'Elbası' Kazak Türkçesinde Cumhurbaşkanı demek... Tonguç ise ilk... ASTANA'da Türkiye'nin Tonguç Elbaşı Atatürk ile Kazakistan'ın Tonguç Elbaşı Nazarbayev'in dış siyasetlerini karşılaştıran bir konuşma yaptım...
ASTANA Kazakistan'ın Astanası...
Yani başkenti. Farsça 'asitane', Kazakça'da Astana olmuş, aslı da unutulmuş.
Yepyeni, pırıl pırıl, dipdiri bir şehir ASTANA... Anlatmakla anlaşılmaz gidilmeli...
Bugünlerde dünya akın akın Astana'ya akıyor. Bir ay içinde üç büyük toplantı yapılıyor.
'Dinlerarası Görüşmeler Konferansı'.
Çeşitli din adamlarının katılımıyla gerçekleşti. İslam Konferansı Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu ve Devlet Bakanımız Mehmet Aydın konuşmacıydı.
Millet Meclisi'nin düzenlediği: 'Çağımızın tehlikeleri ve Kazakistan'ın İstikrarı ve Güvenliği' adlı Milletlerarası İlim ve Siyaset Konferansı... Asya'dan, Avrupa'dan temsilciler geldiler ve konuştular.
İlk söz bizimdi. Yani Türkiye'nin.
Önce Atatürk'ün dış siyasetinin temelini anlattım: YURTTA BARIŞ. DÜNYADA BARIŞ...
Atatürk, Sovyetler Birliği ile dost ve müttefik idi. Ama laf olsun biçiminde değil... Gerçekten...
Atatürk, İran, Afganistan, Irak'ı birleştirip SADABAT PAKTI'nı kurmuştu.
Atatürk, Yunanistan, Romanya, Yugoslavya ile BALKAN PAKTI'nı kurmuştu.
Atatürk, Avrupa ile de, Asya ile de iyi ve saygınlığa dayalı ilişkiler geliştirmişti...
Dedim ki: ?Atatürk, Almanya'da Nazizm, İtalya'da faşizm ve öteki Batı ülkelerinde emperyalist kapitalizmin başka türlerinin karşılıklı saflaştığını görüyordu. Dünyanın kaynaklarını paylaşmak ve ülkeleri kendi pazarları haline getirmek için bir savaş olacaktı. Türkiye hem bu savaşta kendisini korumalı ve hem de dışında kalmalıydı.?
İşte yapılanlar bunun içindi. Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı'yı yönetenlerin düştüğü yanlışa düşülmemeliydi. Ve düşülmedi.
Nazarbayev'e gelince: ?Fırtınalı denizlerde ülkesine sakin limanlar kuruyordu.?
İşte: 'Avrasya Stratejik Ortaklığı', Rusya, Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ile...
İşte: Şanghay Birliği... Çin, Rusya, Kırgızistan, Tacikistan, Özbekistan ile...
İşte: Ortalık Asya Birliği... Özbekistan, Kırgızistan, Tacikistan ile... Ötekilere de açık...
Ve işte AGİT dönem başkanlığı...
Başka konuşanlar da hem Nazarbayev'in hem Kazakistan'ın önemini belirttiler.
Bugünlerde ise üçüncü bir toplantı daha yapılacak... 'Kazakistan Halkı Kurumu' Asamble diyorlar...
Kazakistan, evet Kazakistan...
Ama bütün halklar da eşit haklara sahip. Kendisini Kazak hissetmeyen her halkın, her türlü yurttaşlık hakkı ve kültür hakkı güvence altında... Ana dillerinde eğitim de dahil...
Elbette Kazakistan 'millet, devlet' değil... Çok milletli devlet... Yapısı ve oluşumu böyle...
Yine de Türkiye, Kazakistan örneğini bir incelemeli...
Söz gelimi şu toplantılara zamanında başlamak, zamanında bitirmek, düzenli ve tertipli olmaktan olmaktan başlamak...
Ergenekon davasındaki salonu düzenleyenleri bir Kazakistan'a göndersek mi acaba?
Yorum Yap