İran PKK’den korkuyor!

İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nde bir şehir. Urmiye Gölü'nün güneyinde bir vadide yer alır. Adı ay ülkesi anlamdadır.. 1946'da Mahabad şehri, Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti'nin merkezi oldu. Mahabad Kürdistan Cumhuriyeti, Ocak 1946'da Sovyetler Birliği'nin desteğiyle kurulan ve Sovyetler Birliği'nin çekilişiyle aynı yıl içinde yıkılan, Birleşmiş Milletler tarafından tanınmamış Kürt devleti olarak tarih kayıtlarına geçti. Ancak Sovyetler 9 Mayıs'ta İran topraklarından çekilince 17 Aralık'ta İran ordusu Mahabad'ı işgal ederek Mahabad Cumhuriyeti'ni yıktı. 31 Mart 1947'de Cumhurbaşkanı Kadı Muhammed, Başbakan Hacı Baba Şeyh ve Savunma Bakanı Muhammed Hüseyin Han Seyfi Kadı, Cumhuriyetinin kurulduğu yer olan Çarçıra Meydanı'nda asılarak idam edildi.

Eylül 1945'te daha önce 1930'da Oramar ( Dağlıca/Hakkâri) İsyanından sonra Kasım 1931'de Kuzey Irak'ta ayaklanan Şeyh Ahmed Barzani (Şêx Ehmed Barzanî) ve kardeşi Molla Mustafa Barzani (Mela Mustafa Barzanî) de katıldı. Mahabad Cumhuriyeti'nin askerinin temeli Hereki ve Şıkak aşiretlerinden oluşturuluyordu. Ekim 1945'te KOMELA, adını İran Kürdistan Demokrat Partisi (KPD-İ) olarak değiştirdi. Mahabad Cumhuriyeti denmesinden bugüne kadar İran rejimi (eski yeni fark etmez) Kürt hareketine mesafeli durmuş, Kürtleri ayrılıkçı unsur görmüştür.

İran’ın Kürtlere yönelik yakın tarihte bilinen ne büyük saldırısı, Kürdistan Demokrat Partisi - İran Genel Sekreteri Dr. Ebdulrehman Qasimlo’nun (Kasımlo), 13 Temmuz 1989′da Avusturya’nın başkenti Viyana’da İran Hükümeti temsilcileriyle yaptığı bir müzakere sırasında öldürülmesidir. Avusturya’nın, suikasttan Tahran yönetiminin sorumlu olduğunu resmen açıklamasına rağmen katillerin yakalanamamış olması düşündürücü.

Ayetullah Humeynî’nin Paris’ten Tahran’a dönmesiyle kurulan İslam Cumhuriyeti de Kürtlere karşı daha önceki iktidarlar gibi davranınca, Kürdistan Demokrat Partisi yine bir Kürt örgütü olan Komela ile birleşerek İran İslam Cumhuriyeti’ne karşı silahlı mücadele başlatacağına dair ihtarda bulundu ve sorunun masada çözülmesi gerektiğini, çözüm için muhatabın Kürt örgütleri olduğunu deklare etti. Bu girişim üzerine İran’ın dini lideri Ayetullah Humeyni, 19 Ağustos 1979 günü, İran devlet televizyonunda Qasimlo için ‘Allah’ın düşmanı’ dedi ve ayrılıkçı Kürtlere karşı cihad ilan ettiğini açıkladı.

Aynı saatlerde İran Hava Kuvvetleri tarafından bazı Kürt yerleşim birimleri bombalandı ve Kürt şehirlerinde sıkıyönetim ilan edildiği duyuruldu. Qasimlo arkadaşlarıyla birlikte gerilla birlikleri oluşturarak Kürdistan dağlarına çekildi ve 1988 yılına kadar Kürtler ve İran ordusu arasındaki çatışmalar devam etti. İran ordusunun 1988′de Irak’a yenik düşmesi üzerine İran yetkilileri Kürtlere müzakere önerisinde bulundu.

28 Aralık 1988′de İran, Qasimlo’ya Viyana’da bir görüşme önerdi. 28-30 Aralık 1988 günleri yapılan müzakereler sonucu İran, Kürt özerkliğini prensipte kabul ettiğini bildirdi ve toplantılara 20 Ocak 1989′da devam etmeyi karara bağladı. Fakat sonraki toplantılarda İran sertleşen bir tutum sergileyince Qasimlo görüşmelerden çekildi. Dr. Ebdulrehman Qasimlo, Haziran 1989′da Sosyalist Enternasyonal Toplantısı’na katılmak üzere Avrupa’ya geldi ve burada İran yönetiminin ‘yeniden diyalog’ önerisiyle karşılaştı. Qasimlo öneriyi kabul etti ve ilk toplantı 12 Temmuz’da yine Viyana’da yapıldı.

13 Temmuz’da toplantının ikinci gününde Dr. Ebdulrehman Qasimlo müzakere masasındayken kısa mesafeden sıkılan üç kurşunla öldürüldü. Bu olay sırasında Qasimlo’nun iki yardımcısı, Dr. Fazil Resûl ve Ebdullah Qadirî Azer de öldürüldüler. Avusturya Hükümeti aynı gün İran Hükümeti’ni doğrudan suçlu ilan ettiyse de açılan dava aradan 18 yıl geçmesine rağmen sonuçlanmadı. Avrupa basınının verdiği bilgilere göre 13 Temmuz’daki toplantıya İran adına Haci Mistefa Lacwerdî, Muhammed Caferî Şahrûdî ve Emir Mansur Bozaryan katılmıştı.

PKK bağlantılı PJAK (Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê) Türkçe karşılığı ile Kürdistan Özgür Yaşam Partisi, İran'da askeri ve sivil hedeflere karşı silahlı eylemler yapan örgüt, 2003 yılında Hacı Ahmedi adlı kişi tarafından kuruldu. Örgüt ideolojisini, federal demokrasi ve Kürt milliyetçiliği olarak deklare etti. Kandilden inerek İran Kürdistan’ında eylemlerde bulundu. İran ordusu PJAK’IN saldırılarına çok şiddetli karşılık verdi. Hatta geçtiğimiz birkaç yıl önce, İran ordusunun saldırı sırasında PKK komutanlarından Murat Karayılan’ın yakalandığı, İranlı yetkililer tarafından açıklanmış ne hikmetse daha sonra bu açıklama yalanlanmıştı. İran resmi haber ajansı İRNA'nın haberine göre, 12 Ocak 2009 tarihinde İran'ın baskılarına daha fazla direnemeyen PJAK "Türkiye, İran, Suriye ve Irak'a yönelik bölücü faaliyetlerine son verdiğini" bildirdi.

Birkaç hafta önce PKK'nın İran'daki uzantısı olarak bilinen PJAK, İran'da strateji değişikliğine gitti. Örgüt yaptığı genel kurul sonrası bundan sonra siyasi alanda mücadele vereceklerini açıklayarak, bu amaçla Doğu Özgürlük Örgütü (KODAR) isimli yeni bir oluşum kurduğunu duyurdu. KODAR'ın kuruluşu, PJAK yöneticileri tarafından Kandil Dağı'nda düzenlenen basın toplantısıyla duyuruldu. Yerli ve yabancı gazetecilerin katıldığı toplantıda yeni oluşumun, PKK/KCK sistemi örnek alınarak kurulduğu belirtildi.

Açıklamada KODAR eşbaşkanlarının Rezan Cavit ve Zilan Tanya olduğu ifade edildi. Rezan Cavit yaptığı konuşmada İran'da Kürt sorununu diyalog yoluyla çözüme kavuşturmak amacıyla mücadele edeceklerini söyledi. İran için konfederal bir sistem öngördüklerini belirten Cavit, İran'a karşı silahlı mücadele veren PJAK'ın bileşenlerinden biri olduklarını, rejime muhalif bütün grup ve partilerin KODAR'a katılabileceğini dile getirdi. Cavit, Türkiye'deki çözüm süreciyle ilgili soru üzerine, süreci desteklediklerini belirtti.

Ajansa Nûçeyan a Firatê, İran Kürtleri ile ve İran’ın Kürtlerle ilişkileri hakkında duyarlı bir haber ajansı. Siteden derlediğim bazı haberleri sizlerle paylaşarak doğu sınırlarımızın ötesinde olup bitenlere bir pencere aralamak istedim. 09.05.2014’te KCK Yürütme Konseyi Eşbaşkanlığı, dört yıl önce PJAK üyeleri Ferzad Kemanger, Ferhad Vekili, Şirin Elemhuli ve Ali Heyderiyan’ın idam edilişlerinin yıldönümü dolayısıyla yayınladığı mesajda, İran rejimini Kürt sorununun çözümü için somut adımlar atmaya ve idamları durdurmaya çağırdı. Bilindiği gibi İran rejimi 9 Mayıs 2010’da Tahran’da Kürt öğretmen ve insan hakları savunucuları aktivistleri Ferzad Kemanger, Ferhad Vekili, Şirin Elemhuli ve Ali Heyderiyan’ı asarak idam etmişti.

18.05.2014’te İran resmi haber ajansı IRNA’nın geçtiği habere göre, 2010’da Doğu Kürdistan’ın Mahabad kentinde düzenlenen bir bombalı saldırıyla ilgili 3 kişi gözaltına alındı. Mahabad kentinde gözaltına alınanların Komela üyesi oldukları iddia edildi. Gözaltına alınanların isimleri ise açıklanmadı. Doğu Kürdistan’ın Mahabad kentinde Eylül 2010’da bir askeri tören sırasında patlama meydana gelmişti. Patlamada en az 12 asker ölürken onlarca kişi de yaralanmıştı.

17.05.2014 tarihli bir başka haberde ise, İran'da eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinecad'ın baskıcı uygulamalarını devralan Hasan Ruhani iktidarı, Kürt televizyonu Newroz TV'nin yayınlarını sinyallerle engellemeye çalıştığı, Doğu Kürdistan'ın birçok yerinde İran rejiminin "parazit" olarak adlandırılan elektronik sinyallerle Newroz TV yayınını engellemeye çalıştığı, başta Sine kent olmak üzere, halk parazitler nedeniyle TV yayınlarının tümüne ulaşmakta güçlük çektiği, özellikle siyasi programlar ve haber bültenlerinde parazitlerin arttığı belirtiliyor.

Bu müdahalelerin, Doğu Kürdistan'ın demokratik konfederalizm sistemi olarak değerlendirilen Doğu Kürdistan Demokratik ve Özgür Toplumu'nun (KODAR) kurulması ardından devreye konulması dikkat çektiği, parazitlerden Med Nuçe yayınlarının da zaman zaman etkilendiği bildiriliyor. İran’daki uygu anteni yasağına rağmen, başta Doğu Kürdistan'da olmak üzere halk rejimin kanallarına bakmak yerine başka, uydu antenleri vasıtasıyla diğer kanalların izlendiği ifade ediliyor.

Bana kalırsa İran rejimi Kürtlerden ve dünya Kürtlerin en büyük çatı örgütü olan PKK’den korkuyor. Korkuyor çünkü PKK’nın uzantısı PJAK/KODAR’ın, İran Kürdistanı’nda Mahabad Cumhuriyeti benzeri bir oluşuma gitmesinden çekiniyor. Yine PKK’nın Suriye uzantısı PYD’nin, Suriye’deki direnişinin İran Kürtlerine rol model olması istemiyor.

Twitter:@oc320c39

[email protected]