Kımran olmuş Kamaron, oda olmuş Kımız

Kazakistan'dayım... Kazakistan'a gidince kımız içmemek olmaz...
Ancak kımız çok güçlü bir içecek... Aynı zamanda ilaç ve kanbasıncını yükseltiyor. Bu sefer kımız değil, Kımran içtim. Kanbasıncım dengeye geldi.
Sanıldığı gibi kımız içki değil, içecek... Ayran gibi...
Atalar at sütünden de yoğurt yapmak istemişler, ortaya kımız çıkmış...
Kımran ise deve sütünün ayranı, Kazakistan'ın batı taraflarında adı şubat olmuş... Şubat deve sütü ve develer şubat ayında botalarını doğuruyor. Bota devenin yavrusu...
Türkistan'dayım ve Kımranımı yudumlarken bir yandan da kitap okuyorum.
Önümde 'Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Efsaneler ve Gerçekler' adıyla yayınlanmış bir kitap var... İmge kitapevi çıkarmış. Sencer Divitçioğlu'nun yazısının başlığı: Selçuklu ve Osmanlı Sosyal Kuruluşlarında Ortak Canon... Çok iddialı bir yazı... 49. sahifede şöyle bir ifade:
?Osman Beyi uçdağı Türk beyleri dirilüp kurultay, yani büyük cemiyet ve sohbet idüp
Oğuz töresi üzerine han diktiler... Pes mecmui örü turup Oğuz resmince üç kere yükinüb baş kodılar, develü obalardan kameron (kımızlar?!) getirüp Osman Bey'e sağrak sundular.? (Ruhi, s.376)
Divitçioğlu Ruhi tarihinden aldığı bu ifadeleri yorumlamış ve Osmanlı'da 'Han Dikme' sırasında 'İçki içme' adeti olduğunu bulmuş ve bilmiş ve de yazmış...
Okuyorum... Dönüp dönüp bir daha, bir daha okuyorum. Sonra Ruhi Tarihine bakıyorum... Kaçıncı sahifeydi? 376. Sahife. Yok... Neyse 377 ve 378 sahifelerdeymiş...
Ruhi tarihi çok değerli. Ve değerli iki bilim adamı Oxford nüshasından metnin yani harflere çevirisini yapmışlar. Türk Tarih Kurumu da BELGELER sayı:18 de yayınlamış. Var olsunlar.
Ancak!
Değerli bilginler kımran'ı 'kamaran' diye okumuşlar. Bir de not düşmüşler. ?Bu kelime Berlin nüshasında 'kmran' şeklindedir. (Tabii eski harflerle yazılmış. Kef, mim, ra, elif ve nun...)
Her iki şekliyle de, bakılan sözcüklerde bulunamamıştır. Fakat Oğuz resmi yani Türk töresi söz konusu edildiğine ve sağrak sunulduğu belirtildiğine göre içilen içkinin kımız olduğu, belkide kımızat kelimesinin yanlış yazılmasından bu durumun ortaya çıktığı düşünülebilir.?
Evet böyle demişler. Ama yanlış demişler. (Sanırım şimdilerde doğrusunu öğrenmişlerdir.)
Bir defa develi obalardan niye kımız gelsin. Kımız yılkılı (atlı) obalardan gelir. İkincisi kımız içki değil içecektir. Üçüncü 'Kımran' kelimesini bilen kişi o harfleri kamaron, kamaron diye okumaz. Hemen Kımran'ı görür
Elbetteki ne Ruhi tarihini yayınlayanları ne de onlardan alıp Kımran'ı önce kamaron
sonra kımız sonra içki yapanı eleştirmek değil amacım. Onlar değerli insanlar ve yaptıkları iş çok önemli. Bilim ise yanlışları düzelterek ilerler. Yanlış yapmamak diye bir yasa yoktur.
Onlara bir katkım olsun istedim. Hem de bu işlerde işleyenlerin sözlüklere bakarken bütün dünya Türklerinin sözlüklerine de bakmalarını hatırlatmak istedim. Bir bölgede unutulan bu kelime bir başka bölgede diri...
Kımran Türkiye Türkçesi'nde unutulmuş ama Kazak Türkçesinde yaşıyor.
Bu bir örnektir. Belki küçücük bir örnektir. Ama birçok yanlışı düzeltecek bir yöntemi hatırlatmak bakımından çok önemlidir.