Yeni Zelanda'dan Myanmar'a, Almanya'dan İtalya'ya kadar dünyanın dört bir yanından sempozyum için getirilen belgeler insanlığın giriştiği topyekün savaşın hem siyasetteki hem de ülkelerdeki yansımasını ortaya koyuyor.
İstanbul'da ilk kez bu düzeyde gerçekleştirilen etkinlik olan sempozyum, 3 gün boyunca yaklaşık 72 ülkenin arşiv uzmanlarını ve yöneticilerini bir araya getirecek.
Sempozyum çerçevesinde Osmanlı Arşiv Binası'nda açılan sergide, dünya arşiv sorumlularının kendi arşivlerinden getirdikleri belge, yazışma ve fotoğraflara da yer veriliyor.
-Türk kültürü de tanıtılıyor
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürü Doç. Dr. Uğur Ünal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın himayesinde ve katılımıyla gerçekleştirilen sempozyuma 72 ülkenin katıldığını veya katkı sağladığını ayrıca 1. Dünya Savaşı ile ilgili belgeleri değerlendirdiklerini söyledi.
Katılımcıların en az 10 belge veya fotoğraf getirdiğini kaydeden Ünal, 500 belgeden 120'sini sergide sunduklarını dile getirdi.
Ünal, belgeler arasında 1. Dünya Savaşı'nın acısını, sıkıntılarını ortaya koyan fotoğraflar da olduğunu anlattı.
Sempozyum süresince ayrıca Türk kültürünü de tanıtmaya çalışacaklarını dile getiren Ünal, katılımcılara Osmanlı'nın geleneksel şerbetleri ile ünü dünyaya yayılan Türk kahvesi de ikram edeceklerini kaydetti.
-Avusturya'nın savaş ilanı telgrafı da belgeler arasında
Arşivcilerin milli arşivlerinden getirdikleri belge ve fotoğraflar arasında 1. Dünya Savaşı'nın çıkış sebebi olarak tarihe geçen Avusturya tahtının veliahdı Arşidük Franz Ferdinand ve eşi Hohenburg Düşesi'nin, 19 yaşındaki Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafından 28 Haziran 1914'te Saraybosna'da öldürülmesinin ardından Avusturya'nın, Sırbistan'a savaş ilanı olan telgraf da görülebiliyor.
Alman Federal Arşivi'nden getirilen 21 Kasım 1914 tarihli belgede ise "Bütün Müslümanların, Osmanlı İmparatorluğu'nun en yüksek dini otoritesi olan şeyhülislam tarafından Büyük Britanya ve Fransa'ya karşı savaşa çağrılması yer alıyor.
Almanya arşivlerinden gelen başka bir belgede Goeben kruvazörünün 12-17 Ağustos 1914 arasındaki savaş günlüğü de bulunuyor. Tutulan kayıtlarda, 16 Ağustos 1914'te Osmanlı Devleti tarafından devralınmasının bir sembolü olarak gemiye Türk bayrağı çekilmesi ile ilgili bilgiler de yer alıyor.
-Boyunlarında numara asılı çocuklar
1. Dünya Savaşı'na katılan Rusya'nın arşivlerinde yer alan fotoğraf ise aslında savaşların en çok da halkı yaraladığını kanıtlar nitelikte. Rusya'da savaş sırasında kaybolan çocuklar, boyunlarına asılan numaralarla tarihe bir kayıt olarak düşülüyor.
Belgeler ayrıca savaşın ülkelerin bütçelerini nasıl sarstığını ve alınan birtakım tedbirleri de ortaya koyuyor. Bosna Hersek arşivindeki belgede okul gençliğine, tasarruf ederek savaş ekonomisine katkıda bulunmaları hususunda yöneltilen savaş emirleri yer alırken, Filistin'de düşman güçleriyle ticaret yapmanın yasaklanması hakkında ferman ile bakır ve bronzdan yapılan kamu heykellerine el koyulması hakkında Macaristan Savunma Bakanlığının soruşturma mektubu da bulunuyor.
