İslamcı söylemin temel hareket noktasını batı modernliği karşısındaki mevcut konumundan kaynaklandığını iddia eden Messiri yeni İslamcı söylemin özelliklerini yirmi başlık altında toplar.
1. Batı merkeziliği düşüncesinin reddi: Mazaret bildirici, apolojik/özür dileyici ve savunmacı, ve nostaljik olmayan batının merkezi ve evrensel olduğu iddiasını reddeden yeni İslamcı söylem kökten batıyı reddetmeyen, onu sessiz bir referans olarak kabul eden
bir söylemdir.
2. Mütekamil görüş ve eleştirel açılım: Batı modernliğinin yaşadığı krizin farkında olan fakat onun üretmiş olduğu tecrübeden yada paratiklerden faydalanmak zorunda olan yeni İslamcı söylem batı modernliğini eleştiren ama onunla etkileşimli eleştirel bir açılıma sahip bir yapıya sahiptir.
3. Kuşatıcı, bilgisel bir görüşten çıkıyor: Mevcut gerçeklikten ortaya çıkan soruları devşirilen ve batılı cevaplar üretmeyen kuşatıcı özgün cevaplar üretmeye çalışmış ahlaki, siyasi, ekonomik ve estetiksel bilgi görüşünden hareket etmiştir. Bu söylem yalnızca Müslümanlara hitap etmeye değil modern dünyanın çıkmazında olan tüm insanlara hitap etmeye çalışır.
4. Batı modernliğinden yararlanmaya güç yetirme: Etkileşimsel-eleştirel yeni İslamcı söylem batı modernliği içinde
boğulmadan ondan yaratıcı bir şekilde faydalanmaya çalışır. Toplumsal meseleleri anlamada batı modernlik tecrübesinden faydalanmayı da lüzumsuz görmez.
5. Yeni insani boyutları anlamaya güç yetirme: Etkileşimsel-eleştirel yeni İslamcı söylem uluslararası ilişkiler, medya, boş zamanı değerlendirme gibi farklı ve yeni boyutları keşfetmiştir.
6. İslami manzume için yaratıcı imkanları keşfetmeye güç yetirme: Kriz içinde olan batı modernliğini eleştirme ve sorgulama ile yeni İslamcı söylemin güven duygusunun artmasına, üretici ve yaratıcı bir söylem ve tarz ortaya koymasına yol açmıştır.
7. İnsani bilginin düzenlenmesi: İnsani gerçekliğin maddi gerçeklikle eş olmadığını düşünen İslamcı söylem -'yeni bakış açısıyla ilim'- anlayışıyla insana uzak düşmeyecek insani ilimler kurmaya çalışır.
8. Bağımsız ve mütekamil bir lügat oluşturmak: Somutlaştırma özelliği olan kelimenin medeniyetle bağlantılı olduğunu düşünen yeni İslamcı söylemin algısında "akıl" kavramına yüklemiş olduğu aynı anlamdan dolayı batı akılcılığına ve aydınlanma düşüncesine karşı derin bir hayranlık besleyen eski İslamcı söylemden farklı olarak akla eleştirel olarak aklı ve batıdaki akıl türlerini bilir.
9. Batının gerçekleştirdikleri ile değerler hakkındaki görüşünü birbirinden ayırma: Bilim, teknoloji ve demokratik uygulamaların
değerlerden ve insanın gayeselliğinden ayrılması meselesini idrak etmiş olan yeni İslamcı söylem bu tür problemleri çözmeye çalışır.
Değerleri bir amaç olmaktan daha çok İslami manzumenin işletilmesi için araç olarak görür.
10. Olgulardaki ve yeni icat edilen şeylerdeki medeni etki ve boyutu idrak etmek: Yeni söylemin olgulardaki medeni etkeni ayırt etmesine karşın eski söylemin fenomenolejik bir tavra sahip olmadığını meselenin özünden uzak olduğunu iddia eder. Messiri'ye göre araba kullanan bir adam çevre ve gürültü kirliliğinden sömürgeciliğe kadar çok yönlü düşünen biri olmalıdır. Messiri yeni söylemin sömürgecilğe ve yeni dünya düzenine karşı koymada yüksek bilinç ve idrake sahip
olduğunu dile getirir.
11. Kalkınma konusunda, bağımsız İslami görüş oluşturmak: Yeni söylem çevre bilincin farkında sürekli ve sonsuz ilermenin insan, tanrı ve tabiat arasındaki dengeye düşman kavramlar olduğunun bilincidedir. Kalkınmanın batı tecrübesinden farklı olması gerektiğini söyleyen yeni söylem tüketime ciddi eleştiriler getirir.
12. Mutlak göreceliğin yerine, İslami göreceliği öne sürmek: Modern dünyadaki temel fellsefi meseleyi idrak etmiş yeni söylem tek, mutlak ve yüce varlık olan Allah'ı temel alan bilginin göreceliği yaklaşımını kabul eder.
13. Hayatın temeli olarak harekete ve karşılıklı mücadeleye inanmak: Aleme statik değil dinamik bir anlamyükleyen yeni söylem farklılığa,harekete ve çoğulculuğa anlam veren İslamdaki eşitlik ve adalet kavramlarının bilincidedir.
14. Modernite sonrası problemleri idrak etmek: İnsani değerlere ve kutsal metinlere saldıran modernite sonrası problemlerin Kuran'ı tarihi bir metin olarak anlar diyerek tarihselcilerin sefaletini ortaya koyuyor. Modernite sonrasındaki bütün sabitlere ve kriterlere saldırıdan Kuran'ın da nasibini aldığını dile getirir
15. Birbirine zıt mutlakları aşmak, boşlukları ve çeşitliliği hoşgörmek: İnsanı dualitelerden -mutlak-şüphe, mutlak akıl-mutlak akılsızlık, maddeci akılcılık-maddeci akılsızlık- daima birini tercihe zorlayan modern batı söylemine karşın yeni söylem boşlukların ve çeşitliliğin bulunma imkanını kendinde barındırır. İnsandan katı nedensellik beklenmesinin anlamsız olduğunu söyleyen Messiri insanın gerektiği ölçüde sebepleri sonuçlara bağlaması gerektiğini söylediği İslami bilgi görüşünün özü olarak gördüğü geniş/hoşgörülü nedenselliği ortaya atar.
16. Şeriat hakkındaki mütekamil görüşe sahip olma ve onu, çağdaş gerçekliğe indirgeme gücü: Şeriatı tarihi süreç içinde, vakıanın Müslümanlara yönelttiği bütünsel ve nihai sorulara cevap üretecek bir açılıma ve güce sahip bir fenomen olarak gören Messiri çokları için kapalı olan bu terimin şifresini kırmaya çalışarak ondaki gizli hikmeti açığa çıkarmaya çalışan yeni söylemin bunu yaparak inanç zemininde ayaklarını sağlamlaştırmaları için Müslümanalara yardım edeceğini söyler.
17. İslami bilgi modelini oluşturma ve onun hakemliğine başvurma gücü: Siyasal ve toplumsal gerçeklikten uzaklaştırılmış şeriatı algılandığının aksine mütekamil bir bütünlük olarak algıladığı şeriatın Messiri bütüncül ile kısmi, nihai ile muvakkat, öz ile geçici, sabit ile değişken, mutlak ile görecelinin birbirinden ayrılmasını sağladığını iddia eder. İçtihatın önemine değinen Messiri zirvesinde Allah olan piramitin temellerinde olan eşitlik ve adalet bilinciyle Kuran ve Sünnetten yeni içtihatlerin çıkarıbileceğini iddia eder.
18. Merkezi devlet yerine ümmete önem vermek: Yeni söylem yönetim meselesinini, iç içe girmiş açılarını, yerel gerçeklikler ile
uluslararası gerçekliklerin birbiriyle ilgisini idrak etmiş, büyük ve hantal yapılı modern devletin kompleks, yanıltcı ve mahremiyete saygı duymayan bir yapı olduğunun bilincidedir. Devlete hakim olmanın çözüm yolu olmadığının bilincinde olan yeni söylem devleti dar bir alana sıkıştırp ümmeti ön plana çıkaran bir düşünceye sahiptir.
19. İslami sanatlar hakkında kuşatıcı bir görüş gelişirme: Medeniyet ve varlık bilincine sahip yeni İslami sanatlar hakkında kuşatıcı bir görüş geliştirmeye çalışır. Bu yön batıda eğitim almış İslami sanatla ilgilenen sanatçıların ahlaki eleştirel açılımın bir ifadesidir.Batıda öğrendikleri analitik araçalardan faydalanarak teorik esasları oluşturmaya çalışırlar
20. Tarih okumalarında batılı bakış açısını aşmak: Tarih okumalarında sonsuz doğrusal ilerleme düşüncesini reddeden yeni söylem tek bir nihai noktaya yönelik anlama ve anlamlandırma saplantısına sahip batı medeniyeti bakış açısından uzaktır. Messiri başkalarının okumalarından ve yazdıklarından hareketle yapılan okumalara yönelik ciddi eleştiriler yöneltir.
Yorum Yap