Yabancı İstihdamı Kanunu Tasarısı'na göre, çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, sürenin sona ermesi veya Bakanlıkça iptal edilmesiyle geçerliliğini kaybedecek.
Yabancının veya işverenin talebi dışında çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti, yabancının çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin geçerlilik tarihinden itibaren altı ay içinde Türkiye'ye gelmemesi, pasaportunun veya pasaport yerine geçen belgesinin geçerlilik süresinin uzatılmaması, kanunda belirtilen hükümlere aykırı olarak çalıştığının tespiti, çalışmasının herhangi bir nedenle sona ermesi, çalışma izni başvurusunun sahte veya yanıltıcı bilgi ve belgelerle yapıldığının sonradan tespiti, geçiş süresi içerisinde talep edilen bilgi ve belgeleri sunmaması veya niteliklerini kaybettiğinin anlaşılması, Türkiye'ye girişine izin verilmeyen yabancılar, vize verilmeyecek yabancılar ya da sınır dışı etme kararı alınacak kişiler kapsamında olması, kamu düzeni, kamu güvenliği veya kamu sağlığı açısından Türkiye'de çalışmasında sakınca olduğunun ilgili kamu kurum ve kuruluşlarca bildirilmesi, sağlık sebepleri veya zorunlu kamu hizmeti gibi mücbir sebepler dışında süreli çalışma izinlerinde aralıksız olarak altı aydan, bağımsız ve süresiz çalışma izinlerinde ise aralıksız olarak bir yıldan uzun süre Türkiye dışında kalması, durumunda iptal edilecek.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan çalışma izni alan yabancı uyruklu meslek mensupları, meslek odalarına geçici üye olarak kaydolacak.
-İstisnalar
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca belirlenen yabancı istihdam politikasına uygun eğitim düzeyi, ücreti, mesleki deneyimi, bilim ve teknolojiye katkısı ve benzeri özellikleri itibariyle nitelikli işgücü olarak değerlendirilen, bilim ve teknolojiye katkısı, yatırım veya ihracat düzeyi, sağlayacağı istihdamın büyüklüğü ve benzeri özellikleri açısından nitelikli yatırımcı olarak değerlendirilen, belirli bir süre için işvereni tarafından Türkiye'de gerçekleştirilen bir projede istihdam edilen, İçişleri Bakanlığı'nca Türk soylu olduğu bildirilen, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşı ve AB üyesi ülke vatandaşı kişilere çalışma izni ve süresine ilişkin istisna tanınabilecek.
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca uluslararası koruma başvurusu sahibi, şartlı mülteci, geçici koruma sağlanan veya vatansız, yine aynı kanuna göre mağdur destek sürecinden yararlanan insan ticareti mağduru, bir Türk vatandaşı ile evli ve eşiyle Türkiye'de evlilik birliği içinde yaşayan, yabancı devletlerin ve uluslararası kuruluşların Türkiye'deki temsilciliklerinde diplomatik dokunulmazlığı olmadan çalışan, alanındaki başarısı ile uluslararası düzeyde temayüz etmiş olarak bilimsel, kültürel veya sportif amaçla Türkiye'ye gelen, sınır ötesi hizmet sunucusu kişiler de bu istisnadan yararlanacak.
-Uluslararası koruma kapsamında olan yabancılar
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu kapsamında, uluslararası koruma talebinde bulunan ve henüz başvurusu hakkında son karar verilmemiş veya şartlı mülteci yabancılar uluslararası koruma başvurusu tarihinden, geçici korunan yabancılar ise geçici koruma kimlik belgesinin düzenlendiği tarihten altı ay sonra çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti almak için başvurabilecekler. Bu kapsamdakilere muafiyet verilmesinde İçişleri Bakanlığı'nın olumlu görüşü aranacak. Muafiyet Türkiye'de mutlak kalış hakkı sağlamayacak.
Muafiyetin süresinde, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca düzenlenen uluslararası koruma başvuru sahibi kimlik belgesinin, uluslararası koruma statü sahibi belgesinin, geçici koruma kimlik belgesinin geçerlilik süresi dikkate alınacak.
-Yabancı öğrenciler çalışabilecek
Ar-Ge Merkezi Belgesi olan firmalarda Ar-Ge personeli olarak çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın olumlu görüşü olması halinde değerlendirilecek.
Serbest bölgelerde çalışacak yabancıların çalışma izni başvuruları Ekonomi Bakanlığı'na yapılacak.
Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda örgün öğretim programlarına kayıtlı yabancı öğrenciler, çalışma izni almak kaydıyla çalışabilecekler. Yabancı öğrenciler öğrenimlerinin ilk yılını tamamladıktan sonra çalışma iznine başvurabilecek ve kısmi süreli çalışabilecek. Örgün öğretim programlarına kayıtlı lisansüstü öğrenciler için bu sınırlamalar uygulanmayacak.
Öğrenimlerini Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunun mühendislik ve mimarlık fakültelerinde veya yurt dışında ilgili ülke makamları ve Yükseköğretim Kurulu tarafından tanınmış yükseköğretim kurumunda tamamlayarak mühendis ve mimar unvanını almış olan yabancılar proje bazlı veya geçici süreyle çalışma izni alarak mühendislik ve mimarlık mesleğini icra edebilecek.
-İtirazın reddi halinde idari yargı yoluna başvurulabilecek
Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti başvurusunun reddi ve düzenlenen belgelerin iptali kararları, yabancı çalıştıran işverene veya bağımsız ya da süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya Tebligat Kanunu hükümlerine göre tebliğ edilecek. Bu kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde Bakanlığa itiraz edilebilecek. İtirazın reddedilmesi halinde idari yargı yoluna başvurulabilecek.
-15 gün içinde bildirim yükümlülüğü getiriliyor
Yabancı çalıştıran işverenler ile süresiz veya bağımsız çalışma izni bulunan yabancılar, çalışma izninin veya çalışma izni muafiyeti kapsamında çalışmanın başlaması ve sona ermesi durumu ile çalışma izni veya çalışma izni muafiyetinin iptalini gerektirecek halleri 15 gün içinde Bakanlığa bildirmekle yükümlü olacak.
Çalışma izni veya çalışma izni muafiyeti alan yabancılar ile yabancı çalıştıran işverenler, sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan yükümlülüklerini kanuni süresi içerisinde Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre yerine getirecekler. Türkiye'nin taraf olduğu sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri ise saklı kalacak.
Bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeden bağımsız veya süresiz çalışma izni ile çalışan yabancıya 400 lira, yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için 400 lira ceza uygulanacak.
Çalışma izni olmadan bir işverene bağlı olarak çalışan yabancıya 2 bin 400 lira, bağımsız çalışan yabancıya 4 bin 800 lira, bu şekilde yabancı çalıştıran işverene her bir yabancı için 6 bin lira para cezası verilecek. Bu durumların tekrarı halinde idari para cezaları bir kat artırılarak uygulanacak.
- İzinsiz çalışanlar sınır dışı edilecek
Çalışma izni bulunmadan çalıştığı tespit edilen yabancılar sınır dışı edilmek üzere İçişleri Bakanlığı'na bildirilecek. İşveren, çalışma izni bulunmayan yabancının ve varsa eş ve çocuklarının konaklama giderlerini, ülkelerine dönmeleri için gerekli masrafları ve gerektiğinde sağlık harcamalarını karşılamak zorunda olacak.
Çalışma izni ve çalışma izni muafiyeti, yabancının pasaport ya da pasaport yerine geçen belgelerinin geçerlilik süresinden 60 gün daha kısa süreli ve her yabancı için ayrı verilecek.
Yabancı uyruklu mühendislik ve mimarlık meslekleri mensupları Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'nca verilen çalışma izniyle çalışabilecek ya da çalıştırılabilecek. Çalışma izni alan yabancı uyruklu mühendis ve mimarlar Türkiye'de bir aydan fazla kaldıkları takdirde, ihtisaslarına en yakın odaya geçici aza olarak kaydolunacak.
-Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü kurulacak
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı bünyesinde "Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü" oluşturulacak. Genel Müdürlük, yabancı istihdamı ve işgücü göçü ile ilgili ulusal ve uluslararası düzeyde faaliyette bulunacak, çalışma izni ve çalışma izni muafiyetine ilişkin iş ve işlemleri yürütecek, yabancı istihdamına ilişkin Bakanlık politikasını belirleyecek, yabancı ülkelerle imzalanacak işgücü anlaşmaları ve sosyal güvenlik sözleşmelerinin müzakerelerine, hazırlanmasına katkı sağlayacak, işgücü göçüne ilişkin işlemleri yapacak, ulusal göç politikasının oluşturulmasında görev alanıyla ilgili konularda çalışma yapacak. Yabancı İstihdamı Genel Müdürlüğü için 142 kadro ihdas edilecek.
Yabancı sağlık personeli, Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde Sözleşmeli Sağlık Personeli Çalıştırılması Hakkında Kanun kapsamında, Türkiye'de çalıştırılabilecek. Yabancıların yerleştirme talepleri o kadrolar için Türk vatandaşlarının talepte bulunmaması şartına bağlı olacak.
(Bitti)
