Suriye’de konuşlu terörist gruplara yönelik operasyon düzenleyebileceği öngörülüyor.

Bu öngörü sahipleri yani gelecek tahmincileri, Rusya’nın Kırım’da izlediği politikadan dolayı Türkiye’ye, Suriye konusunda uluslararası ilişkileri alt üst edecek bir teklifte bulunmuş olabileceğini, dillendiriyorlar. Rusya’nın Doğu Akdeniz’de bulunan petrol ve doğalgaz rezervlerini birlikte işletmek ve Suriye’deki Rus üslerinin kapatılmaması koşuluyla, Suriye’de Türkiye’nin istediği düzenlemeyi yapmasına ses çıkarmayacağı söyleniyor. Anlaşılan Türkiye ve Rusya sadece bölgede değil, dünyada kartları yeniden karıyor. Batının telaşı bundan.

Twitter:@oc320c39

[email protected]