Tatlı, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Konferans Salonu'nda Medeniyet ve Fikir Topluluğunun düzenlediği "Yeni Anayasa ve Başkanlık Sistemi" konferansında, Türkiye'nin son günlerde başkanlık sistemini tartıştığını söyledi.
Başkanlık sistemi ile parlamenter sistem arasında önemli farklar olduğunu anlatan Tatlı, bunların başında başkanlık sisteminde yasama ve yürütmenin bir birinden ayrı olduğunu söyledi.
Tatlı, yasama ve yürütme organlarının işleyişini belirleyecek olan sistemin farklılıklarının iyi anlaşılması gerektiğine dikkati çekerek, "Parlamenter sistemin iki yönlü zararı var. Eğer kuvvetli iktidar yönetime gelse her istediğini yapar, muhalefet ise hiçbir şey yapamaz. Tersi durumunda hükumetler kurulamaz" diye konuştu.
Geçmiş yıllarda partilerin koalisyon oluşturmamasından dolayı Türkiye'de krizler oluştuğunu aktaran Tatlı, şunları kaydetti:
"Günlerce aylarca hükumetlerin kurulamaması nedeniyle yönetimsel boşluklar doğmuştur. Başkanlık sisteminde ise başkan seçime girer kazanır, kabinesini oluşturur. Yasama ayrı bir seçime girer orada bir yapı oluşur. Parlamenter seçimde temsil sorunu da vardır. 2002 seçimlerinde MHP dışarıda kalmıştı. Ülkenin genel temsili yüzde 60'larda kalmıştı. Bir ülkedeki seçmenin sadece yüzde 60'ı Meclis'e giriyor ve o Meclis'ten bir hükümet çıkıyor. Oysa başkanlık sisteminde seçime herkes katılıyor. Bir başkan seçiliyor, daha sonra Meclisin seçimine gidiliyor."
- "Başkanlık sistemi dengeli yapıyı getirir"
Başkanlık sisteminde başkanın bazı durumlarda elinin zayıf kalabildiğine vurgu yapan Tatlı, şöyle devam etti: "Neden zayıf kalıyor? Çünkü bütçe Meclisten geçiyor. Başkan Meclise, 'şu hususla ilgili bir yasa çıkarın' diyebilir mi? Böyle bir şey söyleme hakkı yok. Ama Meclis istediği yasayı çıkarır ve başkana, 'bu yasaya göre iş yapmak zorundasın' der. Kalkıp da başkanı azledemez, olumsuz bir icraatın altına imza atamaz. Bütçe bu konuda çok önemli bir husustur. Bu aslında dengeli bir yapıyı getirir. Meclisin elinde her zaman bütçe ve yasama kozu vardır. Başkanın elinde de yürütme ve idare etme kozu vardır. Dengede tutma halinde bu kozlar kullanılır."
- Yeni anayasa ihtiyaçlara göre dizayn edilmeli
Tatlı, başkanlık sisteminin yanında Türkiye'nin yeni anayasayı da konuştuğunu ifade ederek, şunları kaydetti:
"Yeni anayasa insanlık onuru üzerine kurulmalıdır. Olması gereken budur. Yeni anayasayı yaparken hiçbir kurumumuz yokmuş gibi düşünelim. Yeni doğmuş bir insan gibi gelişmemiz için ne gerekiyorsa buna göre dizayn edilmeli. Genç nüfusumuz var, ihtiyaçlarımıza göre yeni bir anayasa yapalım. Anayasa yapmakla da iş bitmiyor. Kanunlar anayasaya aykırı olamazlar. Anayasayı değiştirdiğiniz zaman tüm kanunları da elden geçirmeniz, yeni anayasaya uygun şekilde yeniden yapmanız gerekecek."
