Gecenin bir vakti onlara tesadüfen rastladım. Onlar dediğim on kadın. Çiğdem Anat'ın, temsil kabiliyetleri ile değişik mesleklerden misafir ettiği on kadın.
Geçen hafta da Cumartesi günü tesadüfen rastlamıştım. Sevgili Nazlı Eray'ı görünce, bir müddet takılmıştım. Takılmıştım diyorum çünkü perhizimi bozmuş DTP'nin kapatılması üzerine kanal kanal haber arıyordum.
Ahmet Hakan, Nazlı Eray için arabesk bir Pınar Kür demiş. Nazlı Eray'ın romancılığı Pınar Kür'den geride olmadığı gibi, arabesk ifadesi de hiç uygun düşmez. Ama Pınar Kür ile hem toplumsal sınıf hem de kuşak olarak pek çok ortak noktası bulunabilir. Bu açıklama da nereden çıktı diyecek olursanız, Nazlı Eray ile beş gün süren bir Seul seyahatimiz var.
Bu defa misafirlikte rastladım. Demek ki Çiğdem Anat ve konukları hep karşıma çıkacak böyle.
Sadede geleyim. Bir tesadüf eseri sohbetlerine dahil olduğumda entelektüel kadınlar üzerine konuşuyorlardı. Nuray Mert, Deniz Ülke Arıboğan ve Nilüfer Göle'nin hem ne kadar çekici hem de entelektüel oldukları üzerinden ilerliyordu konuşma. Nuray Mert'in karizmatik kimliği konusunda hemen hemen hepsi hemfikirdi.
Entelektüel kadın sıkıcı olur muymuş olmaz mıymış? Cümleyi entelektüeller üzerine alsın diyeceğim de… Yok ama cümle hiç yere düşmeden oradaki on kadının üzerinde kaldı. Hepsini tanımıyorum. Ne kadar entelektüeldirler değildirler bilemem. Ama Gönül Yazar ve adını hatırlayamadığım, galiba Türkiye'nin en uzun boylu mankeni unvanına sahip mankenin, entelektüel olmadığı çok aşikâr. Sorun şu ki manken hanım “Ben de kitap okuyorum ben şimdi sıkıcı mıyım?” demeye getirdi. Demeye getirdi diyorum, çünkü bölük pörçük cümleleri ile meramını anlatmakta epey zorlanıyordu. Yani o, “Kitap okuyorum bilmem ki entelektüel miyim?” diye hafifçe sorar gibi yaparken, program arkadaşlarından “A entelektüelsin elbette lafı mı olur. Kitap da okuyormuşsun işte daha ne olsun” desteği bekledi. Lakin ya onun bu cümlesini duyan olmadı ya da ciddiye alan.
Postmodern duruma uygun olarak “bence”lerin tavan yaptığı herkesin her şey olabildiğini sandığı zamanlardayız. İnsanlar bütün payeleri kendilerinde toplamakta pek mahir. Onu da olacağım bunu da olacağım. Mankenin kendisini sırf kitap okuyabiliyor diye entelektüel olduğunu sanmasında şaşıracak bir durum yok velhasıl.
Kişinin işini iyi yapması, işi söz konusu olduğunda aranan isimler arasında olması onun entelektüel olduğu anlamına gelmez. O konuda zanaatkârlığına delalet eder işini iyi yapması.
Entelektüel ise kendi mesleğine de, yukardan ve kuşatıcı bakış açısı ile bakabilendir. Toplumsal değerler konusunda konforunu terk etme pahasına adaleti savunabilendir.
II-
Entelektüel kelimesi ilk defa Fransa'da Emin Zola'nın Cumhurbaşkanı Felix Faure'ye yazdığı Dreyfus davasının yanlı kararına işaret ettiği mektuptan sonra kullanılmaya başlandı. Takvimler 1898'i gösteriyordu.
Zola'nın mektubundan sonra, 24 gün boyunca kamuoyunun bildiği yüzlerce seçkin ismin imzasının yer aldığı protestolar yayınlandı. Büyük çoğunluğunu akademisyenlerin oluşturduğu, aralarında yazar, hukukçu, mimar, müzisyen ve sanatçıların olduğu bu grubu, gazeteci Georges Clemencau yeni bir siyasi gücün doğumu olarak selamladı ve bu güce “entelektüeller” adını verdi.
Z. Bauman, entelektüelleri “kamusal konulardaki duruşları ile ilgili mesleki başarıları sayesinde büyük bir kamuoyu saygısına hak kazanmış ve kendi uzmanlıkları ile doğrudan ilintili olmayan konularda da otorite sahibi olarak konuşma hakkını ellerinde bulunduran kişiler olarak” tasvir ediyor.
Kadın entelektüeller can sıkıcı mı değil mi?
Güzel mi çirkin mi? Bunun ne önemi var!
Önemli olan Türkiye'de entelektüellerin olup olmadığı.
Mesela Lucien Herr'in tanımını merkeze alacak olursak başımıza gelen onca şeyin entelektüel yokluğundan kaynaklandığını teslim ederiz. Herr diyor ki “Sadece entelektüeller hukuku ve adalet idealini kendi kişisel çıkarlarının, doğal içgüdülerinin ve grup egoizmlerinin üstünde tutmayı başarabilen insanlardır.”
Bu durumda sağdan sayalım, soldan sayalım, ortadan sayalım. Kaç tane entelektüelimiz var?
Yenişafak
Yorum Yap